Yayına Giriş Tarihi: 02.08.2008  Güncellenme Zamanı: 12.11.2008 13:15:02  Yayınlayan Birim: İSTANBUL ŞUBE  
 

Zincirleme Zam Yağmuru Başlamıştır

Enerjide % 73 Oranındaki Dışa Bağımlılık, Serbestleştirme ve Özelleştirme Uygulamalarının Sonucu Olan Zincirleme Zam Yağmuru Başlamıştır.
Doğalgaza Bundan Sonra Yapılacak Zamların Etkileri Daha Boyutlu Olacaktır.
1 Haziran‘da Başlayan Doğalgazda Otomatik Zam Uygulaması ile Bu Yıl içindeki Fiyat Artışı % 29.38‘e, Son 4 Yıldaki Doğalgaz Fiyat Artışları ise % 123,59 Oranına Ulaşmıştır.
Aylık Otomatik Doğalgaz Zamları, Doğalgazın Kullanımını Dezavantajlı Kılmaya Başlayacak Bir Döneme Girildiğinin İşaretlerini Sunmaktadır. Otomatik Zamlar Sanayi ve Konutlardaki Doğalgaz Kullanımını Sorunlu Hale Getirecektir.

Bilindiği üzere Yüksek Planlama Kurulu Kararı uyarınca enerji KİT‘lerinde "Maliyet Bazlı Fiyatlandırma Mekanizması" adıyla otomatik zam uygulamasına geçilmiştir. Hükümetin bir Kararname ile belirlediği ve 1 Temmuz‘dan itibaren "Maliyet Bazlı Fiyatlandırma" mekanizması yoluyla otomatik zam uygulaması başlamıştır. Böylelikle doğal gazda aylık, elektrikte ise üç aylık dönemlerle otomatik zamlar yürürlüğe konulmuştur. Bu uygulama uyarınca doğalgaz fiyatları 1 Ağustos 2008 tarihinden itibaren konutlarda ve sanayide ÖTV ve KDV dahil fiyatlarda % 19.15, oranında artırılmıştır.
1 Ocak 2005-1 Temmuz 2008 dönemi son 4 yıllık bütün enerji kullanım alanlarındaki fiyat artışları olağanüstü düzeydedir. Enerji girdilerine göre zamlar bu dönemde Konut Elektriğinde % 45.44, Otogazda % 68.42, LPG‘de 12 kg Tüpte % 100,00, Doğalgazda % 123,59, TKİ Kömürde % 48.67-71.98, Kurşunsuz Benzinde % 56.52, Motorin 50‘de % 81.18, 6 Nolu Fuel Oilde % 177,19 oranında gerçekleşmiştir.

2005-Ağustos 2008 döneminde,  konut/işyeri v.b. tüketicilere uygulanmak üzere BOTAŞ‘ın dağıtım şirketlerine uyguladığı satış fiyatları aşağıdadır.

SON 4 YILIN BOTAŞ DOĞALGAZ FİYATLARI

Yukarıdaki rakamlara gaz dağıtım şirketlerinin uyguladığı ve 5,5 cente kadar varan Birim Hizmet ve Amortisman Bedelleri eklendiğinde, Ankara, İstanbul, İzmit gibi kentlerde doğal satış fiyatı 0.830 YTL/m³‘ü aşmaktadır.
Böylece son 7 aydaki fiyat artışı % 29.38‘e, son 4 yıldaki fiyat artışı ise % 123,59‘a ulaşmıştır.
Petrol ve doğalgaz ithalatı yoluyla yaşanan ve bu ürünlerin fiyatlarında dünya ölçeğinde yaşanan artışlar nedeniyle yoğunlaşan dışa bağımlılık; elektrik üretiminde doğalgazın payının çok yüksek oluşu; serbestleştirme kuralsızlaştırma uygulamaları, ayrıcalıklı anlaşmalarla doğalgaza dayalı elektrik üreten santrallere tanınan imkanlar, kentsel gaz dağıtım şirketlerinin birim hizmet ve amortisman bedellerinin yüksek tutulması olguları doğalgaz ve elektrik fiyatlarının artmasında etken olmaktadır.
Kısacası dışa bağımlı petrol, doğalgaz ve kömür alış ve satış maliyetleri ile döviz kuru hareketleri gündelik yaşama akaryakıt, doğalgaz, elektrik ve kömür fiyatlarında zam olarak sürekli bir şekilde etkide bulunacaktır.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası, bu durumdan çıkış için şu temel adımların atılmasını önermektedir:

·    Türkiye, uluslararası stratejik bir gerilim konusu olan enerji alanında doğalgaz temin/alım/ithalatı, arama, yerli üretim ve tüketim politikalarını kendi çıkarları temelinde ve doğru bir şekilde oluşturmalı, gerçekte iflas etmiş olan özelleştirme, küçültme, parçalama politikalarını terk ederek kamusal merkezi planlamaya geçmelidir.

·    Arz güvenliği ve ithalatta arz çeşitliliği sağlanmalı, Rusya ve İran‘a bağımlılığın azaltılmasına yönelik çalışmalar yürütülmeli; güvenilir yeni kaynaklardan arz çeşitlendirilmesi sağlanmalı; Azerbaycan‘dan yapılacak ithalatın artırılma olanakları araştırılmalı; Türkmenistan ve Mısır‘dan ülkemize doğru boru hattı tesisi çalışmalarına hız verilmeli, ithalat yapılacak ülkelere Irak‘ın eklenmesine çalışılmalıdır. TPAO kanalıyla Türkmenistan, Kazakistan, İran v.b. ülkelerle ortak üretim anlaşmaları yapılmalıdır. Kriz durumları için uygulanabilir acil eylem planları hazırlanmalıdır.

·    Arz güvenliği açısından depolama kapasitesi artırılmalıdır.

·    Elektrik üretiminde doğalgazın payı % 57‘lerden kademeli olarak önce % 40‘lara, sonra % 30‘lara ve nihai hedef olarak % 25‘lere düşürülmelidir.

·    Enerji verimliliği temel bir enerji politikası olarak benimsenmelidir.

·    Yurtiçi doğalgaz arama çalışmaları artırılmalı ve mevcut kaynakların ülke çıkarları gözetilerek işletilmesi için yasal düzenlemeler yapılmalıdır. TPAO‘nun Karadeniz ve ülke bütünündeki doğalgaz ve petrol arama çalışmaları desteklenmelidir.

·    TPAO ve BOTAŞ birleşmeli; doğalgaz depolama tesisleri ve doğalgaz iletim hatları özerk bir kamusal yapı bünyesine alınmalıdır.

·    Doğalgaz alım sözleşmeleri devri uygulaması sona ermelidir. Doğal Gaz Piyasası Yasası‘nda değişiklik yapılarak ithalat kısıtlamaları kaldırılmalı ve BOTAŞ‘ın mevcut doğalgaz sözleşmelerinin özel kuruluşlara devrine son verilmelidir.

·    Doğalgaz fiyatları üzerindeki % 18 KDV % 1‘e düşürülmeli, ÖTV kaldırılmalıdır.

·    Yerli ve yenilenebilir enerji kaynakları etkin bir şekilde değerlendirilmeli ve gerekli yatırımlar ivedilikle yapılmalıdır.

Emin KORAMAZ
TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI
Yönetim Kurulu Başkanı
(02/08/2008)

ŞUBE İÇERİĞİ