Yayına Giriş Tarihi: 17.09.2014  Güncellenme Zamanı: 01.04.2015 10:55:53  Yayınlayan Birim: İSTANBUL ŞUBE  
 

İstanbul`da Tokatköy-Beykoz seferini yapan 15 TY sefer sayılı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı`na bağlı çalışan Özel Halk Otobüsünün motor kısmında bugün (17.09.2014) bir yangın meydana gelmiştir. Yine iki gün önce (15.09.2014) Sivas-İstanbul seferini yapan şehirlerarası yolcu otobüsü TEM Bolu mevkiinde motor kısmından alev alarak yanmaya başlamış ve otobüs tamamen yanmıştır. Neyse ki şans eseri her iki olay da ucuz atlatılmıştır. Bu iki olay akıllara 27.07.2014 tarihinde İstanbul Kavacık`ta bir yolcu otobüsünün yanması sonucu 4 vatandaşımızın öldüğü, birçok vatandaşımızın yaralandığı faciayı akıllara getirmiştir. Her iki kazadan da anlaşılacağı üzere Odamız tarafından yapılan açıklamalar, yetkililere yaptığımız uyarılar dikkate alınmamıştır.

Kamu hizmeti sayılması gereken toplu taşımacılık hizmetini, özelleştirme, taşeronlaştırma, esnek ve yoğun çalıştırma, eğitimsizlik, ucuz ve yasak yakıt kullanımı gibi çevre sağlığını, toplumun kamusal can ve mal güvenliğini tehlikeye atan pek çok uygulamanın yolunu açan siyasal iktidar; yaşananları sadece seyretmekte, "kader" ve "işin fıtratı" gibi alışılageldik tabirlerle sorumluluğunu örtmeye çalışmaktadır.

Söz konusu toplu taşıma araçlarındaki yangınların "10 numara yağ"dan kaynaklandığı ifade edilmekte; bunun da özellikle akaryakıt fiyatlarındaki yüksek artışlar, yedek parça, tamir ve bakım gibi maliyetleri düşürmek gibi nedenlerden kaynaklandığı bilinmektedir.

M2 ve M3 sınıfı araçlarda 10 numara yağ kullanımı; motordaki sıcaklığı yükselttiği ve motor soğutma sisteminin sıcaklığı düşüremediği, yakıtı inceltmek için kullanılan solvent veya tiner benzeri parlayıcı maddeler patlamaya neden olduğu için son derece tehlikelidir. Bu durum, karayolu taşıtlarında kullanılacak olan akaryakıtların imalatı, depolanması, taşınması, dağıtımı ve satışının belirlendiği 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu ve ikincil mevzuatına aykırılık oluşturmaktadır.

Öte yandan 26.06.2012 tarih ve 28335 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanan Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelikte yapılan değişiklik ile ilk defa tip onayı alınarak imal edilecek yeni tip M2 ve M3 kategorisi araçların 01.11.2012 tarihinden itibaren, aynı kategorideki tip onayı mevcut araçların ise 01.11.2013 tarihinden itibaren, önceden tescil edilmiş araçların (2005 model ve sonrası M2 ve M3 kategorisi araçlar) ise 01.01.2014 tarihinden itibaren, yayımlanmış olan "yangın algılama ve alarm sistemleri" hükümlerine uygun hale getirilmeleri zorunlu kılınmıştır.

Yangın algılama ve alarm sistemlerinin önceden tescil işlemi görmüş 2005 model ve sonrası M2 ve M3 kategorisi araçlarda uygulanması amacıyla Yangın Algılama ve Alarm Sistemleri İle İlgili Usul ve Esaslar TSE tarafından oluşturulmuş ve tadilatlar kapsamına alınmıştır.

Yayımlanmış olan söz konusu yönetmelik hükümleri hayati bir önem taşımaktadır. Ancak son günlerde yazılı ve görsel basında da yer aldığı üzere, otobüslerde çıkan yangınlar nedeniyle büyük tehlikeler yaşanmaktadır. Yönetmelik hükümlerinin özellikle önceden tescil işlemi görmüş "2005 model ve sonrası M2 ve M3" kategorisi araçlarda uygulanıp uygulanmadığının takibi ve denetimi, koordinasyonsuzluk nedeniyle hiçbir kurum ve kuruluş tarafından yapılmamaktadır.

Yaşanan kazalar göstermiştir ki işletme veya araç sahipleri yönetmeliğin hükümlerini yerine getirmemekte, yönetmeliğin söz konusu araçlarda uygulanıp uygulanmadığı, 10 numara yağ kullanılıp kullanılmadığı gibi trafik güvenliğini tehlikeye atan hususların takibi ve denetimi hiçbir kurum ve kuruluş tarafından yapılmamaktadır. Kısaca, özel ve kamuya ait toplu taşıma araçlarında ciddi bir güvenlik sorunu oluşmuştur.

Yaşanan kazalar yasal denetim ve mevzuat eksikliklerinin yanı sıra siyasal iktidarın her alanda olduğu gibi bu alanda da mühendislik hizmetlerini devre dışı bırakma çabalarını bir kez daha göz önüne sermektedir.

Tüm kamusal hizmetleri özelleştiren ve denetimleri de gereği gibi yerine getirmeyen yetkili kurum ve kuruluşlar, ilgili bakanlıklar son yıllarda artarak süren bu kazaların –ki biz artık bunlara iş cinayetleri diyoruz- sorumlusudurlar.

Sonuç olarak, bu tür faciaların yaşanmaması için, insanımızın can ve mal güvenliği açısından son derece önemli olan yasal ve yönetmelikler gereği hükümlerin, söz konusu araçlarda uygun hale getirildiği ilgili kurum ve kuruluşlarca bir an önce denetlenmelidir.

Kamuoyunun dikkatine sunarız.

Saygılarımızla. 

N. Cenk CİHANGİR

TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI

İSTANBUL ŞUBE SEKRETERİ 

ŞUBE İÇERİĞİ