Yayına Giriş Tarihi: 20.07.2012  Güncellenme Zamanı: 20.07.2012 14:18:24  Yayınlayan Birim: GENEL MERKEZ  
 

Teknoloji, Ar-Ge gibi "üretim ekonomisinin" gündemini dolduran konularla ilgili raporların, araştırmalann, istatistiklerin ortak paydasında şu söylenir: Türkiye, mevcut sanayi yapısını "yerinden sıçratacak" teknoloji seviyesine erişmeye mecburdur! Ve, bu ortak paydada gizlenerK‘kök soru" da şudur: Türkiye sanayii mevcut "vasat teknoloji ortalamasını" bilgi yoksunluğu, öngörü kısırlığı, maliyet tutsaklığı vb:./i.nice sebep ve bahanelerle koruyarak, nereye kadar gidebilir?

Böyle bir sorunun tek anlamı "negatif uyancı" olmasıdır; ‘Türkiye sanayii bu teknolojik seviye ile bugün geldiği yerden daha ileriye gidemez" demenin "takla attırılmış" iffedesidir.
O "takla attırılmış" ifadenin içindeki "somut gerçeği" merak edenler ilgili raporları, yaştırmaları okur, istatistikler incelerlerse tüm iyi niyetli girişim ve teşviklere rağmen Türkiye sanayinin teknoloji ve Ar-Ge konularında "çok laf az iş" çizgisinde demirli bulunduğunu öğrenebilirler.
Geçen hafta TMMOB Makine Mühendisleri Odası‘nın (MMO) "Makine imalat Sanayi Sektör Araştırmasf‘ndan söz ettim. Sektörü mühendis gözüyle "araştıran" bu çalışmaya göjjş, makine sektöründe 2010 yılı itibarıyla 300 bin kişiye yaklaşan toplam istihdam içinde mühendis sayısı 3 bin 306 (yüzde 1.6) idi! 2012 yılında sayının arttığını söyleyebilir miyiz? Elde bu tazelikte bilgi yok. Belki, bir miktar artmıştır ama sektörün mühendis ihtiyaç ve istihdamına genel yaklaşımı, artsa bile, sayının yeterli seviyeye yükselemeyeceğine "karine" oluşturuyor. Kaba gözlem, aynı sorunun birkaç "hassas" sektör dışında yaygın olduğunu hissettiriyor.

Şimdi, sözü MMO‘nun araştırmasına bırakıyorum: "Makine imalat sektörü işgücünün içindeki mühendislerin oranı yüzde 1.6‘dır. Nitelikli işgücü toplamdan yüzde 30.1 pay almaktadır. Düz, kalifiye olmayan işgücü toplamın yaklaşık yüzde 68.3‘ünü oluşturmaktadır. Bu durum makine imalat sanayinde bile önemli bir işgücü niteliği düşüklüğü olduğunu göstermektedir." Bu paragraf, Türkiye için "stratejik" sektörlerin başında sayılan makine sanayiindeki genel işgücü durumunu anlatıyor. Fakat, sorun bundan ibaret değil; birde mühendislik birikimine biçilen değer sorunu var ki, niteliği "sıradan emek" düzeyinde algılayan bir anlayışı sergiliyor. Şöyle: Makine imalat sanayinde çalışan 3 bin 306 mühendisin büyük bölümü makine, endüstri, işletme mühendisi. Bir bölümü de elektrik, elektronik, maden, metalürji ve kimya mühendisi.
Sektörün niteliğe biçtiği değer sayısal önemden pek farklı değil. 2010 yılında istihdam edilen toplam mühendislerin yüzde 40.7‘si 1001-1500 TL ücret aralığında. Yüzde 37.2‘si 1501-3500 TL, yüzde 15.6‘sı 3.501-6.000 TL, yüzde 6.5‘i de 6001 TL üstünde.

"Bu durum, sektördeki mühendislerin genellikle düşük ücretle çalıştığını ortaya koymaktadır. Mühendislerin sendikal örgütlenmesi yoktur. İş güvenceleri bulunmamaktadır. Son iki yıl içinde işsiz kalan mühendislerin yeniden iş bulabilme şansı sınırlıdır. Küçük ve orta işletmeler genellikle mühendis çalıştırmak istememektedir." (MMO araştırması) Aynı araştırma "mühendis çalıştırmak istemeyen" makine sektörünü de şöyle tanımlanıyor: "Özellikle yeniden yapılanmaya ihtiyacı olan pek çok işletme Ar-Ge bölümünde ve imalatta mühendis çalıştırmak zorundadır. Ancak, bu durum genellikle gözden kaçmakta veya düşük ücretle mühendis istihdamı düşünülmektedir. (...) Mühendislerin makine imalat sanayinin bugünkü durumuna katkıları sınırlı kalmaktadır." Mühendis birikimine değer vermeyen sadece makine sanayii değil. TMMOB‘nin 25 Şubat 2012 tarihinde Ankara‘da düzenlediği "2. Ücretli Mühendis, Mimar, Şehir Plancıları ve İşsizlik Kurultayında vurgulanan şuydu: "Gelecek hem ülkemiz mühendislik, mimarlık ve şehir plancılığı hizmetleri açısından hem de mühendis, mimar ve şehir plancıları açısından kaygı vericidir."

ANKARA‘DAN
Taylan ERTEN
taylane@dunya.com