Yönetmelik, ilgili diğer yönetmeliklerdeki standartlardan yoksundur Bilindiği gibi teknolojideki gelişmeler yolcu taşımasında kullanılan taşıtlara da yansımakta ve her geçen gün sürüş, fren, viraj güvenliği daha iyi, daha konforlu, daha az yakıt tüketen araçlar üretilmektedir. ABD ve AB Ülkelerinde öğrenci taşıyan araçlar özel üretilmekteyken Ülkemizde ise eski, yaşlı, yıpranmış araçların kullanılması Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliğinde yapılan yeni değişikliklerle adeta teşvik edilmektedir. Konuyla ilgili diğer yönetmelikler incelendiğinde okul servisi olarak kullanılacak bir aracın trafik güvenliği ve yolcu emniyeti açısından taşıması gereken özellikler belirlenmiştir. Okul servis araçlarında her koltuk için Motorlu Araçların Emniyet Kemerleri ve Bağlama Sistemleri otomatik emniyet kemeri bulundurulması zorunlu tutulmuştur. Eski araçlarda emniyet kemeri uygulaması için uygun koltuk ve gövde bağlantıları bulunmamakta; birçok araçta yasak savma mantığı ile yapılmış bağlantılar ve uygun olmayan emniyet kemerleri kullanılmaktadır. Yaşlı araçlar trafik güvenliği ve haksız rekabet sorunu yaratıyor Yaşlı araçların 0-12 yaş arası taşıtlara oranla teknik dezavantajları oldukça fazladır. Yaşlı araçların motor, vites kutusu, diferansiyel gibi güç üreten ve aktaran elemanları ile şasi, frenleri direksiyon sistemi, elektrik sistemi gibi aksamlarının ve yolcu bölmelerine ait döşemeler, koltuklar ile ısıtma-soğutma sistemleri, çok daha eski teknolojilere ve standartlara göre üretilmiş, malzeme yorulmasından dolayı yıpranmış, etkinlik ve verimleri azalmıştır. Ayrıca eski araçlar yetkili servislere gitmemekte, uygun yedek parça kullanmamakta (bununla ilgili bir kontrol bulunmamaktadır) ve 10 yıldan sonra orijinal yedek parçaların tedarik zorunluluğunun ortadan kalkması gibi güvenlik dezavantajları oluşturmaktadır. Diğer yandan bu değişiklik ile kullanılmaz durumda olan birçok kamyonet veya van bazlı araç, uygunsuz ve denetimsiz şekilde koltuklandırılıp piyasaya geri gelecek, standartlara uygun araçlar ile haksız bir rekabet ortamı oluşacaktır. Araç rehber personelinde niteliksizlik teşvik ediliyor Son yapılan değişiklikte okul servis araçlarında görevlendirilecek rehber personelin eğitiminin, üstlenilen sorumluluk düzeyine uygun olması gereğinin aksine, lise mezunluğundan ilköğretim mezuniyetine doğru bir gerileme söz konusudur. Okul öncesi ve ilköğretim dönemindeki çocuklarımızın vasıfsız ve eğitimsiz ve dolayısıyla gerçekte "rehber" olamayacak bir düzeye indirilmesi çok yanlış bir uygulama olacaktır. Araç yakıt teknolojisi ile çevre/hava kirliliği sorunları içiçe Araçların yaşı ile araç-yakıt teknolojisi, araçların yakıt tüketimi ve dolayısıyla emisyonu belirleyen iki önemli faktördür. Bu noktada yaşlı araçların çevre kirliliğine katkısı büyüktür. Araçlar yaşlandıkça daha fazla yakıt tüketir ve egzozdan daha fazla partikül madde ve diğer kirleticileri soluduğumuz havaya atarlar. Araçların 20 yıl önceki standartlarda olacağı düşünülürse, bu araçların yaratacağı sera gazı salınımı ve kirlilik, yeni araçlardan % 80 daha fazla olacaktır. Sonuç ve öneriler Toplu taşımacılığın çok zayıf olduğu Türkiye‘de gerek özelleştirme politikaları gerekse her şeye "ticari kâr" gözüyle bakılması için bir servis araçları sorunu yaratmıştır. 20 yaşındaki araçlar için hurda indirimi uygulaması dahi gündemdeyken çocuklarımıza hurdaya ayrılması gereken araçlarla taşınmalarını reva gören bu düzenlemeler derhal geri çekilmelidir. Okulların açıldığı şu günlerde yönetmelik derhal iptal edilmeli, yukarıda belirttiğimiz bilimsel-teknik gereklilikler ile birlikte 10 yaş üstü araçlara sigorta yapılmadığı da gözetilerek, yeni bir yönetmelik ile araçlara 10 yaş üst sınırı getirilmeli, rehberler ve sürücülerde aranacak özellikler geliştirilmeli ve temel eğitim koşulu getirilmelidir. Çocuklarımızın taşınmasında emniyeti tehlikeye düşüreceği açık olan söz konusu yönetmelik değişikliklerinin iptaline ilişkin Oda olarak gerekli hukuki girişimlerde bulunacağımızı kamuoyuna duyururuz. R.Erhan KUTLU Makina Mühendisleri Odası Eskişehir Şube Başkanı |