Klimalar, son yıllarda yaşamımızın ayrılmaz bir parçası haline geldi. Yaz mevsiminin sıcaklığını hissettiğimiz şu günlerde evlerimizde, işyerlerinde ve arabalarda yaygın olarak kullanılan klimalar; mesleğimizin önde gelen uzmanlık alanlarından biri olan ısıtma ve soğutma sistemlerinin önemli cihazlarındandır. Isıtma veya soğutma amacıyla yanlış sıcaklık değerlerinde çalıştırılan, iç ünite bakımları, temizlikleri düzenli yapılmayan, ortam içerisinde uygun olmayan hava akımları yaratan klima cihazları sağlık açısından ciddi riskler yaratmaktadır.

Hava sıcaklıklarının çok daha artacağı ilerleyen günlerde, konfor arayışınızın sağlığınıza zarar vermemesi için; klima kullanıcılarını ve yeni klima satın alacak vatandaşlarımızı, önerilerimize kulak vermeye davet ediyoruz…

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Mersin Şubesi olarak, klima satın alınırken ve kullanılırken şu noktalara dikkat edilmesini öneriyoruz:

1.   Klima seçilirken, klimanın takılacağı mekânın özellikleri, hacmi, güneş ışınlarından etkilenme ve yalıtım durumu göz önüne alınmalıdır.

2.   Klima etiketinde yer alan BTU/h değeri, klimanızın bir saatte ortamdan taşıdığı ısı miktarını belirtmek için kullanılır. Gereğinden fazla kapasitede BTU/h değerinde seçilmiş klima cihazı,  dur-kalklardan dolayı daha fazla elektrik tüketimine ve ilk kurulum esnasında daha fazla para ödenmesine neden olacaktır. 

3.    Enerji verimliliği yüksek "A Tipi" cihazların tercih edilmesi ilk yatırım maliyeti yüksek olsa da enerji tasarrufu yaparak uzun vadede tüketici lehine sürekli kazanç sağlayacaktır. Split klima satın alırken dikkat edilecek en önemli husus COP (coeficient of performense) ve EER (energy efficiency ratio) diye tabir edilen enerji performans değerleridir. COP değeri verimliliğini gösterir, bu değerin 3.0 ve yukarı olması gerekir.  

4.   Split klimalar iç ortamdan aldıkları enerjiyi dış havaya verdikleri için, cihazın performansı dış ortam sıcaklığına göre değişmektedir. Bu nedenle özellikle kışın soğuk (dış hava sıcaklığının 7 °C`nin altına düştüğü) havalarda "heat pump" tipi cihazların performansları düşmektedir. Cihaz satın alırken dış hava sıcaklığına göre performans değerlerinin cihaz katalogundan kontrol edilmesi, klima cihazlarının çalıştırılması sırasında ve sonrasında (özellikle soğuk kış günlerinde) bir sorun yaşanmaması açısından önemlidir.

5.    Kış için konfor sıcaklığını 20-22 °C olarak, yaz için ise dış hava sıcaklığından 10 °C daha düşük sıcaklık değerine ayarlamak (Örneğin dış sıcaklık 36 °C iken iç ortam 26 °C) yeterli olacaktır. Klima cihazlarının sıcaklık iç ünite ayarları, insan sağlığı ve konfor açısından 24 °C`nin altına düşürülmemelidir.

6.  Cihazın dış ve iç ünitesinin sürekli temiz ve bakımlı olması cihaz kapasitesinden her zaman tam olarak faydalanmanızı sağlar. Bunun için özellikle iç ünitenin, hava filtresinin ve dış ünitenin serpantinleri sık sık toz vb.`den temizlenmeli, hatta yıkanmalıdır.

7.    Klima cihazlarında yılda iki sefer periyodik bakım yapılması gerekmektedir.  Periyodik bakım sırasında cihaz içerisindeki soğutucu gazın işletme basıncında, mevsime göre düzeltme de yapılır. Bakımı yapılmayan ve mevsim ayarlaması yapılmayan klimaların verimi düşecek, enerji sarfiyatı artacak ve sağlıksız ortamlar oluşmasına yol açacaktır.

Bakımı yapılmayan klimalar ideal filtreleme yapamayacağından toz ve partiküller ortamda kalır, küf mantarları oluşmasına neden olurlar. Bu da baş ağrısı, sinüzit, kronik yorgunluk, burun kanaması, yüz felci, astım, alerji ve lejyoner gibi ciddi hastalıklara yol açabilir. Geçmişte yeni doğan ünitelerinde yaşanan, klima bakımı kaynaklı bebek ölümleri gibi acı tecrübeleri tekrar yaşamamak için de,  hastane yönetimlerinin çok daha hassas davranmaları gerekmektedir.

Periyodik bakım ve temizliğin yanı sıra klima kullanıcılarının sağlık için dikkat etmesi gereken önemli kurallar var. Hiçbir çeşit klimanın önünde terli şekilde asla oturulmamalı, araç klimalarının yönü ise yüze ve göğse değil, ön cama doğru ayarlanmalıdır. Özellikle iş ve alışveriş merkezi yönetimleri, işletme masrafını düşürmek amacıyla, taze hava oranlarını yetkili mühendisler tarafından hesaplanan standardın altına asla düşürmemelidirler.

Makina Mühendisleri Odasının toplum yararı ve kamusal denetim anlayışı gereği meslek alanlarımızla ilgili konularda toplumu bilgilendirmeyi her zaman görev saymaktayız. Doğru kullanıldığında bizlere sağlıklı ortamlar ve konfor sunan klimaların sağlığımıza zarar vermemesi için kurallara uyulması gerekmektedir.

 Cihazınızı satın alırken mutlaka yetkili bir Makina Mühendisi ile görüşün; kullanımı, seçimi ve takılması konusunda detaylı bilgi alın, cihazınızın periyodik bakımlarını asla ihmal etmeyin.

Konfor arayışınız kâbusa dönüşmesin…(26.06.2014)

TMMOB

MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI

MERSİN ŞUBESİ YÖNETİM KURULU BAŞKANI

ALPER TURNA