Yayına Giriş Tarihi: 07.03.2007  Güncellenme Zamanı: 10.10.2008 14:24:06  Yayınlayan Birim: GENEL MERKEZ  
 

1. TANIM
Her türlü kaldırma, nakil, yükleme ve istifleme makine ve teçhizatını içeren ve makina imalat sanayi içinde bir alt sektör olan üretimleri kapsamaktadır. ISIC 3 kodu içinde 2915 – Kaldırma ve Taşıma Teçhizatı olarak yer almaktadır.
2. KAPSAM
Amaçlarına ve kullanım yerlerine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılmıştır.
· Fabrika ve atölyelerde kullanılan mobil vinçler, gezer köprülü vinçler, istifleme makinaları, forkliftler v.s.
· Arazide kullanılan kule vinçler, araç üstü vinçler, teleskopik vinçler, platformlar.
· Liman ve tersanelerde kullanılan kule vinçler, döner vinçler, gantry kreynler, teleskopik vinçler.
· Gemi üstü montajlı özel vinçler.
Bu vinçlerin açıklık, yürüme platformu, taşınan yük (kapasite), kaldırma yüksekliği gibi parametrelere göre değişik imalat girdi ve teknolojik süreçleri söz konusudur.
3. ÜRETİM, İHRACAT, İTHALAT VE İÇ PAZAR
Türkiye imalat sanayiinin geçirdiği evreler ve uygulanan sanayileşme politikalarına göre vinç sektörü de çeşitli imalat aşamaları geçirmiştir. 1960'lardan 1984'lere kadar, dört kalkınma planı döneminde teşvik araçlarından yararlanan üreticiler, hemen her kullanım alanına göre imalat yapmışlardır. 1980'lere kadar yaklaşık 8 firma liman vinçleri de imal etmiş olup bunların bir bölümü hala kullanılmaktadır.
1984'lerden sonra pazar ekonomisinin kitlesel rekabete açtığı makine imalat sanayii, önemli bir sarsıntı geçirmiş ve buna paralel olarak pek çok vinç üreticisi de üretimden çekilmiştir. Özellikle Gümrük Birliği'ne girişle birlikte ağır tip, özel teknoloji gerektiren liman ve gemi vinçleri dışarıdan ithal edilmiştir. Bu süreçte KOBİ niteliğindeki firmalar aşağıdaki etkileri yaşamışlardır.
· Firmalar küresel rekabete karşı büyük bir bunalıma girmiş, kâr marjları hızla düşmüştür.
· Geleneksel yöntem ve yönetimlerle üretim yapan firmalardan kurumsallaşamayanlar üretimden çekilmiştir.
· KOBİ kredilerinde nispi bir azalış ortaya çıkmış, yatırım ve işletme kredileri kullanımının yetersizliği ithalatı körüklemiştir.
· Genel olarak bütün makina imalat sanayiini içine alan ara malı ithalatına dönüş, girdi maliyetlerini düşürmek isteyen üreticilerin tercihi olmuştur. Ancak ihracat % 65'leri bulan bir ithal girdi oranı ile çalışmak zorunda kalmıştır.
· AR-GE ve inovasyona fon ayrılmadığından teknolojik atılım yapılamamış, yeni ürün ve gelişmiş ürün ortaya çıkarılamamıştır. Firmalar katma değeri düşük ürünleri imal ederek düşük oranda ihracat yapmışlardır.
· Firmalar kısıtlı bir otofinansman yatırımına gittiklerinden yatırım büyüme oranı % 15'lerin üzerine çıkamamıştır.
Vinç imalatı yapan firma sayısı Türkiye boyutunda 116 olarak saptanmış olun bunun ancak 10 adedi KOBİ niteliğinin dışında kalmaktadır.
Firmaların toplam üretim miktarı (milyon USD) aşağıda verilmiştir.


2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006(*)
Üretim Miktarı 40,2 43,7 48,1 60,5 72,4 80,3 90,1
K.K.O (%) ort. 65,9 61,2 67,1 78,4 80,3 76,7 78,4
(*) 2006 değerleri tahmini değerleridir.

İhracat ve ithalat değerleri ise aşağıdaki tabloda ortaya konulmuştur (milyon USD).

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 (G)
İhracat 7,8 20,2 10,7 13,4 17,9 15,8 16,2
İthalat 59,8 50,8 49,1 47,5 114,9 96,7 123,4
İç Pazar Büyüklüğü 92,2 74,3 86,5 94,6 169,4 161,2 197,3
2006 (G): Geçici sonuçlar

Pazarın son üç yıldaki büyüme oranları, kamu alımlarından kaynaklanmaktadır. İhracat ve ithalat oranları ise şöyledir:

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 (G)
İhracatın İthalatı Karşılama Oranı (%) 13,2 39,7 21,8 28,2 15,6 16,4 13,1
İç Pazarda İthalat Oranı (%) 64,9 68,4 56,8 50,2 67,8 60,0 62,5

Tablodan görüldüğü gibi ihracatın ithalatı karşılama oranı yılları göre çok farklı oranlarda olmuş ve % 13,1 ile % 39,7 arasında değişmiştir. İç pazarda ise asgari % 50,2 oranında ithal vinç kullanılmaktadır.
Makina imalat sanayii içinde üretim miktarları (USD değeri olarak) karşılaştırıldığında, bu alt sektör toplamdan % 1-1,5 arasında pay almaktadır. Bu durum sektörün katma değer katkısının da fazla olmadığını ortaya koymaktadır. Küresel rekabet koşullarında kaldırma ve taşıma makina ve teçhizatı imalatı, giderek pazar içinde ithalat makinalarına yerini bırakmaktadır. Yüksek katma değerli ürünler (gemi, liman ve antrepo vinç ve taşıyıcıları) ithal edilmekte, iç pazarda düşük katma değerli fabrika vinçlerine çalışılmaktadır. Vinç sektörü sorunları KOBİ sorunları ile benzerlik göstermekte ve bu alanda makro ve mikro düzeyde ulusal sanayi politikaları uygulanmasını zorunlu kılmaktadır.

ODAMIZ