3 Şubat 2011 tarihinde Ankara OSTİM`de bir iş merkezi, İvedik OSB`de yer alan bir işyerinde, 7 Şubat 2011‘de Antalya PO Dolum Tesislerinde, 11 Şubat 2011 tarihinde Sakarya Hendek de Maytap Fabrikasında, 14 Şubat 2011 tarihinde Kütahya da bir LPG yüklü tanker de, 6 ve 10 Şubat 2011‘de Maraş‘ta bir madende, 15 Şubat 2011 tarihinde İstanbul Bayrampaşa da Plastik oyuncak imalathanesinde ve ardından 17 Şubat 2011 tarihinde Batman‘da TPAO‘ya ait bir tüp dolum tesisinde meydana gelen ve aralarında Odamız üyesi Dilek GÜRER`in de yer aldığı 27 çalışanın ölümüne, 9 maden çalışanın kaybolmasına ve yüze yakın kişinin yaralanmasına yol açan patlamalarda ve "iş kazalarında" yaşamını kaybedenlerin yakınlarına başsağlığı, yaralılara acil şifalar diliyor, kamuoyunun üzüntüsünü paylaşıyoruz. TMMOB Makina Mühendisleri Odası (MMO), başta OSTİM olmak üzere son yıllarda meydana gelen bu "iş cinayetleri"nin işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerinin alınmaması ve yeterli denetimlerin yapılmamasından kaynaklanan bu kazalarla ilgili, yıllardan beri ciddi uyarılarda bulunmakta, sürekli olarak çalışma yaşamı ile ilgili yapısal sorunlar ve yanlış uygulamalara işaret etmekte, denetimsizliğin neden olacağı facialara vurgu yapmakta, yargıya başvurmakta fakat siyasal iktidar bildiğini yapmaya devam etmektedir. Mevzuatlarda yapılan değişiklikler yetersiz ve mevcut mevzuatları da geriye götürür niteliktedir. Örneğin, İş Yasasının 78. maddesinde işyerlerinin kurulması aşamasında işyeri koşullarının işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerine uygun olmasını teşvik eden uygulama, 2008 yılında 5763 sayılı, "Torba Yasa" ile değiştirilmiş ve 04.12.2009 tarihli "İşletme Belgesi Alınması Hakkında Yönetmelik‘le ortadan kaldırılmıştır. Böylece 50`den az işçi çalıştıran işyerlerinin İşletme Belgesi alması zorunluluğu ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı`nın (ÇSGB) işyerlerine yönelik denetimi ve yol göstericiliği yok edilmiştir. Organize Sanayi Sitelerinin denetimleri gerçekleştirip gerçekleştirmedikleri konusunda da bir yasal düzenleme yapılmamakta ve bu sanayi siteleri başı boş bırakılmaktadır. 15.08.2009 tarihli "İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimleri ile Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimleri Hakkında Yönetmelik"i mahkemeleri kazanarak yürütmesini durdurmamıza rağmen iptal edilme gerekçelerini ortadan kaldırmadan sözde değişiklikler yapılarak ve 3 ayrı parçaya bölünerek 22 Kasım 2010 tarihinde tekrar resmi gazete de yayınlanmıştır. Bu yönetmelik 50 ve üzerinde işçinin çalıştığı işyerlerinde geçerlidir, 50 nin altında işçi çalıştıran işyerlerinde yasal açıklıklar daha da büyüktür. Çıkarılan yönetmeliklerle mühendislerin projelerde bulunan imza yetkileriyle ilgili yasal boşluklar yaratılmaktadır. Bunun yanı sıra TMMOB ve TTB gibi meslek örgütlerinin var olan yetkilerini kısıtlamaya yönelik yasal mevzuat değişiklikleri yapılmakta ve İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği konusunda yıllardır birçok tecrübe kazanmış Meslek örgütlerinin bu alanlarda söz sahibi olması engellenmeye çalışılmaktadır. Taşeron çalışma anlayışı ve daha fazla kar hırsı iş cinayetlerine neden oluyor Taşeronlaştırma ülkemizde meta ve hizmet üretiminde kamu ve özel sektörde istisna olmaktan çıkarak hakim olmaktadır. Özellikle kamu sektöründe işçi alımları azaltılarak, işin kurum tarafından yapılması yerine kamu kaynaklarının özel çıkarlara peşkeş çekilmesi için taşeron firma aracılığı ile yaptırılması birçok kurumda görülmektedir. Kâr hırsı, ucuz, vasıfsız emek ve ucuz, kalitesiz malzeme kullanmaya neden olmakta, dolayısı ile kârı artırmaya çalışırken kamu güvenliğini ve insan sağlığını tehdit eden bir üretim anlayışı hakim olmaktadır. Denetimler yetersiz, kadrolar yetersiz ve denetimlerin içi boş Bizce denetim işyerlerinin eksikliklerini öğrenebileceği eğitsel bir faaliyettir ve yol göstericidir. Ülkemizde denetim adı altında yapılan faaliyetler çok yetersiz ve evrak doldurma, harç yatırma vb işlemlerden öteye gidememekte, en kötüsü gelir kalemi olarak görülmektedir. İşyeri denetimleri ve dolayısıyla işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemleri Türkiye`deki sanayi işletmelerinin ancak yüzde 1,6`sında geçerlidir. 700-800 civarındaki İş Müfettişlerinin sayısı çok yetersizdir. Çalışma yaşamıyla ilgili mevzuat yalnızca başlıca "sanayi ve ticaret" işlerini kapsamakta, tarım sektörünün tamamı, hizmet sektörünün bir bölümü ile KOBİ`lerin çok büyük bir bölümü kapsam dışında bırakılmaktadır. Özetle, 10 milyon kişiyi bulan kayıt dışı istihdamı teşvik eder tarzda bir ‘iş sağlığı ve güvenliği` politikası söz konusudur. Ülkenin birçok yerinde meydana gelen patlamalar mevzuat ve denetim yetersizliğinin gelmiş olduğu vahim durumu gözler önüne sermektedir. Yukarıdaki sorunların yanı sıra denetimlere ilişkin mevcut mevzuatların uygulanmaması da söz konusudur. Basına yansıdığı kadarıyla; patlamanın olduğu mahallerdeki bazı işyerlerinin İşletme Belgesinin bulunmaması, ikinci patlamanın meydana geldiği atölyede tiner ve boya imalatı, kaçak mazot imalatı yapılmasına karşın torna ruhsatı bulunması, ara sokaklarda konutların arasında yerel yönetimlerin haberi bile olmadan insanların can ve mal güvenliklerini tehlikeye atan iş yerlerinin bulunması vb. birçok olay yukarıda değindiğimiz denetim sorununun yakıcılığına işaret etmektedir. İşletme Belgesi olmaması, yapılan işe uygun ruhsat olmaması, bodrum katta ağır ve tehlikeli işler yapılması, acil çıkışı bulunmayan imalathanelerin sağlıksız bir şekilde yan yana olması, işyerlerine yönelik "risk analizleri" yapılmaması ve denetlenmemesi, işyerlerinde çalışma koşullarının işçi sağlığı ve iş güvenliği hükümlerine uygun olmaması, Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği ile Yanıcı Parlayıcı, Patlayıcı Madde İmal Edilmesi ve Depolanması ile ilgili Yönetmeliğe aykırı bir biçimde üretim, montaj, nakil ve depolama yapılması, denetime ilişkin birçok kamu kurum ve kuruluşunun denetim görevlerini yerine getirmediğini göstermektedir. Diğer yandan Odamızın da uzmanlık alanlarına giren konulardan biri olan basınçlı kaplar ve bu kapsamdaki endüstriyel oksijen tüpleri ile ilgili sorunlar, insan yaşamını hiçe sayan "rantçı, piyasayı sıkıştırmamak" gibi gerici yaklaşımlar, yasal boşluklar ve ilgili meslek odaları tarafından yapılması gereken mesleki denetimlere engel oluşturulması bu "iş cinayetlerinin" olmasını sağlamaktadır. Kâr güdüsüyle hareket edildiği için ilk tasarruf edilen konu İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği konusunda alınan tedbirler ve periyodik denetimler olmaktadır. Bu tip yoğun risk barındıran işletmeler kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili meslek odaları tarafından mutlaka denetime tabi tutulmalıdır. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği ile ilgili eğitimler ülke genelinde yaygınlaştırılmalı halkımız karşı karşıya olduğu tehlikeler konusunda bilinçlendirilmelidir. Daha önceleri şehir dışı olarak nitelendirilen alanlara kurulan organize sanayi siteleri artık konut bölgeleri içerisinde kalmış ve halkımızın sağlığı, can ve mal güvenlikleri tehlikeye atılmış ve bu duruma hükümetin ve yerel yönetimlerin rantçı, halktan yana olmayan yönetim anlayışları neden olmuştur. Bu durum alınması gereken tedbirlerin Şehir planlarının yapılmasına kadar indirgenmesi gerekliliğini de ortaya koymaktadır. DAHA ÖNCE SÖYLEDİK BİR KEZ DAHA SÖYLÜYORUZ: DENETİMSİZLİK ÖLDÜRÜR. HÜKÜMETİ MESLEK ÖRGÜTLERİNİ VE SENDİKALARI DA İÇİNE ALAN ORTAK BİR AKIL ÜRETMEYE, ACİL TEDBİRLER ALMAYA DAVET EDİYOR VE MMO OLARAK DENETİM MEKANİZMALARINDA GÖREV YAPMAYA HAZIR OLDUĞUMUZU BİLDİRİYORUZ!!! İlter ÇELİK
TMMOB Makina Mühendisleri Odası
İstanbul Şube Başkanı |
Hakkımızda
DENETİMSİZLİK ÖLDÜRÜR
