Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği (97/23/AT)
Sanayi
ve Ticaret Bakanlığından:
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak, Tanımlar
Amaç ve Kapsam
Madde
1- Bu Yönetmelik; maksimum izin verilebilen PS basıncı 0,5 bar'dan
daha büyük olan basınçlı ekipmanların ve donanımların tasarım, üretim ve
uygunluk değerlendirmesi usul ve esaslarını kapsamaktadır.
Aşağıdaki hususlar bu Yönetmelik kapsamı dışındadır:
a) Herhangi bir akışkan veya maddeyi, bir tesise veya tesisten, kıyı veya
açık denizde tesisin içinde bulunan son izolasyon cihazı da kapsayan ve
özellikle boru hattı için tasarlanmış olan müştemilat malzemelerinin hepsini
kapsayarak, montajdan, borulardan veya boru sistemlerinden oluşan boru hattı.
Ancak, basınç düşürme istasyonları veya kompresyon istasyonlarında bulunabilen
standard basınç ekipmanları Yönetmelik kapsamındadır.
b) Suyun tedariki, dağıtımı ve boşaltılması için şebekeler ve ilgili
ekipmanlar ve basınçlı su taşıma boruları, basınç tünelleri, hidroelektrik
tesisler için basınç şaflı ve ilgili özel aksesuarlar,
c) Basit Basınçlı Kaplar Yönetmeliğinin (87/404/AT) kapsadığı ekipmanlar,
d) Aerosol Kaplar Yönetmeliğinin (75/324/AT) kapsadığı ekipmanlar,
e) Aşağıdaki Avrupa Birliği direktifleri veya eşdeğer Türk Mevzuatı ve
onların ekleri tarafından araçların fonksiyonları için belirlenmiş olan
ekipmanlar:
1) Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliği (70/156/AT),
2) Tekerlekli Tarım veya Orman Traktörleri Tip Onayı Yönetmeliği
(74/150/AT),
3) İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların Tip Onayı Yönetmeliği
(92/61/AT),
f) Bu Yönetmelik, 9 uncu madde de bulunan ve Kategori I'den yüksek
olmayacak şekilde sınıflandırılmış ve aşağıdaki Avrupa Birliği Direktifleri
veya Eşdeğer Türk Mevzuatı tarafından kapsanan malzemeler:
1) Makine Emniyeti Yönetmeliği (89/392/AT),
2) Asansör Yönetmeliği (95/16/AT),
3) Belirli Gerilim Sınırları Dahilinde Kullanılmak Üzere Tasarlanmış
Elektrikli Teçhizat İle İlgili Yönetmelik (73/23/AT),
4) Tıbbı Cihaz Yönetmeliği (93/42/AT),
5) Gaz Yakan Cihazlara Dair Yönetmelik (90/396/AT),
6) Muhtemel Patlayıcı Ortamlarda Kullanılacak Teçhizat ve Koruyucu
Sistemler ile İlgili Yönetmelik (94/9/AT),
g) Avrupa Birliğini oluşturan Roma Antlaşmanın 223(1)(b) maddesi
tarafından kapsanan askeri ekipmanlar,
h)
Yanlış kullanım sonucunda radyoaktif emisyona sebep olabilecek
özellikle nükleer amaçlı kullanım için tasarlanan unsurlar,
i) Petrol gaz veya jeotermal keşif ve sondaj endüstrisinde, kuyu basıncını
içermek ve kontrol etmek için amaçlanan yeraltı depolamasında kullanılan kuyu
kontrol ekipmanı kuyu başı, patlama önleyiciler, boru manifoldları ve bunların
tüm ekipmanları,
j) Basıncın
belirgin bir tasarım faktörü olmadığı statik ve dinamik
işlevsel etkileri veya diğer işlevsel etkileri karşılayabilecek yeterli
dayanıklılık, rijitlik veya stabiliteye sahip olan buna uygun olarak malzemesi
seçilmiş, boyutları belirlenmiş ve üretilmiş mahfazaları ve makinaları
kapsayan ekipman,
1) Türbin ve içten
yanmalı motorlar dahil olmak üzere motorlar,
2) Buharlı motorlar, gaz/buhar türbinleri, turbo jeneratörler,
kompresörler, pompalar ve işletici cihazlar,
k)
Fırın soğutma sistemleri dahil sıcak hava geri kazanıcıları, toz
emiciler ve sıcak fırın egzoz gazı temizleyicileri dahil olmak üzere sıcak
fırınlar ve fırın soğutma gaz değiştiriciler, eritme, yeniden eritme ve gazını
alma, çelik ve demirsiz maden döküm tepsileri dahil olmak üzere doğrudan
tasviye döküm ocakları,
l) Şartel
kontrol ünitesi, transformatör gibi yüksek gerilim ekipmanları
ve dönen makinalar için mahfazalar,
m)
Aktarma sistemleri (örneğin: elektrik ve telefon kabloları) muhafazası
için basınçlı borular,
n) Gemiler,
roketler, uçaklar ve hareket edebilir deniz birimleri, ayrıca
tekne üzerinde kullanılmak veya bunların hareketini sağlamak üzere tasarlanmış
ekipmanlar,
o) Esnek muhafazadan oluşan basınçlı ekipman. Örneğin; taşıt lastikleri,
hava yastıkları, oynamak için kullanılan toplar, şişme bot ve diğer benzeri
basınçlı ekipmanlar,
p) Egzoz ve emme
susturucuları,
r) Son tüketim
için karbonatlı içecekler şişe veya teneke kutular,
s) PS.V değeri 500 bar.()'den fazla olmayan ve izin verilen maksimum
basıncı 7 bar'ı geçmeyen, içeceklerin dağıtım ve nakliyesi için tasarlanmış
kaplar,
t) ADR, RID, IMDG ve ICAO anlaşmaları tarafından kapsanan ekipmanlar,
u) Sıcak su ısıtma sistemindeki radyatör ve borular,
v) Sıvının üzerindeki gaz basıncı 0.5 bar dan fazla olmayan sıvıları
depolamak için tasarlanmış kaplar.
Hukuki Dayanak
Madde
2- Bu Yönetmelik; 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin
Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun uyarınca
hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 3-
Bu Yönetmelikte geçen tanımlardan;
Bakanlık : Sanayi ve Ticaret Bakanlığını,
Müsteşarlık: Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığını,
Komisyon : Avrupa Birliği Komisyonunu,
Üretici: Bir basınçlı kap ve kap grubunu imal eden, ıslah eden veya
basınçlı kaba adını, ticari markasını veya ayırt edici işaretini koyarak
kendini imalatçı olarak tanıtan gerçek veya tüzel kişiyi; üreticinin Türkiye
dışında olması halinde üretici tarafından yetkilendirilen temsilciyi ve/veya
ithalatçıyı; ayrıca, basınçlı kabın tedarik zincirinde yer alan ve
faaliyetleri basınçlı kabın güvenliğine ilişkin özelliklerini etkileyen gerçek
veya tüzel kişiyi,
Uygunluk Değerlendirmesi:
Basınçlı kap veya basınçlı kap grubunun bu
Yönetmelik hükümlerine uygunluğunun test edilmesi, muayene edilmesi ve/veya
belgelendirilmesine ilişkin her türlü faaliyeti,
Standard:
Üzerinde mutabakat sağlanmış olan, kabul edilmiş bir kuruluş
tarafından onaylanan, mevcut şartlar altında en uygun seviyede bir düzen
kurulmasını amaçlayan, ortak ve tekrar eden kullanımlar için ürünün
özellikleri, işleme ve üretim yöntemleri, bunlarla ilgili terminoloji, sembol,
ambalajlama, işaretleme, etiketleme ve uygunluk değerlendirmesi işlemlerini,
Uyumlaştırılmış Avrupa Standardı: Komisyonun talimatı üzerine bir Avrupa
Standardizasyon Kuruluşu tarafından hazırlanan ve Avrupa Birliği Resmi
Gazetesinde yayımlanan standardı,
Uyumlaştırılmış
Ulusal Standard: Bir uyumlaştırılmış Avrupa Standardını
uyumlaştıran ve Türk Standardları Enstitüsü tarafından Türk Standardı olarak
kabul edilip yayımlanan standardı,
"CE"
Uygunluk İşareti: Üreticinin bu Yönetmelik ile 2001/3530 sayılı CE
Uygunluk İşaretinin Ürüne İliştirilmesine ve Kullanılmasına Dair Yönetmelikten
kaynaklanan bütün yükümlülüklerini yerine getirdiğini ve ürünün ilgili tüm
uygunluk değerlendirme işlemlerine tabi tutulduğunu gösteren işareti,
Modül: Yönetmelik gereğince, ürünün taşıdığı risklere göre hangi uygunluk
değerlendirmesi işlemine tabi tutulacağını gösteren yollardan her birini,
Tip: Üretilmesi planlanan ürünü temsil eden basınçlı ekipmanı,
Teknik Dosya: Basınçlı ekipmanın ilgili teknik düzenlemenin gereklerine
uygun olarak üretildiğini gösteren rapor ve belgelerin bulunduğu ve basınçlı
ekipmanın tasarım, üretim ve/veya çalışması ile ilgili bilgileri içeren
dosyayı,
Bitmiş Ürün: Kullanılabilmesi için başka bir işlemden geçmesi gerekmeyen
ve kullanıma hazır olan basınçlı ekipmanı,
Son Ürün: İlgili teknik düzenlemeye uygunluğu gösteren aynı belgeler
kapsamındaki basınçlı ekipmanlardan piyasaya en son arz edileni,
Uygunluk Değerlendirme Kuruluşu: Basınçlı ekipman ve donanımın, bu
Yönetmelik ile ilgili teknik düzenlemeye uygunluğunun test edilmesi, muayene
edilmesi ve/veya belgelendirilmesine ilişkin faaliyette bulunan; bu Yönetmelik
ile 2001/3531 sayılı Uygunluk Değerlendirme Kuruluşları ile Onaylanmış
Kuruluşlara Dair Yönetmelik çerçevesinde yetkilendirilen ve Bakanlığa karşı
sorumlu olan özel veya kamu kuruluşunu,
Onaylanmış Kuruluş: Test, muayene ve/veya belgelendirme kuruluşları
arasından, 2001/3531 sayılı Uygunluk Değerlendirme Kuruluşları ile Onaylanmış
Kuruluşlara Dair Yönetmelik ve bu Yönetmelikte belirtilen esaslar
çerçevesinde, uygunluk değerlendirme faaliyetinde bulunmak üzere Bakanlık
tarafından belirlenerek yetkilendirilen ve Bakanlığa karşı sorumlu olan özel
veya kamu kuruluşunu,
Basınçlı
Ekipman: Kaplar, boru donanımını, emniyet ve basınçlı
aksesuarları, uygulaması varsa basınçlı ekipman; flanş, nozul, kaplin,
destekler, kaldırma mapası vb. basınçlı kısımlara bağlı elemanları,
Kap: Diğer ekipmana birleştirilen bağlantı noktasına kadar olan doğrudan
ekleride dahil olmak üzere basınç altında akışkanları içermek için tasarlanmış
ve imal edilmiş hazne veya hazneleri,
Boru Donanımı: Basınç sistemi içerisinde entegrasyon için birbirine
bağlandığı zaman, akışkanların taşınması için tasarlanmış olan boruları,
(Borular; özellikle bir boru veya boru sistemini, bağlantıları, genişletme
eklerini, hortumları veya başka uygun olan basınç altında bulunan parçaları
içermektedir. Havayı soğutmak veya ısıtmak amacıyla borulardan oluşan ısı
değiştiricileri de boru donanımı olarak düşünülecektir.)
Emniyet Aksesuarları: Basınçlı ekipmanları, izin verilen limitlerin
aşılmasına karşı korumak için tasarımlanmış cihazları, bu tür cihazlar
aşağıdaki hususları kapsamaktadır:
1)
Doğrudan basınç sınırlandırma aletleri. (Örnek: emniyet vanası, patlama
diskli emniyet aletleri, bel verme çubukları, kontrollü basınç düşürme emniyet
sistemleri),
2) Ya basınç düzenleme imkanlarını çalıştıran ya da kapama veya kapama
ve
tamamen durma sağlayan sınırlayıcı cihazlar. (Örnek: basınç ve sıcaklık
şartelleri, akışkanlar seviyesi sviçleri ve emniyetle ilgili her türlü ölçme
kontrol ve düzenleme cihazları.)
Basınçlı
Aksesuarlar: İşlevsel fonksiyona ve basınç taşıyıcı hazneye sahip
cihazları,
Donanımlar: Bir üretici tarafından, entegre ve fonksiyonel bir bütün
oluşturması için birleştirilen basınçlı ekipmanın çeşitli parçalarını,
Basınç: Atmosfer basıncına göre basınç ölçeğine bağlı basıncı, (Vakum bir
negatif değer olarak belirtilir.)
İzin
Verilen Maksimum Basınç (PS): Üretici tarafından belirlenen ve
basınçlı ekipmanın maruz kalacağı tasarımlanan maksimum basıncı,
(Bu husus, üretici tarafından belirlenmiş olan bir yerde tanımlanır. Bu
yer koruyucu ve/veya sınırlama cihazının bağlantısı, ekipmanın en üstünde veya
uygun değilse belirlenen herhangi bir noktada olmalıdır.)
İzin Verilen Maksimum/Minimum TS Sıcaklık Derecesi: Üretici tarafından
belirlenen ekipmanın tasarlanmış olduğu maksimum/minimum sıcaklık derecesi
TS'yi,
Hacim (V): Bir haznenin iç hacmini, ilk bağlantı veya kaynak noktasına
kadar olan nozulların hacmi dahil olup, daimi iç parçaların hacmi hariç
tutulur.
Nominal Ölçü (DN): Dış çaplar veya belirtilen parçaların dışında, boru
sisteminde bulunan bütün parçalara ortak olarak verilen sayısal büyüklüğü,
(Bu, referans amaçlı uygun yuvarlatılmış değer olup üretim boyutlarıyla ilgisi
azdır. Nominal ölçü; DN ve bunu takip eden bir sayı ile gösterilir.)
Akışkanlar: Hem saf halde gazları, sıvıları ve buharları, hem de bunların
karışımlarını, (Bu akışkan, süspansiyon halinde katı ihtiva edebilir.)
Sabit Bağlantılar: Tahribatlı metodlar haricinde ayrılmayan bağlantıları,
Malzemeler İçin Avrupa Onayı: Basınçlı ekipmanların imalatında sürekli
kullanımı amaçlanan, uyumlaştırılmış standardlar tarafından kapsanmayan
malzemelerin özelliklerini tanımlayan teknik belgeyi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Piyasaya Arz, Teknik Gerekler, Serbest Dolaşım, Uygunluk Kabülü,
Koruma Tedbirleri, Basınçlı Ekipmanların Sınıflandırması,
Uygunluk Değerlendirmesi
Piyasaya Arz
Madde
4- Bakanlık, 3 üncü maddede bahsedilen basınçlı ekipman ve
donanımlar; düzgün olarak kurulmuş, bakımı yapılmış ve tasarımlanan amaç için
kullanılmış ise, kişilerin ve gerektiğinde evcil hayvanların ve mal emniyetini
ve güvenliğini tehlikeye atmıyorsa, piyasaya sürülmesini, hizmete sunulmasını
temin etmek için uygun tedbirleri almalıdır.
3 üncü madde de tanımlanan basınçlı ekipman veya donanımların, bu
Yönetmelik hükümlerine uygunluk sağlamayanları; üretici tarafından uygunsuz
olduğunu ve satışa sunulamayacağını belirtir bir şekilde işaretlemek kaydı ile
fuar veya sergilerde gösterilebilir. Gösteriler sırasında kişilerin
güvenliğini temin etmek için, her türlü şartlarda, üretici tarafından uygun
emniyet tedbirleri alınır.
Teknik Gerekler
Madde
5- Aşağıda (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde ifade edilen basınçlı
ekipmanlar EK-I'deki temel gerekleri yerine getirmelidir.
a) Bu maddenin (b) bendi haricindeki aşağıdaki ekipmanlar.
(1) Gaz, sıvılaştırılmış gaz, basınç altında çözünmüş gazlar, buharlar
ve
maksimum izin verilen sıcaklıkta buhar basıncı normal atmosfer basıncının
(1013 mbar) 0,5 bar dan daha fazla üzerinde olan aşağıdaki sınırlamalar
dahilindeki sıvılar.
- 1 litre'den daha
büyük hacim ve PS ile V çarpımı 25 bar.()'den daha
büyük, veya 200 bar dan daha büyük PS basıncı olan Grup 1'deki akışkanlar için
(EK-II, tablo 1);
- 1 litre'den daha büyük
hacim ve PS ile V çarpımı 50 bar.()'den daha
büyük veya 1000 bar dan daha büyük PS basıncı olan Grup 2'deki akışkanlar için
ve tüm taşınabilir yangın söndürücüler ve solunum tüpleri. (EK-II, tablo 2)
(2) Maksimum izin verilen sıcaklıkta buhar basıncı normal atmosfer
basıncından (1013 m bar) 0,5 bar dan fazla olmayan aşağıdaki sınırlamalar
dahilindeki sıvılar.
- 1 litre'den daha
büyük hacim ve PS ile V çarpımı 200 bar.()'den daha
büyük, veya 500 bar dan daha büyük PS basıncı olan Grup 1'deki akışkanlar için
(EK-II, tablo 3);
- 10 bar dan daha
büyük PS basıncı ve PS ile V çarpımı 10 000 bar.() den
büyük, veya 1000 bar dan daha büyük PS basıncı olan Grup 2'deki akışkanlar
için (EK-II, tablo 4).
b) 2 litre'den daha büyük bir hacmi olan, 100øC dan daha fazla sıcaklıkta
kızgın su veya buhar üretimi amaçlanan aşırı sıcaklık riski olan, ateşle veya
başka türlü ısıtılmış basınç ekipmanlar ve bütün basınçlı pişiriciler (EK-II,
tablo 5).
c) Aşağıdaki hususlar
için tasarımlanmış borular:
(1)
Gaz, sıvılaştırılmış gaz, basınç altında çözünmüş gazlar, buharlar ve
maksimum izin verilen sıcaklıkta buhar basıncı, normal atmosfer basıncından
(1013 mbar) 0,5 bar dan daha fazla olan aşağıdaki sınırlamalar dahilindeki
sıvılar.
- 25 DN den daha büyük, Grup 1'deki akışkanlar (EK-II, tablo 6),
- 32 DN den daha büyük ve PS ile DN çarpımı 1000 bar dan büyük olan Grup
2'deki akışkanlar. (EK-II, tablo 7);
(2)
Maksimum izin verilen sıcaklıkta buhar basıncı normal atmosfer
basıncından (1013 m bar) 0,5 bar dan fazla olmayan aşağıdaki sınırlamalar
dahilindeki sıvılar.
- 25 DN den daha
büyük ve PS ile DN çarpımı 2000 bar dan büyük olan Grup
1'deki akışkanlar (EK-II, tablo 8);
- PS si
10 bar dan büyük, 200 DN den büyük ve PS ile DN çarpımı 5000 bar
dan büyük olan Grup 2'deki akışkanlar (EK-II, tablo 9);
d) Bu maddenin birinci fıkrasının (a), (b), (c) bentleri tarafından
kapsanan ekipmanlar için amaçlanmış, böyle bir ekipmanın bir donanıma dahil
edilmesi de dahil, emniyet ve basınç aksesuarları.
Bu Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde "donanımlar" olarak tanımlanan,
her biri
bu Yönetmelik tarafından kapsanan en az bir basınç ekipmanı içeren ve aşağıda
listelenmiş olan donanımlar, EK-I'de bildirilen temel gereklere uygun
olmalıdır.
a) Aşırı ısınma riski arz eden, ateşlenerek veya başka bir şekilde
ısıtılan en az bir basınçlı ekipmandan oluşan 100øC üzerinde bir sıcaklıkta
buhar veya kızgın su üretmesi amaçlanan donanımlar.
b) Bu fıkranın (a) bendinde anlatılan dan daha başka donanımlar, eğer
üretici bunları donanımlar olarak pazara ve hizmete sunmayı amaçlıyorsa,
c) Bu bölümün giriş paragrafından ayrılarak el ile katı yakıtla beslenen
ve 50 bar.()'den daha büyük PS.V değeri olan, 110øC dan daha fazla olmayan
sıcaklıkta sıcak su üretmesi planlanan donanımlar, EK-1 madde 2.10, madde
2.11, madde 3.4, madde 5 (a) ve madde 5 (d) nin temel gereklerine uymalıdır.
Bu maddenin ikinci fıkrasının (a), (b), (c) bentlerinde belirtilen
limitlerin altında veya eşit olan basınç ekipmanları ve/veya donanımları
emniyetli kullanımı sağlamak için Geçerli Mühendislik uygulamasına uygun
olarak tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. Basınçlı ekipmanların ve/veya
donanımların beraberinde yeterli kullanım talimatları olmalı ve üreticiyi veya
yetkili temsilcisini tanımlayacak bir etiketi bulunmalıdır. Bu tür ekipmanlar
ve/veya donanımlar 15 inci madde de belirtilen CE uygunluk işaretini
taşımamalıdır.
Serbest Dolaşım
Madde
6- Bakanlık, basıncın oluşturduğu tehlikeleri neden göstererek, bu
Yönetmeliğe uygunluk sağlayan ve 10 uncu madde uyarınca uygunluk
değerlendirmesine tabi tutulduklarını belirleyen CE uygunluk işareti taşıyan,
3 üncü madde de adıgeçen basınçlı ekipman veya donanımların imalatçı
tarafından belirlenen şartlarda pazara sürülmesini veya hizmete sokulmasını
yasaklayamaz, sınırlayamaz veya mani olamaz.
Bakanlık,
5 inci maddenin üçüncü fıkrasına uygun olan basınçlı ekipman
veya donanımların pazara sürülmesini veya hizmete sunulmasını, basınç nedenli
tehlikeler sebebiyle, yasaklayamaz, kısıtlayamaz veya engelleyemez.
Bakanlık, basınçlı ekipman ve donanımların doğru ve güvenli kullanılması
için gerektiği kadar, EK-I madde 3.3 ve madde 3.4 deki bilgileri ister.
Uygunluk Kabulü
Madde
7- Bakanlık 10 uncu maddedeki uygunluk değerlendirmesine tabi
tutularak 15 inci madde gereği CE uygunluk işaretini ve EK-VII'de belirtilen
Uygunluk Beyannamesini taşıyan basınçlı ekipman ve donanımları, bu
Yönetmeliğin tüm hükümlerine uygun telakki eder.
Uyumlaştırılmış ulusal standardlara uygunluk sağlayan ve referans
numaraları Avrupa Topluluğu Resmi Gazetesinde yayımlanan standardlara uygun
üretilen basınçlı ekipman ve donanımların 5 inci maddede adı geçen temel
gereklere uygunluk gösterdiği kabul edilir.
Bakanlık çok ciddi güvenlik gerekçeleri ile;
a) 5 inci maddenin son fıkrasında adıgeçen bir parça veya bir grup
basınçlı ekipmanın 5 inci maddenin birinci fıkrası şartlarına tabi olması,
b) 5 inci maddenin son fıkrasında adıgeçen bir donanım veya donanım
grubunun 5 inci maddenin ikinci fıkrası şartlarına tabi olması,
c) Bir parça veya ekipman veya grubun EK-II'nin şartlarından ayrılarak
başka bir kategoride sınıflandırılması,
yönünde değerlendirmede bulunduğu takdirde gerekçeleriyle birlikte bu durumu
Müsteşarlık aracılığıyla Komisyona bildirerek gerekli tedbirlerin alınmasını
ister.
Koruma Tedbirleri
Madde
8- CE uygunluk işaretini taşıyan ve amacına uygun olarak kullanılan,
3 üncü maddede adıgeçen basınçlı ekipman, kişilerin ve uygun olduğu hallerde
ev hayvanlarının veya mülkün emniyetini tehdit ettiği zaman, Bakanlık, bu tür
ekipman ve donanımların pazardan geri çekilmesini sağlar, pazara sürülmesini
servise konulmasını ve kullanımını yasaklar. Hizmete sunulmasının ve serbest
dolaşımının kısıtlanmasını sağlayacak tüm önlemleri alır. Bakanlık, bu tür
önlemler hakkında derhal Müsteşarlık aracılığıyla Komisyonu haberdar etmeli,
bu kararın nedenlerini bildirmeli ve uygunsuzluğun nedeninin aşağıdakilerden
hangisi yüzünden meydana geldiğini belirtmelidir.
a) 5 inci madde de bildirilen temel gereklerin yerine getirilmesindeki
eksiklik,
b) 7 nci maddesinin ikinci fıkrasında bildirilen standardların yanlış
uygulanması,
c) 7 nci maddesinin ikinci fıkrasında bildirilen standardlardaki eksiklik,
d) 11 inci maddeye göre, basınçlı ekipman
malzemelerinin Avrupa onayındaki
eksiklikler.
Uygun olmayan bir basınçlı ekipman veya donanım CE uygunluk işareti
taşırsa, Bakanlık CE uygunluk işaretini uygulayan kişiler hakkında gerekli
işlemleri başlatmalı, bu husus komisyon ve diğer Üye Ülkelere iletilmek üzere
Müsteşarlığa bildirilmelidir.
Basınçlı Ekipmanların Sınıflandırılması
Madde 9- 5 inci maddenin birinci fıkrasında bahsedilen basınçlı
ekipmanlar, EK-II ye uygun olarak, artan tehlike seviyesine göre
sınıflandırılmalıdır. Bu tür sınıflandırmanın amaçları nedeniyle, akışkanlar,
aşağıdaki şekilde iki gruba ayrılmalıdır.
a)
Birinci Grubu tehlikeli akışkanları oluşturan, tehlikeli akışkan;
tehlikeli madde/müstahzarların sınıflandırılması, paketlenmesi ve
etiketlenmesi ile ilgili olarak 20/4/2001 tarihli ve 24379 sayılı Resmi
Gazete'de yayımlanan Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği tarafından kapsanan
madde/müstahzarlardır.
Grup 1 aşağıdaki şekilde tanımlanan madde/müstahzarları kapsar.
- Patlayıcı,
- Kolay alevlenir,
-
Çok kolay alevlenir,
- Alevlenir
(Maksimum izin verilen sıcaklık değeri parlama noktasının
üstünde),
- Çok toksik,
- Toksik,
- Oksitleyici.
b) İkinci Grup ise bu maddenin birinci fıkrasının a bendinin söz etmediği
bütün diğer akışkanları kapsar.
Bir
kabın birden çok haznesi varsa, her bir hazne için uygulanabilir
kategorilerden en yüksek olanı ile sınıflandırılır. Bir haznede birden çok
akışkan varsa en yüksek kategorideki akışkan esas alınarak sınıflandırma
yapılır.
Uygunluk Değerlendirmesi
Madde 10- Üretici, basınçlı ekipmanı piyasaya sürmeden önce, ekipmanın
her
bir elemanını, bu maddede belirtilen şartlara göre EK-III de tanımlanan
uygunluk değerlendirmesi işlemlerinden birine tabi tutar.
Basınçlı ekipmanın herhangi bir elemanına, CE uygunluk işareti
iliştirilmek amacıyla, uygulanacak uygunluk değerlendirme işlemleri, ekipmanın
sınıflandırıldığı 9 uncu maddede tanımlanan kategori ile belirlenir.
Çeşitli kategoriler için uygulanacak, uygunluk değerlendirme işlemleri
aşağıdaki gibidir:
+-----------------+------------------+---------------------+-----------------+
|Kategori I |Kategori II |Kategori III |Kategori IV |
+-----------------+------------------+---------------------+-----------------+
|Modül A |Modül A1 |Modül B1 + D |Modül B + D |
+-----------------+------------------+---------------------+-----------------+
|Modül D1 |Modül B1 + F |Modül B + F |
+------------------+---------------------+-----------------+
|Modül E1 |Modül B + E |Modül G |
+------------------+---------------------+-----------------+
|Modül B + C1 |Modül H1 |
+---------------------+-----------------+
|Modül H |
+---------------------+
Basınçlı ekipman, sınıflandırıldıkları kategori için listelenen uygunluk
değerlendirme işlemleri arasından, üretici tarafından seçilen birisine tabi
tutulur. Üretici eğer mümkünse bir üst seviyedeki kategoriye uygulanan
işlemlerden birini seçebilir.
Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrası a bendinde ifade edilen,
kategori III ve kategori IV'te yer alan ekipman için olan uygunluk
değerlendirme işlemleri çerçevesinde, onaylanmış kuruluş beklenmedik
ziyaretleri sırasında EK-I madde 3.2.2.de bahsedilen son değerlendirmeleri
yapmak veya yaptırmak amacıyla üretim veya depolama yerlerinden ekipman
numunesi alır. Bu bağlamda üretici onaylanmış kuruluşa tahmini üretim planı
hakkında bilgi vermelidir. Onaylanmış kuruluş üretimin ilk yılında en az iki
ziyaret gerçekleştirmelidir. Sonraki ziyaretlerin sıklığı ilgili modüllerin
madde 4.4.'lerinde belirlenen kriterler esas alınarak onaylanmış kuruluş
tarafından tayin edilir.
Modül H işlemi
altında 5 inci maddenin b bendinde bahsi geçen, Kategori
III'teki ekipman ve kapların tek seferde üretimi halinde, onaylanmış kuruluş
her bir birim için EK-I madde 3.2.2.de bahsi geçen son değerlendirmeleri yapar
veya yaptırır. Bu bağlamda üretici tahmini üretim planı hakkında onaylanmış
kuruluşa bilgi verir.
Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrasında bahsedilen donanımlar,
aşağıdaki hususları kapsayan bir global uygunluk değerlendirmesine tabi
tutulacaktır:
a) Donanımı oluşturan 5 inci maddenin birinci fıkrasının a bendinde
bahsedilen ve daha önce uygunluk değerlendirme işlemine ve CE uygunluk
işaretine tabi olmamış basınçlı ekipmanların uygunluk değerlendirme işlemi,
her bir ekipmanın kategorisine göre belirlenir.
b) EK-I madde 2.3, madde 2.8 ve madde 2.9'da belirtilen donanımın, çeşitli
elemanların birleşiminin uygunluk değerlendirmesi; emniyet aksesuarlarına
uygulanabilen hariç, ilgili ekipmana uygulanabilir en yüksek kategoriye göre
değerlendirilir.
c) EK-I madde 2.10 ve madde 3.2.3.de belirtilen izin verilen çalışma
sınırlarını aşmaya karşı, bir donanımın korunmasının sağlanması, korunacak
ekipmana uygulanabilir en yüksek kategorinin ışığında yürütülür.
Bu maddenin yukarıdaki fıkralarından ayrı olarak bu fıkralarda bahsi geçen
işlemler uygulanmadığı ve kullanımı deneysel amaçlarla olduğu takdirde;
Bakanlık uygun görürse, 3 üncü maddede tanımlanan her bir basınçlı ekipmanın
ve donanımın piyasaya arzına ve hizmete sunulmasına müsaade edebilir.
Uygunluk değerlendirmesi ile ilgili kayıtlar ve yazışmalar Türkçe olarak
yapılır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Malzemeler İçin Avrupa Onayı, Onaylanmış Kuruluşlar,
Onaylanmış Üçüncü Taraf Uygunluk Değerlendirme Kuruluşu,
Kullanıcı Denetmenleri, CE Uygunluk İşareti, İşbirliği
İmkanları, Reddetme ve Kısıtlama İle İlgili Kararlar
Malzemeler İçin Avrupa Onayı
Madde 11- Malzemeler için Avrupa Onayı, 3 üncü madde de tanımlandığı üzere
malzeme veya ekipmanın bir veya daha fazla üreticisinin talebi üzerine bu iş
için tayin edilen onaylanmış veya bildirilmiş kuruluşlardan biri tarafından
yayınlanmalıdır. Onaylanmış veya bildirilmiş kuruluş malzeme tiplerinin bu
Yönetmeliğin gereklerine uygunluğunu belgelendirmek için gerekli olan test ve
muayeneleri belirlemeli ve gerçekleştirmelidir.
Malzemeler için Avrupa Onayı yayınlanmadan önce onaylanmış veya
bildirilmiş kuruluş gerekli belgeleri göndererek Müsteşarlık aracılığı ile Üye
Ülkeleri ve Komisyonu bilgilendirmelidir. Onaylanmış veya Bildirilmiş Kuruluş
malzemeler için Avrupa Onayını gerekli olduğunda Komitenin görüşünü ve sunulan
yorumları da dikkate alarak yayınlamalıdır.
Basınçlı ekipman malzemeleri için Avrupa onayının birer kopyası
Müsteşarlık aracılığıyla Üye Ülkelere, Onaylanmış veya Bildirilmiş Kuruluşlara
ve Komisyona gönderilir. Komisyon, Malzemeler için Avrupa Onaylarının
listesini Avrupa Birliği Resmi Gazetesinde yayımlar ve güncelleştirir.
Referansları Avrupa Birliği Resmi Gazetesinde yayımlanmış Avrupa onayına
uygun olan basınçlı ekipmanın imalinde kullanılan malzemelerin EK-I'in ilgili
temel gereklerine uygun olduğu kabul edilir.
Basınçlı ekipman malzemelerinin Avrupa onayını gerçekleştiren Onaylanmış
kuruluş, malzeme türünün uyumlaştırılmış standard tarafından kapsandığını
tespit ederse, bunun için daha önce yayımlamış olduğu onayı geri çeker ve bu
onayın geri çekilmesinden, Müsteşarlık aracılığıyla Üye Ülkeleri, Onaylanmış
Kuruluşları ve Komisyonu derhal haberdar edecektir.
Onaylanmış Kuruluşlar
Madde
12- Bakanlık, 10 uncu ve 11 inci maddelerde bahsi geçen işlemleri
gerçekleştirmek üzere tayin edilen onaylanmış kuruluşlar, gerçekleştirecekleri
görevler ve Komisyonca onlara önceden verilmiş olan kimlik kayıt numaraları
ile birlikte Müsteşarlık aracılığı ile Komisyona ve diğer Üye Ülkelere
bildirir.
Bakanlık, Onaylanmış Kuruluşların tayini için EK-IV te bildirilen
kriterleri uygulayacaktır. İlgili uyumlaştırılmış standardlarda bildirilen
kriterlere uyan Onaylanmış Kuruluşlar, EK-IV te bildirilen aynı kriterleri
yerine getirmiş farz edilir.
Bir
kuruluşu onaylamış olan Bakanlık, bu Onaylanmış Kuruluşun ikinci
fıkrada bildirilen kriterlere uymadığını tespit ederse, onayı geri çekecektir.
Bu tür bir onayın geri çekilmesi halinde, Bakanlık Müsteşarlık aracılığı ile
diğer Üye Ülkeleri ve Komisyonu bilgilendirir.
Bildirilmiş Üçüncü Taraf Uygunluk Değerlendirme Kuruluşu
Madde 13- EK-I, madde 3.1.2 ve madde 3.1.3.de bildirilen görevleri yerine
getirmek amacı ile Bildirilmiş Üçüncü Taraf Uygunluk Değerlendirme Kuruluşu ve
tanınmış oldukları görevleri konusunda Müsteşarlık aracılığıyla Komisyona ve
diğer Üye Ülkelere bildirir. Komisyon, Avrupa Birliği Resmi Gazetesinde,
Bildirilmiş Üçüncü Taraf Uygunluk Değerlendirme Kuruluşlarının bir listesini
yayımlar. Komisyon bu listenin güncel olmasını temin eder.
Bakanlık, bu kuruluşların bildirimi için, EK-IV'de belirtilen kriterleri
uygular. Konu ile ilgili uyumlaştırılmış standardlarda bildirilen kriterlere
uyan bu kuruluşlar, EK- IV'de bildirilen aynı kriterlere uymuş farz edilir.
Bir kuruluşu bildirmiş olan Bakanlık şayet bu kuruluşun bu maddenin ikinci
fıkrasında belirtilen kriterlere uymadığını tespit ederse, bu bildirimi geri
çeker. Bu tür bir bildirimin geri çekilmesi halinde, Bakanlık Müsteşarlık
aracılığıyla derhal Üye Ülkeleri ve Komisyonu haberdar eder.
Kullanıcı Denetmenleri
Madde
14- Kullanıcı denetmenleri ile ilgili hususlar aşağıda
belirtilmiştir.
a) Onaylanmış kuruluşlar tarafından gerçekleştirilecek olan görevlerle
ilgili şartlardan ayrı olarak Bakanlık kendi sınırları içinde, temel gereklere
uygunluğu bu maddenin (h) bendinde belirtilen kriterlere uygun olarak
belirlenen kullanıcı tarafından basınçlı ekipmanın veya donanımların, piyasaya
sürülmesine, ve kullanıcılar tarafından hizmete sunulmasına izin verebilirler.
b) Eğer Bakanlık bu maddede belirtilen kriterlere uygun olarak bir
kullanıcı denetmeni belirlemiş ise Bakanlık uygunluğu bu maddelerde belirtilen
kriterlere uygun olarak diğer üye devlet tarafından belirlenen bir kullanıcı
denetmeni tarafından değerlendirilen basınçlı ekipman ve/veya donanımların bu
maddede belirtilen şartlar altında pazara sürülmesini veya hizmete konulmasını
basınç nedenli tehlikeler sebebiyle yasaklayamaz, sınırlayamaz veya
engelleyemez.
c) Bir kullanıcı denetmeni tarafından uygunluğu değerlendirilmiş olan
basınçlı ekipman veya donanımlar CE etiketi taşıyamazlar.
d) Söz konusu basınçlı ekipman ve donanımlar, sadece kullanıcı
denetmeninin ait olduğu grup tarafından çalıştırılan tesislerde
kullanılabilir. Bu grup basınçlı ekipmanın ve donanımların tasarımı, üretimi,
denetimi, bakımı ve kullanımının teknik özellikleri konusunda ortak güvenlik
politikası uygulayacaktır.
e) Kullanıcı
denetmenleri özellikle ait oldukları gruba göre hareket
edeceklerdir.
f) Kullanıcı denetmenleri tarafından uygulanabilir uygunluk
değerlendirmesi prosedürleri EK-III de tanımlanan A1, C1, F ve G modülleri
olacaktır.
g) Bakanlık, hangi kullanıcı denetmenlerine yetki verdiğini, hangi
görevler için tayin ettiğini ve her denetmen için bu maddenin d bendinin
şartlarını sağlayan tesislerin listesini, Müsteşarlık aracılığıyla diğer Üye
Ülkelere ve Komisyona bildirir.
h) Kullanıcı denetmenlerinin tayin edilmesinde, Bakanlık EK - V te
listelenmiş olan kriterleri uygular ve denetmenin bağlı olduğu grubun bu
maddenin d bendinde belirtilen kriterleri uygulamasını temin eder.
i) Bakanlık, tayin ettiği kullanıcı denetmenlerinin bu maddenin (h)
bendinde bildirilen kriterlere uymadığını tespit ederse, verdiği yetkiyi geri
çeker. Bu durumu da Müsteşarlık aracılığıyla diğer Üye Ülkelere ve Komisyona
bildirir.
j) Bu maddenin etkileri Komisyon tarafından izlenecektir ve 19 uncu
maddenin (c) bendinde belirlenen tarihten üç yıl sonra değerlendirilecektir.
Bu neticeye göre, Bakanlık bu maddenin uygulanması ile ilgili her türlü
faydalı bilgiyi Müsteşarlık aracılığıyla Komisyona iletir. Eğer gerekirse,
Yönetmeliğin düzeltme önerisi bu değerlendirmeye eşlik eder.
CE Uygunluk İşareti
Madde
15- CE uygunluk işareti, EK - IV deki modele göre "CE" harflerinden
oluşmaktadır. CE uygunluk işareti üretim kontrol aşamasında devreye giren
Onaylanmış Kuruluşun 12 nci maddenin birinci fıkrasında bahsi geçen kimlik
kayıt numarası ile birlikte verilir.
CE
uygunluk işareti, EK - I madde 3.2 de tanımlanan son değerlendirmeye
olanak sağlayan veya bitmiş durumda olan ve 5 inci madde de belirtilen her bir
basınçlı ekipmana veya donanımına görülebilir, kolay okunur ve silinmez bir
şekilde iliştirilir.
Bu Yönetmeliğin
5 inci maddesinin (b) bendinde belirtilen donanımı
oluşturan her bir basınçlı ekipmana CE uygunluk işaretinin iliştirilmesi
gerekmez. Basınç ekipmanın parçalarından halihazırda CE uygunluk işareti
taşıyanlar, donanıma dahil edilirken işareti taşımaya devam eder.
Basınç ekipmanın veya donanımının, CE uygunluk işaretinin iliştirilmesini
gerektiren, diğer Yönetmeliklere de tabi olması halinde, söz konusu basınç
ekipmanın veya donanımının aynı zamanda bu diğer Yönetmeliğin koşullarına da
uygun olduğunu gösterir. Bununla birlikte, bir veya daha fazla Yönetmeliğin
üreticiye, geçiş dönemi sürecinde, istediği düzenlemeyi seçmesine izin vermesi
halinde, CE uygunluk işareti sadece üretici tarafından uygulanan Yönetmeliğe
uygunluk gösterir. Bu durumda, bahsedilen Yönetmeliklerin ayrıntıları, Avrupa
Birliği Resmi Gazetesinde yayımlandığı gibi, Yönetmeliğin gerektirdiği basınç
ekipmanının veya donanımının beraberinde belge, not veya talimatlar verilir.
CE uygunluk işaretinin formu veya anlamı ile ilgili üçüncü tarafların
yanlış anlamasına yol açabilecek şekilde basınçlı ekipman veya donanımına,
işaretlerin iliştirilmesi yasaklanmalıdır. CE uygunluk işaretinin
görünürlüğünü ve okunurluğunu azaltmayacaksa diğer herhangi işaretlemeler
basınçlı ekipman veya donanımına iliştirilebilir.
CE Uygunluk İşaretinin Uygunsuz İliştirilmesi
Madde 16- Bu Yönetmeliğin 8 inci maddesine sadık kalarak CE uygunluk
işaretinin uygunsuz kullanımında aşağıdaki hususlar uygulanır.
a) Şayet Bakanlık, CE uygunluk işaretinin uygunsuz iliştirildiğini tespit
ederse, üretici, veya yetkili temsilcisi, ürünü, CE uygunluk işareti ile
ilgili koşullara uygun hale getirmeye ve Üye Ülkelerin uyguladığı şartların
ihlalini ortadan kaldırmaya yükümlü olacaktır.
b) Uygunsuzluk devam edecek olursa, Bakanlık, söz konusu ürünün piyasaya
arzının yasaklanması veya kısıtlanması için her türlü tedbiri alır veya 8 inci
maddede bildirilen prosedürlere uygun olarak piyasadan toplatılmasını temin
için bütün tedbirleri alır.
c)
CE İşareti uygunsuz kullanıldığı takdirde 4703 sayılı Kanunda
belirtilen idari para cezaları uygulanır.
İşbirliği İmkanları
Madde
17- Bakanlık, bu Yönetmeliğin uygulanmasından sorumlu otoriteleri,
birbirleri ile işbirliği yapmaları, birbirlerine ve Müsteşarlık aracılığıyla
Komisyona bilgi vermelerini teşvik etmek için gerekli önlemleri alır.
Reddetme ve Kısıtlama İle İlgili Kararlar
Madde 18- Bu Yönetmelik gereği, basınçlı ekipman veya donanımların
piyasaya arzını ve hizmete sunulmasını yasaklayan veya piyasadan
toplatılmasını gerektiren tüm kararların geçerli gerekçesi olmalıdır. Bu
kararlar, ilgili tarafa sahip olunan yasal haklar ile bu hakların tabi olduğu
süre kısıtlamasını içerecek şekilde bildirilir.
Uyumlaştırma ve Geçici Hükümler
Madde 19- Geçiş koşulları aşağıdaki gibi olacaktır.
a) Bakanlık, bu Yönetmeliğe uygun olması gereken mevzuat ve idari
düzenlemeleri yayımlarken Yönetmeliğe atıf yapar ve bu hususu Müsteşarlık
aracılığı ile Üye Ülkelere ve Komisyona bildirir.
b) Bakanlık, bu Yönetmeliğin uygulamaya konduğu tarihte, kendi sınırları
dahilinde yürürlükte olan mevzuata uygun olan basınçlı ekipman ve donanımların
piyasaya arzına izin verir ve bu tarihten sonra da bu teçhizat ve donanımların
hizmete konmasına izin verir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Aykırı Davranışlara Uygulanacak Hükümler
Son Hükümler, Yürürlük ve Yürütme
Aykırı Davranışlara Uygulanacak Hükümler
Madde 20- Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı davranan ve faaliyet
gösterenler hakkında, 2001/3529 sayılı Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine
Dair Yönetmelik hükümleri uygulanır.
Son Hükümler
Madde
21- Bakanlık, bu Yönetmelikte yapacağı değişiklikler ile
yayımlandıktan sonra, bu Yönetmelik metnini, Komisyona bildirmek üzere
Müsteşarlığa iletir.
Madde 22- Bu Yönetmelik,
Avrupa Birliğinin 97/23/EC sayılı Basınçlı
Ekipmanlara İlişkin Direktifine uygun olarak hazırlanmıştır.
Yürürlük
Madde 23-
Bu Yönetmelik, 1/7/2003 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 24-
Bu Yönetmelik hükümlerini Sanayi ve Ticaret Bakanı yürütür.
EK - I
TEMEL EMNİYET GEREKLERİ
ÖN
İNCELEMELER
1. Basınçlı ekipman
hakkında bu EK'te listelenmiş olan temel gereklerden
ortaya çıkan yükümlülükler aynı zamanda, aynı tehlikenin bulunduğu donanımları
da içermektedir.
2. Yönetmelikte bildirilen temel gerekler zorunludur. Bu temel gereklerde
ortaya konulan zorunluluklar, sadece, söz konusu olan basınçlı ekipman
üreticisi tarafından belirlenen makul işletme şartlarına ve öngörülen risklere
uygun olarak kullanılması halinde geçerlidir.
3. Üretici, kendi ekipmanındaki basınçtan dolayı, ortaya çıkabilecek
tehlikeleri saptamak için, analiz etme yükümlülüğü altındadır. Sonra imalatçı
analiz sonuçlarını dikkate alarak tasarımlamak ve imal etmek zorundadır.
4. Temel gerekler, yüksek seviyede sağlık ve emniyetle ilgili teknik ve
ekonomik nedenleri olduğu kadar tasarım ve üretim aşamasındaki uygulamaları ve
teknolojinin son halini dikkate alacak şekilde yorumlanmalı ve uygulanmalıdır.
1. GENEL
1.1. Basınçlı
ekipman, mantıklı öngörülebilir şartlarda veya üreticinin
kullanım talimatlarına uygun bir şekilde hizmete sokulduğunda emniyetini
sağlayacak şekilde tasarımlanmalı, imal edilmeli, kontrol edilmeli ve uygun
olduğu yerlerde kurulmalıdır.
1.2. Üretici,
en uygun çözümü seçerken, aşağıda bildirilen prensipleri şu
şekilde uygulamalı;
- Uygulanabildiği
oranda tehlikeleri yok etmeli veya azaltmalıdır.
- Giderilemeyen tehlikelere karşı uygun koruma önlemleri alınmalıdır.
- Gerektiğinde, kullanıcıları tehlikelere karşı bilgilendirilmeli ve kurma
ve/veya kullanım sırasında bu riskleri azaltmak için özel önlemleri alınması
konusunu bildirmelidir.
1.3 Yanlış
kullanım potansiyeli olasılığı varsa veya açıkça bu durum
öngörülebiliyorsa, basınçlı ekipman bu yanlış kullanımdan doğacak tehlikeyi
önleyecek şekilde tasarımlanmak zorundadır veya bu mümkün olamıyorsa, basınçlı
ekipmanın bu şekilde kullanılamayacağına ilişkin uygun uyarılar verilmelidir.
2. TASARIM
2.1 Genel
Basınçlı ekipmanın amaçlanan ömrü süresince emniyetli olmasının
garantilenmesi için, bütün faktörleri göz önünde bulundurularak, basınçlı
ekipman uygun bir şekilde tasarımlanmalıdır. Tasarım kapsamlı metotlar
kullanılarak, bütün ilgili hatalara karşı tutarlı bir şekilde yeterli emniyet
payı içerdiği bilinen, uygun emniyet katsayısı içermelidir.
2.2 Yeterli Dayanım İçin Tasarım
2.2.1 Basınçlı ekipman amaçlanan kullanımına ve diğer öngörülebilen
çalışma koşullarına ve yüklemelere uygun olarak tasarımlanmalı. Özellikle,
aşağıdaki etkenler hesaba katılmalıdır.
-
İç/dış basınç
- Çevre ve
işletme sıcaklığı
- İşletme
ve test koşullarında statik basınç ve içeriğin kütlesi,
- Trafik, rüzgar ve deprem yükü,
- Taşıma, bağlantılar, boru donanımı vs gibi durumlardan kaynaklanabilen
karşı kuvvetler ve momentleri,
-
Korozyon ve aşınma, yorulma vs.
- Kararsız olan akışkanların terkibinin bozulması,
Aynı zamanda oluşabilecek çeşitli yükler, eş zamanlı oluşma ihtimalleri
göz önünde bulundurularak, dikkate alınmalıdır.
2.2.2 Yeterli dayanım için tasarım şunlara dayanmalıdır:
- Genel bir kural olarak, hesaplama modeli, madde 2.2.3 de tanımlandığı
gibi ve gerektiğinde madde 2.2.4 de tanımlandığı gibi deneysel tasarım metodu
ilavesiyle veya
- Hesaplama olmadan
deneysel tasarım metodu, aynen madde 2.2.4 de
tanımlandığı gibi ürünün izin verilebilir maksimum basıncı PS ve hacminin V
çarpımı, 6000 bar.()den daha az veya ürün PS. 7DN çarpımı 3000 bar dan daha az
ise.
2.2.3 Hesaplama metodu
a)
Ürün içeriği ve diğer yükleme durumları
Basınçlı ekipman için izin verilebilen gerilim, çalışma koşullarında
öngörülebilen makul arıza şekli dikkate alınarak, sınırlandırılmalıdır. Bu
noktada, emniyet katsayısı üretimde gerçek işletme şartları, gerilmeler,
hesaplama modelleri ve malzemenin özellikleri ile ortaya çıkan her
belirsizliği tamamen yok etmek için uygulanmalı.
Bu hesaplama metotları, madde 7'deki gerekleri ile birlikte, gereken her
yerde, yeterli emniyet payı temin etmelidir.
Yukarıda belirtilen gerekler, uygun olan yerlerde, diğerlerine ek olarak
yada diğer metodlarla birlikte, aşağıdaki metodlardan biri uygulanarak
sağlanabilir.
- Formüle göre tasarım,
-
Analize göre tasarım,
- Kırılma
mekaniklerine göre tasarım,
b) Dayanım
İlgili
basınçlı ekipmanın dayanım gücünü oluşturmak için uygun tasarım
hesapları kullanılmalıdır.
Özellikle:
- Hesaplama
basınçları izin verilebilen maksimum çalışma basıncından daha
az olmamalı ve statik buhar basıncı ile dinamik sıvı basıncı ve kararsız
akışkanların bozulmaları hesaba katılmalı, bir kabın ayrı basınçlı haznelere
ayrıldığı durumlarda parçaların ayrışma duvarları, bitişik parçanın mümkün
olan en düşük basıncına bağlı olarak azami mümkün olan parça basıncına göre
tasarlanmalıdır.
- Hesaplanan sıcaklıklar uygun emniyet payını içermelidir.
- Tasarım, ekipmanın öngörülen işletme koşulları altında meydana
gelebilecek olan bütün muhtemel ısı ve basınç birleşimlerini göz önünde
bulundurmalıdır.
- Maksimum gerilmeler ve en yüksek gerilme yığılması emniyet sınırları
içerisinde kalmalıdır.
- Basınçlı kısmın
hesaplanmasında, madde 4'de belirtilen uygun emniyet
faktörleri ile birlikte verilen koşullar dikkate alınarak, dokümante edilmiş
bilgilere dayanılarak, malzemenin özelliklerine uygun değerlerden
faydalanılmalıdır. Göz önüne alınacak malzeme karakteristikleri aşağıdakileri
içermelidir:
- Akma mukavemeti, %0,2 veya hesaplanan sıcaklıkta ki yaklaşık %1,0 uzama
sınırı gerilmesi,
- Çekme mukavemeti,
- Zamana bağlı mukavemet, örneğin; sürünme mukavemeti,
- Yorulma,
- Elastiklik
modülü, (Young modülü)
-
Uygun miktarda plastik gerilme özelliği,
- Çentik darbe mukavemeti,
- Kopma dayanıklılığı,
-
Malzeme özelliğine bağlı olarak uygun kaynak faktörü seçilmeli. Örneğin:
tahribatsız test türü, malzemenin kaynağı ve çalışma şartları göz önünde
bulundurulmalıdır.
- Tasarımda ekipmanın öngörülen kullanımında tüm ilgili zayıflatıcı
etkiler (Örneğin: korozyon, esneme, yorulma) ve madde 3.4'te anlatılan
malzemenin ömrü ile ilgili tasarımın belirli düzenlemeler alınmalıdır.
Ekipmanın tasarlanan kullanımı ile orantılı olarak, uygun kayıtlarını tutmalı.
madde 3.4'te anlatılan malzemenin ömrü ile ilgili tasarımın belirli
düzenlemeleri dikkate alınmalıdır. örneğin:
-
Sürünme için: belirli sıcaklıkta işletme süresi tasarlanmalı,
- Yorulma için: belirli gerilme seviyesinde yük tekrarı sayısı
tasarlanmalı,
- Korozyon için: korozyon ilavesi tasarlanmalı,
c) Kararlılık durumu
Hesaplanan
kalınlığın uygun yapısal kararlılığa izin vermediği durumlarda,
nakliye ve işleme tarzı riskleri dikkate alınarak durum düzeltmesi için
gerekli önlemler alınmalıdır.
2.2.4 Deneysel tasarım metodu
Ekipmanın tasarımı, bütün olarak veya kısmi olarak bir örneği veya bir
kategorisi üzerinde yapılan, uygun bir test programı ile geçerliliği
onaylanabilir.
Testten önce test programı açıkça tanımlanmalı ve eğer varsa uygunluk
değerlendirmesi modülünden sorumlu Onaylanmış Kuruluşça kabul edilmelidir.
Bu program test şartlarını ve kabul edilme veya red kriterlerini
tanımlamalıdır. Testten önce, test edilmesi gereken ekipmanı oluşturan
malzemelerin temel özellikleri ve boyutlarının gerçek değerleri ölçülmelidir.
Test sırasında, gerektiği yerde, basınçlı ekipmanın kritik bölgelerinin,
uzama ve gerilimlerinin yeterli hassaslıkta ölçülüp kaydedebilen aletler ile
gözlenebilmesi mümkün olmalıdır.
Test programı
aşağıdakileri içermelidir.
a)
Basınç dayanım testinin amacı, belirlenen bir emniyet payı ile izin
verilebilir maksimum basınçta, malzemenin kayda değer bir sızdırma veya
belirlenen bir aralığı aşan deformasyon olmadığını tespit etmektir.
Test basıncı, tasarım amaçlı kullanılan değerlerle, test koşulları altında
ölçülen malzeme karekteristiği değerleri ile geometrik değerler arasındaki
farklılıklar esasına göre belirlenecektir; test ve tasarım sıcaklığı
arasındaki farklılıklar hesaba katılmalıdır.
b) Sürünme
veya yorulma riskinin olduğu yerde, ekipman için çalışma
koşulları esasına göre belirlenmiş uygun testler tanımlanacaktır. Örneğin,
belirtilen sıcaklıklarda tutmak, belirlenen gerilme seviyesindeki yük tekrarı
v.s;
c) Gerektiğinde, madde 2.2.1 de bildirilen, örneğin, korozyon, dış hasar
vs. gibi diğer faktörlerle ilgili testler.
2.3 Emniyetli kullanım ve çalışma sağlamak için şartlar;
Basınç ekipmanı için belirlenmiş olan çalışma metodu, ekipmanın
çalışmasında öngörülebilen makul riskleri engellemeye uygun olmalıdır.
Aşağıdakiler özel olarak dikkate alınmalıdır.
- Kapaklar ve delikler,
-
Basınç emniyet valfinin tehlikeli basıncı boşaltımı,
- Bir basınç veya vakum mevcutken fiziksel girişleri önleme cihazları,
- Tasarlanan kullanımı göz önünde bulunduran yüzey sıcaklığı,
- Kararsız akışkanların ayrışması.
Özellikle, bir giriş kapağı yerleştirilmiş basınçlı ekipmanda, kapak
açılırken herhangi bir tehlike arz etmemesini kolayca temin etmek için
otomatik veya el ile çalışan bir alet ile donatılmalı. Ayrıca, kapağın çabuk
açıldığı durumlarda, basınçlı ekipman akışkan basıncının veya sıcaklığının
tehlike arz ettiğinde hemen açılmayı önleyecek bir cihaz ile donatılmalıdır.
2.4 Muayene araçları
a)
Basınçlı ekipmanlar, emniyeti sağlayan bütün gerekli incelemelerin
tatbik edilebileceği gibi tasarlanmalı ve yapılmalıdır.
b) Basınçlı ekipmanın güvenliğini ve bu güvenliğin sürekli olduğunu
inceleyebilmek için fiziksel olarak içine giriş yapılabilmeli ve bu giriş
güvenli ve ergonomik olmalıdır.
c) Basınçlı
ekipmanın emniyet koşullarını temin etmek için aşağıdaki
durumlarda başka araçlar da uygulanabilir.
- Fiziksel olarak içeri girişleri engelleyecek kadar küçük olma durumları,
veya
- Basınçlı ekipmanın açılmasının iç kısmı kötü etkilediğinde, veya
- İçerik maddesinin, basınçlı ekipmanın yapıldığı malzemeye ve basınç
düşürücü mekanizmaya zararlı olmadığı belirlendiğinde ve herhangi bir
zayıflatıcı iç etkinin söz konusu olmadığında,
2.5 Boşaltma ve hava/gaz alma araçları yolları
Gerektiğinde, basınçlı ekipmanın havasının alınması ve boşaltılması için
aşağıdaki şekilde yeterli düzenle donatılmalıdır:
- Su vuruntusu, vakum çökmesi, korozyon ve kontrolsüz kimyasal
reaksiyonlar gibi zararlı etkilerden kaçınmalı etkileri önlemek için bütün
işletme ve test kademeleri, özellikle basınç testi, dikkate alınmalı,
- Temizlik, muayene ve bakımın güvenli bir şekilde yapılmasına izin
verilmelidir.
2.6 Korozyon ve diğer kimyasal zararlar;
Gerektiğinde, tasarlanan ve önceden görülebilen makul ölçülerde, korozyon
veya diğer kimyasal zararlara karşı yeterli dikkat veya koruma temin edilmeli.
2.7 Aşınma
Korozyon
veya aşındırmanın fazla olduğu durumlarda aşağıdaki hususları
dikkate alan yeterli önlemler alınmalıdır.
- Uygun tasarımla o etkiyi mümkün olduğu kadar azaltın, örneğin; ilave
malzeme kalınlığı yada kaplama maddesi veya astar kullanmak,
- En çok etkilenmiş olan parçaların değiştirilmesine izin verilmesi,
- Sürekli emniyetli kullanım için gerekli ölçümlere, madde 3.4 de
belirtilen önlemlere dikkat çekilmeli,
2.8 Donanımlar;
Donanımlar,
aşağıdaki şartları taşıyacak şekilde tasarlanmalıdır:
- Donanımı oluşturan parçalar işlevlerini emniyetli olarak yapacak tarzda
uygun şekilde bir araya getirecek şekilde olmalıdır.
- Bütün parçalar uygun bir şekilde birleştirilmiş ve uygun tarzda monte
edilmiş olmalıdır.
2.9 Doldurma ve
boşaltmaya ilişkin hükümler;
Uygun
olduğu yerlerde, basınçlı ekipman aşağıda belirtilenler gibi
tehlikeleri dikkate alarak güvenli bir şekilde doldurma ve boşaltma
yapabilecek aksesuarlarla veya söz konusu bağlantıların yapılabileceği şekilde
donatılmış olarak tasarımlanmalıdır.
a)
Doldururken:
- Aşırı doldurma
veya aşırı basınç için, özellikle doldurma oranı ve
referans sıcaklığındaki buhar basıncı dikkate alınacaktır.
- Basınçlı ekipmanın kararsızlığı;
b) Boşaltırken: basınç altında tutulan akışkanın kontrolsüz boşaltılması;
c) Doldururken veya boşaltırken; emniyetsiz bağlantı ve bağlantının
kesilmesi.
2.10 Basınçlı ekipmanın müsaade edilebilen değerleri geçmesine karşı
korunması;
Öngörülebilen makul koşullar altında, izin verilen değerlerin aşılması
durumunda, basınçlı ekipmanın montajlı ayrı bir koruyucu cihazla korunması
tasarlanmamışsa uygun korunma donanımları ile korunma sağlanmalıdır veya buna
müsaade edilmelidir.
Uygun ekipman
veya donanım teçhizatın veya montajın bilinen
karakteristikleri gözönüne alınarak kararlaştırılmalıdır.
Uygun koruyucu ekipman veya donanım aşağıdakileri kapsamaktadır:
a) Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlandığı gibi emniyet aksesuarları,
b) Uygun olan yere, gösterge ve/veya basınç aletini izin verilebilen
limitte tutmak için elle veya otomatik olarak gerekli önlemin alınmasını
sağlayacak alarm gibi izleme veya gözlem sisteminin yerleştirilmesi.
2.11 Emniyet Cihazları
2.11.1.
Emniyet cihazları şöyle olmalı:
- Gerektiği yerde cihazların bakım ve test gereklerini dikkate alarak,
amaçlanan görevlerine uygun ve sağlam tasarlanmış ve yapılmış olmalıdır.
- Şayet emniyet fonksiyonu bir başka fonksiyondan etkilenmiyorsa, diğer
fonksiyonlardan bağımsız olmalıdır.
- Uygun
ve sağlam bir koruma elde etmek için uygun tasarım prensiplerine
uymalı. Bu ilkeler, özellikle, tedbirli tarz yöntemi, aşırılık, farklılık ve
otomatik tanıyı kapsamalıdır.
2.11.2. Basıncı sınırlandıran Cihazlar
Bu cihazlar, basıncın sürekli olarak izin verilebilen basıncı (PS)
aşmayacak şekilde tasarımlanmalı; ancak, gerektiğinde madde 7.3 de belirtilen
özelliklere uygun olarak kısa süreli basınç dalgalanmasına izin verilebilir
olmalıdır.
2.11.3. Sıcaklık izleme Cihazları
Bu cihazlar, emniyet açısından ölçme fonksiyonları ile uyumlu ve yeterli
sürede cevap alınabilecek özellikte olmalıdır.
2.12 Harici yangın
Gerekli
yerlerde basınçlı ekipman öyle tasarımlanmalı ve uygun olduğu
yerlerde uygun aksesuarlar ile donatılmalı veya ona uygun bağlantılar ile
donatılmalıdır ki; bir dış yangın durumunda zararı sınırlama gereklerini,
özellikle amaçlanan kullanım süresi de gözönüne alarak karşılamalıdır.
3. Üretim
3.1. Üretim
prosedürleri
Üretici, tasarım
aşamasındaki hükümlerin yeterli uygulamasını sağlamak
için özellikle aşağıda belirtilen uygun teknik ve ilgili prosedürleri
uygulamalıdır.
3.1.1. Bileşim parçalarının hazırlanması
Bileşim parçalarının hazırlanması (Örneğin: şekil verme ve pah kırma),
basınçlı ekipmanın emniyetinde noksanlıklara veya çatlaklara veya muhtemel
zararlı mekanik özellik değişimlerine yol açmamalıdır.)
3.1.2. Sabit bağlantı
Sabit
bağlantılar ve bitişik bölgeler, ekipmanın güvenliği için her türlü
yüzey ve iç hatalardan arındırılmış olmalıdır.
Sabit birleşimlerin özellikleri, tasarım hesaplamasında ilgili başka özel
değerler özellikle dikkate alınmamışsa, birleştirilecek malzemeler için
belirlenmiş olan minimum özellikleri karşılamalıdır.
Basınçlı ekipman için, ekipmanın basınç direncine yardımcı olan parçaların
sabit bağlantıları ve onlara doğrudan takılmış olan parçaların
birleştirilmeleri, uygun işlem prosedürlerine göre vasıflı bir personel
tarafından yapılmalıdır.
II. III. ve IV. Kategorideki basınçlı ekipman için işlem prosedürleri ve
personel, üreticilerin seçeceği, yetkili onaylanmış üçüncü taraf kuruluşu
tarafından onaylanmalı, bu:
- Bir Onaylanmış
Kuruluş veya,
- 13 üncü madde
de bildirildiği gibi, bildirilmiş üçüncü taraf uygunluk
değerlendirme kuruluşu olabilir.
Bu onayların
gerçekleştirilebilmesi için üçüncü taraf, uygun harmonize
standardta belirtilen incelemeler ve testler veya benzer eşdeğer incelemeler
ve testler uygulamalı ya da uygulatmalıdır.
3.1.3. Tahribatsız testler Basınçlı ekipman ve donanımlar için sabit
birleştirmelerin tahribatsız testleri uygun nitelikteki personel tarafından
yapılmalıdır. Kategori III ve IV sınıfı basınçlı ekipman için personel 13 üncü
madde de belirtildiği gibi bildirilmiş üçüncü taraf uygunluk değerlendirme
kuruluşunca onaylanmalıdır.
3.1.4. Isıl
işlem
Malzeme özelliğinin,
üretim işlemleri sırasında, basınçlı ekipmanın
emniyetini zayıflatacak bir ölçüde, değişme riski varsa, üretimin uygun
aşamasında uygun bir ısıl işlem uygulanmalıdır.
3.1.5. İzlenebilirlik
Ekipmanın
basınca maruz kalan parçalarının üretildiği malzemeyi tanımlamak
için, uygun usullerle, satın alınan malzemenin gelişinden başlayarak, üretim
esnasında ve son deneye kadar izlemeyi sağlayacak uygun prosedürler kurulmalı
ve devam ettirilmelidir.
3.2.
Nihai değerlendirme;
Basınçlı
ekipman aşağıda tanımlandığı gibi bir nihai değerlendirmeye tabi
tutulmalıdır.
3.2.1. Nihai muayene;
Basınçlı
ekipman görsel olarak ve Yönetmelikteki gereklere uygunluğunun
incelenmesi yoluyla bir nihai muayeneye tabi tutulur. İmalat sırasında
uygulanan testler dikkate alınır. Emniyet anlamında gerekli olduğu sürece
nihai muayene imalat sırasında uygun olan yerde (nihai muayene sırasında uzun
inceleme mümkün olmadığı yerlerde) ekipmanın her parçası için içeriden ve
dışarıdan yapılmalıdır.
3.2.2. Dayanıklılık
testi
Basınç ekipmanın nihai
değerlendirmesi, basınç yönünden de bir test
içermelidir. Bu uygun olduğu yerde hidrolik basınç testi şeklinde olur,
gerektiğinde madde 7.4 de bildirilen değerde veya en azından eşit değerde
olmalıdır.
1. kategori seri üretimi basınçlı ekipman için bu test istatistiksel
olarak yapılabilir.
Hidrostatik
basınç testinin zararlı veya elverişsiz olduğu durumlarda,
belirlenen değerlerde başka testler uygulanabilir. Hidrostatik testten başka
testler için, ilave önlemler, örneğin; Tahribatsız muayene veya eşdeğer başka
geçerli yöntemler, bu testler yapılmadan önce uygulanmalı.
3.2.3. Emniyet cihazlarının muayenesi
Montajlar için son değerlendirme, madde 2.10 belirtilen gereklere tam
uyumlu olarak kontrol edilmesi tasarlanan emniyet cihazlarının kontrolünü de
kapsamalı.
3.3. İşaretleme ve etiketleme
15 inci madde de bildirilen CE uygunluk işaretine ilaveten, aşağıdaki
bilgilerde verilmelidir.
a) Tüm basınçlı
ekipmanlar için:
- Üreticinin
veya topluluk içerisindeki yetkili temsilcinin adı, adresi ve
diğer kimlik bilgileri,
- Üretim
yılı,
- Basınç ekipmanının
tipi, seri veya parti tanımlaması ve seri numarası
gibi,
- Gerekli, izin verilebilen maksimum/minimum sınırları;
b) Basınçlı ekipmanın türüne bağlı olarak, emniyetli kurulum, işletme veya
kullanım, bakım ve periyodik muayenesi için gerekli bilgiler aşağıdaki
gibidir.
- Basınçlı ekipmanın Litre cinsinden
hacmi V,
- Boru donanımı
için normal büyüklükler, DN,
-
Bar cinsinden uygulanan test basıncı PT ve tarihi,
- Emniyet aletinin ayar basıncı, bar olarak,
- Basınçlı ekipmanın çıkış gücü kW,
- Vereceği gerilim V (volt),
- Amaçlanan kullanımı,
- Dolum oranı kg/t,
-
Kg olarak maksimum doldurma kütlesi,
- Dara ağırlığı kg,
-
Ürün grubu,
c) Gerektiği yerlerde tecrübelere göre oluşabilecek yanlış kullanıma
dikkat çekmek için basınçlı ekipmana iliştirilmiş uyarılar.
CE uygunluk işaretlemesi ve gerekli bilgiler basınçlı ekipmanın üzerinde
aşağıdaki istisnalarla birlikte sıkı bir şekilde tutturulan bir bilgi plakası
ile verilmelidir.
- Gerektiğinde,
aynı montaj için tasarımlanmış olan, boru parçaları gibi
ayrı parçalara tekrar işaretleme yapılmasını önlemek için, uygulanabilen yere,
uygun belgelendirme sistemi kullanılabilir. Bu CE uygunluk işaretlemesi ve bu
Ek de bildirilen diğer işaretleme ve etiketleri de kapsamaktadır.
- Basınçlı ekipmanın çok küçük olması halinde, örneğin; Aksesuarlar, madde
3.3 (b) de bahsedilen bilgiler, basınçlı ekipmana bir etiket ile
tutturulabilir;
- Doldurulacak miktar ve c bendinde bahsedilen uyarılar için uygun süre,
okunabilir kalmaları sağlamak kaydıyla etiketleme veya diğer yeterli araçlar
kullanılabilir.
3.4. İşletme talimatları
a) Basınçlı ekipman kullanıcı için, mümkün olduğu kadar, aşağıdakilerle
ilgili, bütün gerekli güvenlik bilgilerinin bulunduğu talimatlar ile birlikte
piyasaya sunulmalıdır.
- Çeşitli parçalarının
montajını içeren basınçlı ekipmanın kurulması,
- Hizmete sunulması,
-
Kullanımı,
- Kullanıcı kontrollerini
içeren bakım;
b) Basınçlı ekipmana madde 3.3. gereği tesbit edilen kullanım talimatları;
seri no yazılmadan, uygun teknik dokümanları çizimleri ve diyagramları ve bu
talimatları anlaşılır kılacak tüm esasları kapsamalıdır.
c) Uygun olursa, bu talimatlar, madde 1.3'e göre yanlış kullanım nedeniyle
olabilecek riskleri belirtmeli ve tasarımın madde 2.2.3.e uygun olarak belirli
özellikleri hakkında bilgi vermelidir.
4. Malzemeler
Basınçlı
ekipmanın üretimi için kullanılacak malzemeler değiştirilmesi
öngörülmedikçe programlanan ömrü süresince bu tür uygulama için uygun
olmalıdır.
Kaynak malzemeleri ve diğer bağlantı malzemeleri yalnızca madde 4.1, madde
4.2(a) ve madde 4.3 (ilk paragrafı)'teki ilgili gerekleri ve birbirinden
farklı iki yapıyı birleştirmeye uygun olmalıdır.
4.1. Basınçlı parçaların malzemeleri:
a) Öngörülen, bütün işletme koşullarına ve test şartlarına uygun özellikte
olmalı, ve özellikle yeterli dayanım ve şekil vermeye uygun olmalıdır.
Gerektiği yerde, malzemenin karakteristiği madde 7.5 in gerekleriyle uyumlu
olmalıdır. Ayrıca, gereken yerde gevrek tip kırılmaları önlemek için özellikle
malzeme seçiminde gerekli özen gösterilmeli; özel nedenlerden dolayı kırılgan
malzeme kullanılması gerekiyorsa uygun önlemler alınmalı,
b) Basınçlı ekipmanın içerdiği sıvıya karşı yeterli kimyasal direnci
olmalı; işletme emniyeti için gerekli kimyasal ve fiziksel özellikler,
ekipmanın programlanan ömründen dolayı önemli bir şekilde etkilenmemeli,
c) Yaşlanmadan kayda değer ölçüde etkilenmemeli,
d) Tasarlanan işlem prosedürleri için uygun olmalı,
e) Bir araya getirilen, çeşitli malzemelerin seçiminde kayda değer
istenilmeyen etkilerden kaçınılmalıdır.
4.2.
a) Basınçlı ekipmanın
imalatçısı madde 2.2.3.'teki tasarım hesapları için
gereken değerleri ve madde 4.1.'de geçen malzemelerin temel özellikleri ve
işlemlerini uygun bir şekilde tanımlamalıdır.
b) Üretici uygunluğa ilişkin diğer teknik belgelendirme sisteminde
aşağıdaki şekillerden birinde Yönetmeliğin malzemelere ilişkin
spesifekasyonlarını sağlamalıdır.
- Harmonize
standardlara uygun malzemelerin kullanımıyla,
- 11 inci madde ye göre Avrupa Onaylı basınçlı ekipman malzemelerinin
kullanımıyla,
- Özel malzeme değerlendirmesiyle,
c) Kategori III. ve IV'deki basınçlı ekipman için (b) nin üçüncü alt
girişinde belirtilen özel değerlendirme basınçlı ekipmanın uygunluk
değerlendirme prosedürleri ile görevlendirilmiş bir onaylanmış kuruluşça
yapılmalıdır.
4.3. Ekipman üreticileri, kullanılan malzemenin istenen özelliklere
uymasını temin etmek için uygun tedbirleri almalıdır. Özellikle, ekipman
üreticisi tüm malzemeler için malzeme özelliklerine uygun olarak malzeme
üreticisi tarafından hazırlanan belgeleri temin edecektir.
II. III. Ve IV kategorideki ekipmanın basınç etkisi altındaki ana
bölümleri için, özel ürün kontrol sertifikası olmalıdır.
Bir malzeme üreticisinin, Topluluk içindeki bir yetkin kuruluşça belgeli
ve malzemelerin özel bir değerlendirmeden geçtiği kalite güvenliği sisteminin
olduğu yerlerde, üretici tarafından yayınlanan belgelerde bu bölümün ilgili
gereklerine uygunluğu sağladığı varsayılır.
Özel Basınçlı Ekipman Gerekleri
Madde 1'den Madde 4'e kadar uygulanabilir gereklere ilaveten aşağıdaki
Madde 5 ve Madde 6 tarafından kapsanan basınçlı ekipman gerekleri de
uygulanır.
5. Bu Yönetmeliğin 5 inci Maddesinin Birinci Fıkrasında Belirtildiği Gibi
Fazla Isınma Riski Olan, Alev Veya Başka Türlü Isıtılmış Basınç Ekipman
Bu basınçlı ekipman aşağıdakileri içerir:
- Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasının b bendinde
bildirildiği gibi buhar ve sıcak su jeneratörleri, buhar ve sıcak su
kazanları, kızdırıcılar ve tekrar kızdırıcılar, atık ısı kazanları, atık yakma
kazanları, elektrot veya daldırma türü elektrikle ısıtılan kazanlar, basınçlı
pişiriciler, Örneğin: Aksesuarları ile birlikte ve uygulanabildiği yere
besleme suyu hazırlama ve yakıt temin sistemleri gibi.
- Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde buhar
ve sıcak su üreticilerden başka bir sistem ısıtma ekipmanı, örneğin: Kimyasal
veya başka benzer işlemler ve basınçlı gıda işleme ekipmanı gibi ısıtıcılar.
Bu basınçlı ekipman, aşırı ısınma sonucu önemli bir içerik kaybetme
riskini en düşük seviyede tutacak şekilde hesaplamalı, tasarlamalı ve
yapılmalıdır. Özellikle uygun olduğu yerlerde aşağıdakiler güvenceye
alınmalıdır.
a) Isı giriş, çıkış, ısıtma ve uygulanabilir olduğu yerlerde akışkan
seviyesinin kısmi ve genel ısınma riskinden korunması için kullanım
parametrelerini kesin belirleyecek uygun koruma araçları temin edilmelidir.
b) Tortu ve/veya aşınma ile ilgili riskleri önlemek için sıvının
özelliklerinin değerlendirilmesine izin vermek için, gerekli yerlere, numune
noktaları temin edilmelidir.
c) Tortulardan
dolayı olan riskleri gidermek için yeterli önlemler
alınmalıdır.
d) Kapattıktan sonra artakalan ısının güvenli bir şekilde giderilmesi için
araçlar temin edilmelidir.
e) Yanıcı
maddelerin hava, veya alev geri tepmesi gibi, tutuşabilen
karışımların tehlikeli birikimini önlemek için önlemler alınmalıdır.
6. Bu Yönetmeliğin 5 inci Maddesinin Birinci Fıkrasının (c) Bendinde
Belirtilen Borulama
Tasarım ve yapım
aşağıdakileri sağlamalıdır.
a)
Kabul edilmeyen serbest hareketlerden veya aşırı güçlerin
üretilmesinin, örneğin; Flanşlarda, bağlantılarda, körük veya hortumlar
üzerindeki gerilim riskinin, destekleme, sınırlama, sıkıca tutturma, sıraya
koyma ve ön gerilim alma aracılığıyla, yeterli olarak kontrol altına
alınmalıdır.
b) Gazlı akışkanlar için borular içinde yoğunlaşma oluşması olasılığının
olduğu yerlerde su vuruntusu veya korozyondan dolayı oluşacak zarardan
kaçınmak için en alçak seviyedeki alanlardan tortuların çekilmesi
sağlanmalıdır.
c) Türbülans ve girdabın vereceği potansiyel hasara karşı dikkat edilmeli,
madde 2.7'nin ilgili bölümleri uygulanabilir.
d) Borulardaki titreşim nedeniyle aşırı metal yorgunluk riskine yeterli
önem verilmelidir.
e) Boru sisteminde
Grup 1 akışkanları varsa; yeterince araç, büyüklüğü
önemli bir risk gösteren doldurma-boşaltma borularını izole etmek için
sağlanmalıdır.
f) Elde olmayan boşaltma riski en aza indirilmelidir. Sabit tarafına,
içerideki sıvının miktarını gösteren dolu-boş noktaları bir şekilde
işaretlenmiş olmalıdır.
g) Yer altı borularının
pozisyonu ve rotasının, güvenli bakımını,
incelemesini veya tamirini kolaylaştırmak için, en azından teknik belgelerde
kayıtlı olması gerekir.
7. Belirli Basınçlı Ekipmanlar İçin Özel Nicel Gerekler
Aşağıdaki koşullar genel kural olarak uygulanmaktadır. Bununla birlikte,
malzemelerin özelliklerin kesin olmadığı durumlar dahil ve uyumlu standard
uygulanmayan durumlarda, üretici baştan başa genel emniyet seviyesinin elde
edilmesi için uygun tedbirlerin alındığını kanıtlamak zorundadır.
Bu bölüm EK-I in önemli bir parçasıdır. Bu bölümde belirtilen hükümler
basınçlı ekipman için uygulanan ve madde 1'den madde 6'ya kadar olan
yerlerdeki temel gereklere ek niteliğindedir.
7.1. İzin verilebilir gerilimler
7.1.1. Semboller
Re/t,
Akma sınırı, aşağıdakilerin (t) hesaplama sıcaklığındaki değeri
göstermektedir:
- Malzemenin üst ve alt akma sınırını temsil eden üst akma sınırı,
- Östenit çeliğin ve alaşımsız alüminyumun %1,0 uzama sınırı,
- Diğer durumlardaki %0,2 uzama sınırı.
Rm/20, 20øC'deki minimum çekme mukavemeti değerini göstermektedir.
Rm/t, hesaplama sıcaklıktaki çekme mukavemetini belirtmektedir.
7.1.2. İzin verilen genel statik gerilme ve sıcaklığa bağlı sürünmede,
kullanılan malzemeye göre aşağıdaki değerlerden en küçüğü alınacaktır.
- Ferritik çelik halinde normalize dahil (normalize haddelenmesi) ince
taneli çelik hariç ve özellikle ısıl işlemi yapılmış çelik halinde Re/t'nin
2/3 ü ve R m/20'nin 5/12'si.
-
Paslanmaz çelik durumunda:
-
Kopma sonrası uzama %30 geçerse, Re/t nin 2/3 ü
- Veya alternatif olarak, ve kopma sonrası uzama %35 geçerse, Re/t nin
5/6
sı ve Rm/t nin 1/3 ü;
- Alaşımsız veya düşük alaşımlı dökme çelik durumunda, Re/t nin 10/19 u
ve
Rm/20 nin 1/3 ü;
-
Alüminyum durumunda, Re/t nin 2/3 ü;
- Çöktürülerek yapılmış sertleştirilmişler hariç alüminyum alaşımları
durumunda Re/t nin 2/3 ü ve Rm/20 nin 5/12 si.
7.2. Kaynak Faktörü (Bağlantı katsayıları)
Kaynaklı bağlantılarda, bağlantı katsayıları aşağıdaki değerleri
aşmamalıdır.
- Bütün dikiş yerlerinin özel bir hasar göstermediğini teyit eden,
tahribatlı ve tahribatsız muayeneye tabi tutulan ekipman için: 1,
- Gelişigüzel tahribatsız muayeneye tabi tutulan ekipman için: 0,85,
- Görsel muayene dışında tahribatsız muayeneye tabi tutulmamış ekipman
için: 0,7.
Gerektiğinde, gerilme
tipleri ve bağlantının mekanik ve teknolojik
özellikleri de hesaba katılmalıdır.
7.3. Özellikle basınçlı kaplar için basınç sınırlayan aletler madde 2.11.2
de anlatılan anlık basınç dalgalanması, maksimum izin verilebilir basıncın %10
unda tutulmalıdır.
7.4. Hidrostatik test basıncı
Basınçlı kaplar için, madde 3.2.2. da bildirilen hidrostatik test basıncı,
aşağıdakilerden daha az olmamalıdır.
- Azami
izin verilebilen basınç ve azami izin verilebilen sıcaklığı
dikkate alınarak hizmetteki basınçlı ekipmanın maruz kaldığı azami basıncın
1.25 katsayısı ile çarpılmasına denk gelen değer, veya
- Daha yüksek değerler için azami izin verilebilir basıncın 1,43 ile
çarpılmasına denk gelen değer.
7.5. Malzeme
özellikleri
Dikkat edilecek
diğer kriterlere uygunluk için başka değerler istenmediği
sürece bir çelik, madde 4.1.(a)'yı karşılayan bir çelik ise yeterli olarak
değerlendirilir. Şayet standard bir işlemde gerçekleştirilen çekme deneyinde
kopma sonrası uzama %14 den az değil ise ve 1S0 V parça testinde ölçülen darbe
enerjisi 20øC da veya belirlenen işletme sıcaklığının en düşüğünden yüksek
olmayan sıcaklıkta 27 J den az değildir.
EK - II
UYGUNLUK
DEĞERLENDİRME TABLOLARI
1.
Modül kategorilerinin tablodaki referansları şunlardır:
I = Modül A
II = Modül
A1, D1, E1
III = Modül B1
+ D, B1, + F, B + E, B + C1, H
IV
= Modül B + D, B + F, G, H1
2.
Bu Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde ve 5 inci maddenin birinci fıkrasının
(d) bendinde tanımlanan emniyet aksesuarları, Kategori IV de
sınıflandırılmışlardır. Fakat, istisna olarak özel teçhizat için üretilmiş
olan emniyet aksesuarları korudukları teçhizat ile aynı kategoride
sınıflandırılabilirler.
3. Bu Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde ve 5 inci maddenin birinci fıkrasının
(d) bendinde tanımlanan basınç aksesuarları, aşağıdaki esaslar dahilinde
sınıflandırılırlar.
- İzin verilen maksimum basınç PS, ve
- Hacimleri V veya nominal ölçü DN, (Hangisi kullanılıyorsa) ve
- Kullanım için amaçlanan akışkan grubu,
Uygunluk değerlendirme kategorilerini saptamak için kaplar ve boru
sistemleri için uygun tablolar kullanılmalıdır.
Yukarıda ikinci alt girişteki hacim ve nominal ölçüden her ikisi de
düşünüldüğü takdirde basınç aksesuvarı azami kategoride sınıflandırılmalıdır.
4. Aşağıdaki uygunluk değerlendirme tablolarındaki sınır çizgileri, her
bir kategori için en üst sınırı göstermektedir.
****************
* TABLO VARDIR *
****************
Tablo 1
Yönetmeliğin
5 inci maddesi a(1) birinci alt çizgi'de geçen
ekipmanlar
Kararsız
bir gaz içeren ve Tablo 1'e göre Kategori I veya Kategori II'de
yer alan ekipmanlar, Kategori III'de sınıflandırılmalıdır.
****************
* TABLO VARDIR *
****************
Tablo 2
Yönetmeliğin
5 inci maddesi a(1) ikinci alt çizgi'de geçen
ekipmanlar
Teçhizatın
havası için olan Taşınabilir yangın söndürücüler ve şişeler en
az Kategori III'de sınıflandırılmalıdır.
****************
* TABLO VARDIR *
****************
Tablo 3
Yönetmeliğin
5 inci maddesi a(2) birinci alt çizgi'de geçen
ekipmanlar
****************
* TABLO VARDIR *
****************
Tablo 4
Yönetmeliğin
5 inci maddesi a(2) ikinci alt çizgi'de geçen
ekipmanlar
Yönetmeliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrasının c bendinde belirtilen
sıcaksu üreten donanımları; Avrupa Birliği tasarım değerlerine uygun olacak
(Modül B1) ve uygunluk EK-I'in madde 2.10, madde 2.11, madde 3.4, madde 5(a)
ve madde 5(d) belirtilen Kalite Güvence değerlerine uyacaktır. (Modül H)
****************
* TABLO VARDIR *
****************
Tablo 5
Yönetmeliğin
5 inci m Maddesi b'de geçen ekipmanlar
Basınçlı fırınların tasarımı en az Kategori III modüllerinden birine eş
uygunluk değerlendirme prosedürlerine tabi tutulmalıdır.
****************
* TABLO VARDIR *
****************
Tablo 6
Yönetmeliğin
5 inci maddesi c(1) birinci alt ilk çizgi'de geçen
boru sistemi
Kararsız
gaz için olan ve Tablo 6'ya göre Kategori I ve Kategori II'ye
giren boru sistemleri Kategori III içinde sınıflandırılmalıdır.
****************
* TABLO VARDIR *
****************
Tablo 7
Yönetmeliğin
5 inci maddesi c(1) ikinci alt çizgi'de geçen boru
sistemleri
350øC'den
yüksek sıcaklıkta akışkan içeren ve Tablo 7'ye göre Kategori
II'ye giren tüm boru sistemleri Kategori III içinde sınıflandırılmalıdır.
****************
* TABLO VARDIR *
****************
Tablo 8
Yönetmeliğin
5 inci maddesi c(2) birinci alt çizgi'de geçen boru
sistemleri
****************
* TABLO VARDIR *
****************
Tablo 9
Yönetmeliğin
5 inci maddesi c(2) ikinci alt çizgi'de geçen boru
sistemi
EK-III
UYGUNLUK
DEĞERLENDİRME USULLERİ
Bu
Ek'deki basınçlı ekipmanlar ile ilgili hükümlerden kaynaklanan
yükümlülükler aynı şekilde donanımlara da uygulanır.
Modül A: İÇ ÜRETİM KONTROLÜ
1. Bu modül, aşağıdaki madde 2'de bildirilen yükümlülükleri yerine getiren
Topluluk içindeki üreticiler veya onların yetkili temsilcilerinin, basınçlı
ekipmanın ilgili Yönetmeliğin gereklerini yerine getirdiğini temin eden ve
bildiren prosedürü tanımlamaktadır. Topluluk içinde yerleşik olan üretici veya
yetkili temsilcisi, basınçlı ekipmanın her birine CE uygunluk işaretini
iliştirmek ve yazılı bir uygunluk beyanı düzenlemek zorundadır.
2. Üretici, aşağıdaki madde 3'de tanımlanan teknik dosyayı hazırlamak
zorundadır ve üretici veya onun Topluluk içinde faaliyet gösteren yetkili
temsilcisi bunları Bakanlığın incelemesi amacı ile basınçlı ekipmanın
üretildiği son tarihten itibaren on yıl süre ile kontrole hazır tutmalıdır.
Üreticinin veya temsilcisinin Topluluk içinde bulunmadığı durumlarda,
teknik dosyayı hazır tutma zorunluluğu, basınçlı ekipmanın Topluluk
piyasasında pazarlayan kişinin sorumluluğundadır.
3. Teknik dosya, basınçlı ekipmanın ilgili Yönetmeliğin gereklerine
uygunluğun değerlendirmesi yapılacak şekilde hazırlanır. Teknik dosya, bu tür
değerlendirme için ilgili olduğu müddetçe, basınçlı ekipmanın tasarımını,
üretimini ve işletimini kapsamalı ve aşağıdakileri içermelidir:
- Basınçlı ekipmanın genel bir tanımı,
- Kavramsal tasarım ve imalat çizimleri, parçaların, alt parçaların,
devrelerin vb. şemaları,
- Belirtilen
çizimlerin, şemaların ve basınçlı ekipmanın çalışmasının
anlaşılması için gerekli tanımlamalar ve açıklamalar,
- Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde belirtilen ve tamamen veya kısmen
uygulanmış standardların listesi ve bu standardların uygulanmadığı durumlarda
Yönetmeliğin temel gereklerini karşılaması için benimsenen çözümlerin
açıklamaları.
- Yapılan tasarım hesaplarının ve muayenelerin sonuçları,
- Deney raporları.
4. Üretici veya Topluluk içinde faaliyet gösteren yetkili temsilcisi,
teknik dosya ile birlikte uygunluk beyanının bir kopyasını muhafaza etmelidir.
5. Üretici, üretilen basınçlı ekipman için gereken üretim işleminin
yukarıda madde 2 de bahsedilen teknik dosya ve ilgili Yönetmelik ile uyumlu
olması için gereken bütün önlemleri almalıdır.
Modül A1: SON DEĞERLENDİRME İZLENEREK İÇ ÜRETİM KONTROLLERİ
Modül A nın gereklerine ilaveten, aşağıdakiler uygun olur.
Son değerlendirme üretici tarafından yapılmalı ve üretici tarafından
seçilmiş olan bir onaylanmış kuruluşun beklenmedik ziyaretleri ile
izlenmelidir.
Bu ziyaretler sırasında onaylanmış kuruluşun yapması gerekenler aşağıda
belirtilmiştir:
- Üreticinin, son değerlendirmeyi EK-I madde 3.2.'ye uygun olarak
gerçekleştirdiğini saptamak,
- Kontroller yapmak
üzere üretim veya depo binasından basınçlı ekipmanın
numunesini almak. Onaylanmış kuruluş, numunelerinin kısmen veya tamamen
incelenmesinin yapılması veya yaptırılmasına karar verir.
Onaylanmış kuruluş, numunelere göre birkaç basınçlı ekipmanı
değerlendirerek, basınçlı ekipman numunelerinin kısmen veya tamamen
incelenmesinin yapılması veya yaptırılmasına karar verir.
Basınçlı ekipmanın bir veya daha fazla parçası uygun olmazsa, onaylanmış
kuruluş uygun tedbirler almalıdır.
Üretici, onaylanmış kuruluşun sorumluluğunda basınçlı ekipmanın her birine
onaylanmış kuruluşun belirleyici numarasını iliştirmelidir.
Modül B: AT TİP İNCELEMESİ
1. Bu modül, uygunluk değerlendirme prosedürünün, onaylanmış kuruluş
tarafından, üretimi planlanan ürünü temsil eden numunenin, Yönetmeliğin
hükümlerine uygunluğunun araştırıldığı ve tasdik edildiği bölümünü
tanımlamaktadır.
2. AT Tip İncelemesi başvurusu, üretici veya Topluluk içinde faaliyet
gösteren yetkili temsilcisi tarafından kendi seçtiği bir onaylanmış kuruluşa
yapılır.
Başvuru aşağıdaki bilgileri içerir:
- Üreticinin adı ve adresi ve şayet başvuru yetkili temsilci tarafından
yapılmışsa onun da adı ve adresi,
-
Aynı başvurunun başka bir onaylanmış kuruluşa yapılmadığını belirten
yazılı bir beyanname,
- Aşağıdaki
madde 3'de tanımlanan teknik dosya.
Başvuru sahibi, bundan böyle "tip" olarak adlandırılacak olan
ve öngörülen
üretimi temsil eden numuneyi onaylanmış kuruluşa teslim eder. Onaylanmış
kuruluş test programını gerçekleştirmek için ihtiyaç duyduğu başka numuneler
isteyebilir.
Bir "tip", çeşitler arasındaki farklılığın emniyet seviyesini
etkilememesi
koşuluyla, basınçlı ekipmanın birçok çeşidini kapsayabilir.
3. Teknik dosya, basınçlı ekipmanın Yönetmelik gereklerine uygunluğunu
ortaya koyacak şekilde hazırlanır. Teknik dosya, bu tür değerlendirme için
mümkün olduğunca, basınçlı ekipmanın tasarımını, üretimini ve işleyişini
kapsamalı ve aşağıdakileri içermelidir:
-
Tipin genel bir tanımı,
-
Kavramsal tasarım ve imalat çizimleri, parçaların alt parçaların,
devrelerin vb. şemaları
- Bahsedilen
çizimlerin, şemaların ve basınçlı ekipmanın çalışmasının
anlaşılması için gerekli tanımlamalar ve açıklamalar,
- Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde belirtilen ve tamamen veya kısmen
uygulanmış standardların listesi ve bu standardların uygulanmadığı durumlarda,
Yönetmeliğin temel gereklerini karşılaması için benimsenen çözümlerin
açıklamaları.
- Yapılan tasarım hesaplarının ve muayenelerin sonuçları.
- Deney raporları.
-
Üretimde yapılan testler hakkında bilgi,
- EK-I'in madde 3.1.2. ve madde 3.1.3.'e göre istenilen özellikler veya
onaylama hakkında bilgi.
4. Onaylanmış kuruluşun görevleri:
4.1. Teknik dosyayı incelemek, tipin teknik dosyaya uygun üretildiğini
doğrulamak bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde bildirilen standardların ilgili
hükümlerine uygun olarak tasarlanmış parçalar ile bu standardların ilgili
maddeleri uygulanmaksızın tasarlanmış parçaları belirlemek.
Onaylanmış kuruluşun özellikle yerine getireceği görevler:
- Teknik dosyayı, tasarım ve üretim işlemlerine göre incelemek,
- Basınçlı ekipmanın malzemesinin ilgili uyum standardlarına veya Avrupa
onayına uygun olmaması halinde, malzemelerin denetlenmesi ve EK - I madde
4.3.'e göre malzeme üreticisi tarafından düzenlenen sertifikanın kontrolü,
- Basınçlı ekipmanın sabit bağlanan parçalarının işlemini onaylamak veya
daha önce EK-I madde 3.1.2.e uygun olarak onaylanmış olduğunu kontrol etmek,
- Basınçlı ekipmanın sabit bağlanan parçalarının işlemini gerçekleştiren
ve tahribatsız testleri yapan personelin EK - I, madde 3.1.2 veya madde
3.1.3.e uygun veya onaylı olduğunu doğrulamak.
4.2. Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde bildirilen standardların
uygulanmadığı durumlarda, üretici tarafından benimsenmiş olan çözümlerin,
Yönetmeliğin temel gereklerini karşılayıp karşılamadığını tespit etmek için,
uygun muayeneleri ve gerekli testleri yapmak veya yaptırmak.
4.3. Üreticinin ilgili standardları uygulamayı tercih etmesi halinde,
bunların gerçekten uygulanıp uygulanmamış olduğunu tespit etmek için uygun
muayeneleri ve gerekli testleri yapmak veya yaptırmak.
4.4. Başvuru sahibi ile birlikte muayenelerin ve gerekli testlerin
yapılacağı yeri tespit etmek.
5. Onaylanmış kuruluş, tipin Yönetmeliğin ilgili hükümlerine uygun
olduğunu belirlemesi halinde başvuru sahibine AT tip incelemesi sertifikası
düzenler. On yıl geçerli olacak olan ve yenilenebilen sertifika, üreticinin
adını ve adresini, muayene sonuçlarını ve onaylı tipin belirlenmesi için
gerekli verileri içermelidir.
Teknik
dosyanın ilgili bölümlerinin bir listesi sertifikaya eklenmeli ve
bir kopyası onaylanmış kuruluş tarafından muhafaza edilmelidir.
Şayet onaylanmış kuruluş, üreticiye veya Topluluk içinde faaliyet gösteren
yetkili temsilcisine, AT tip incelemesi sertifikasını hazırlamayı reddederse,
onaylanmış kuruluş red nedenlerini detaylı olarak belirtmelidir. İtiraz
başvurusu için gerekli hazırlıklar yapılmalıdır.
6. Başvuru sahibi, basınçlı ekipmanda temel gereklere veya ürünün
kullanımı için belirlenmiş şartlara uygunluğu etkileyebilecek değişikliklerin
olması halinde, ek onay alınması gerektiğinden onaylanmış basınçlı ekipmandaki
her değişiklik hakkında AT tip incelemesi sertifikası ile ilgili teknik
dosyayı muhafaza eden onaylanmış kuruluşu bilgilendirir. Bu ek onay, orijinal
AT tip-incelemesi sertifikasına ilave olarak verilmelidir.
7. Her onaylanmış kuruluş verdiği AT tip incelemesi sertifikaları ve
bunların iptali ile ilgili yaptığı işlemler hakkında diğer onaylanmış
kuruluşları bilgilendirir.
8. Diğer onaylanmış kuruluşlar AT tip incelemesi sertifikasının ve/veya
ilavelerinin bir kopyasını alabilirler. Sertifika ilaveleri diğer onaylanmış
kuruluşların görüşlerine hazır tutulmalıdır.
9. Üretici veya Topluluk içinde faaliyet gösteren yetkili temsilcisi, AT
tip incelemesi sertifikasının ve eklerinin kopyasını teknik dosya ile birlikte
basınçlı ekipmanın son üretildiğinden sonra on yıl süre ile muhafaza
etmelidir.
Ne üreticinin ne de Yetkili temsilcisinin Topluluk içinde faaliyet
göstermediği durumda, teknik dosyayı muhafaza etme zorunluluğu, ürünü Topluluk
piyasasına sunan kişinin sorumluluğundadır.
Modül B1: AT TASARIM İNCELEMESİ
1. Bu modül, uygunluk değerlendirme prosedürünün, onaylanmış kuruluş
tarafından basınçlı ekipmanın parçalarının tasarımının, Yönetmeliğin
hükümlerine uygunluğunun araştırıldığı ve tasdik edildiği bölümünü
tanımlamaktadır.
EK-I madde 2.2.4. de verilen deneysel tasarım metodu, bu modül bağlamında
kullanılamaz.
2. AT tasarım incelemesi başvurusu üretici veya Topluluk içinde faaliyet
gösteren yetkili temsilcisi tarafından kendi seçtiği bir onaylanmış kuruluşa
yapılır.
Başvuru aşağıdaki bilgileri içerir:
- Üreticinin adı ve adresi ve şayet başvuru yetkili temsilci tarafından
yapılmışsa onun da adı ve adresi,
-
Aynı başvurunun başka bir onaylanmış kuruluşa yapılmadığını belirten
yazılı bir beyanname.
- Aşağıda
madde 3 de tanımlanan teknik dosya.
Başvuru, çeşitler arasındaki farklılığın emniyet seviyesini etkilememesi
koşuluyla, basınçlı ekipmanın birçok çeşidini kapsayabilir.
3. Teknik dosya, basınçlı ekipmanın Yönetmelik gereklerine uygunluğunu
ortaya koyacak şekilde hazırlanır. Teknik dosya bu tür değerlendirme için
mümkün olduğunca, basınçlı ekipmanın tasarımını, üretimini ve işleyişini
kapsamalı ve aşağıdakileri içermelidir:
-
Basınçlı ekipmanın genel bir tanımı,
- Kavramsal tasarım ve imalat çizimleri, parçaların, alt parçaların,
devrelerin vb şemaları
- Bahsedilen
çizimlerin, şemaların ve basınçlı ekipmanın çalışmasının
anlaşılması için gerekli tanımlamalar ve açıklamalar.
- Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde belirtilen ve tamamen veya kısmen
uygulanmış standardların listesi ve bu standardların uygulanmadığı durumlarda,
Yönetmeliğin temel gereklerini karşılaması için benimsenen çözümlerin
açıklamaları.
- Özellikle bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde belirtilen standardların
tam
olarak uygulanmadığı hallerde olmak üzere, tasarım çözümlerinin uygunluğu ile
ilgili gerekli destekleyici kanıtlar. Bu destekleyici kanıtlar, üretici
tarafından veya onun adına uygun laboratuarlarda yapılan test sonuçlarını da
içermelidir.
- Yapılan tasarım hesaplarının ve muayenelerin sonuçları,
- EK - 1 madde 3.1.2. ve madde 3.1.3. e göre istenilen özellikler veya
onaylama hakkında bilgi.
4. Onaylanmış kuruluşun görevleri:
4.1. Teknik belgeleri incelemek, ve bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde
bildirilen standardların ilgili hükümlerine uygun olarak tasarlanmış parçalar
ile bu standardların ilgili maddeleri uygulanmaksızın tasarlanmış parçaları
belirlemek. Onaylanmış kuruluşun özellikle yerine getireceği görevler:
- Basınçlı ekipmanın malzemesinin ilgili uyum standardlarına veya Avrupa
onayına uygun olmaması halinde malzemeleri denetlemek,
- Basınçlı ekipmanın sabit bağlanan parçalarının işlemini onaylamak, veya
daha önce EK-I madde 3.1.2. e uygun olarak onaylanmış olduğunu kontrol etmek,
- Basınçlı ekipmanın sabit bağlanan parçalarının işlemini gerçekleştiren
ve tahribatsız testlerini yapan personelin EK - I madde 3.1.2 veya madde
3.1.3. e uygun veya onaylı olduğunu doğrulamak,
4.2 Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde bildirilen standardların
uygulanmadığı durumlarda, üretici tarafından benimsenmiş olan çözümlerin,
Yönetmeliğin temel gereklerini karşılayıp karşılamadığını tespit etmek için
gerekli muayeneleri yapmak,
4.3.
Üreticinin ilgili standardları uygulamayı tercih ettiği hallerde,
bunların gerçekten uygulanıp uygulanmamış olduğunu tespit etmek için gerekli
muayeneleri yapmak.
5. Onaylanmış kuruluş, tasarımın, Yönetmeliğin ilgili hükümlerine uygun
olduğunu belirlemesi halinde başvuru sahibine AT tasarım incelemesi
sertifikası düzenler. Sertifika, üreticinin adını ve adresini, muayene
sonuçlarını, geçerlilik koşullarını ve onaylı tasarımın belirlenmesi için
gerekli bilgileri içermelidir.
Teknik
dosyanın ilgili bölümlerinin bir listesi sertifikaya eklenmeli ve
bir kopyası onaylanmış kuruluş tarafından muhafaza edilmelidir.
Şayet onaylanmış kuruluş üreticiye veya Topluluk içinde faaliyet gösteren
yetkili temsilcisine, AT tasarım incelemesi sertifikasını hazırlamayı
reddederse, bu durumda onaylanmış kuruluş red nedenlerini detaylı olarak
belirtmelidir. İtiraz başvurusu için gerekli hazırlıklar yapılmalıdır.
6. Başvuru sahibi, basınçlı ekipmanda temel gereklere veya ürünün
kullanımı için belirlenmiş şartlara uygunluğu etkileyebilecek değişikliklerin
olması halinde, ek onay alınması gerektiğinden onaylanmış tasarımdaki her
değişiklik hakkında AT tasarım incelemesi sertifikası ile ilgili teknik
dosyayı muhafaza eden onaylanmış kuruluşu bilgilendirir. Bu ek onay, orijinal
AT tasarım incelemesi sertifikasına ilave olarak verilmelidir.
7. Her onaylanmış kuruluş verdiği AT tasarım incelemesi sertifikaları ve
bunların iptali ile ilgili yaptığı işlemler hakkında diğer onaylanmış
kuruluşları bilgilendirir.
8. Diğer onaylanmış
kuruluşlar, talep üzerine aşağıdakilerle ilgili
bilgileri edinebilirler:
- Düzenlenen AT tasarım incelemesi sertifikaları ve ekleri,
- İptal edilen AT tasarım incelemesi sertifikaları ve ekleri.
9. Üretici veya Topluluk içinde faaliyet gösteren yetkili temsilcisi,
Yukarıda madde 3. de bildirilen AT tasarım incelemesi sertifikasının ve
eklerinin kopyasını teknik dosya ile birlikte basınçlı ekipmanın son
üretildiğinden sonra on yıl süre ile muhafaza etmelidir.
Ne üreticinin ne de yetkili temsilcisinin Topluluk içinde faaliyet
göstermediği durumda, teknik dosyayı hazır bulundurma zorunluluğu, ürünü
Topluluk piyasasına sunan kişinin sorumluluğundadır.
Modül C1: TİPE UYGUNLUK
1.
Bu modül, uygunluk değerlendirme prosedürünün üretici veya Topluluk
içinde faaliyet gösteren yetkili temsilcileri tarafından basınçlı ekipmanın AT
Tip inceleme sertifikasında tanımlanan tipe uygunluğunu ve Yönetmeliğin
isteklerini karşıladığını temin ve beyan ettiği bölümünü tanımlamaktadır.
Üretici veya Topluluk içinde faaliyet gösteren yetkili temsilcisi,
basınçlı ekipmanın her birine CE uygunluk işaretini iliştirmeli ve yazılı bir
uygunluk beyanı düzenlemelidir.
2.
Üretici, basınçlı ekipmanın AT tip incelemesi sertifikasında tanımlanan
tipe ve Yönetmelik gereklerine uygun şekilde üretilmesi için gereken bütün
önlemleri almalıdır.
3. Topluluk içinden
oluşturulan üretici veya Topluluk içinde faaliyet
gösteren yetkili temsilcisi, uygunluk beyanının bir kopyasını basınçlı
ekipmanın son üretiminden sonra on yıl süreyle muhafaza etmeliler.
Ne üreticinin ne de yetkili temsilcisinin Topluluk içinde faaliyet
göstermediği durumlarda, mevcut teknik dosyayı muhafaza etme zorunluluğu
basınçlı ekipmanı Topluluk piyasasına sunan kişiye aittir.
4. Son değerlendirme üretici tarafından seçilmiş olan onaylanmış kuruluşun
beklenmedik ziyaretleri ile izlenmelidir.
Bu
ziyaretler sırasında onaylanmış kuruluşun yapması gerekenler aşağıda
belirtilmiştir:
- Üreticinin, son değerlendirmeyi EK - I madde 3.2. ye uygun olarak
gerçekleştirdiğini saptamak,
- Kontroller yapmak
üzere üretim veya depo binasından basınçlı ekipmanın
numunesini almak. Onaylanmış kuruluş, numunelere göre birkaç basınçlı ekipmanı
değerlendirerek, basınçlı ekipman numunelerinin kısmen veya tamamen
incelenmesinin, yapılmasının veya yapılmamasının gerekli olup olmadığını
değerlendirmek.
Basınçlı ekipmanın bir veya daha fazla parçası uygun olmazsa, onaylanmış
kuruluş uygun tedbirler almalıdır.
Üretici,
onaylanmış kuruluşun sorumluğunda basınçlı ekipmanın her birine
onaylanmış kuruluşun tanıtım numarasını iliştirmelidir.
Modül D: ÜRETİM KALİTE GÜVENCESİ
1. Bu modül, aşağıda madde 2'de bildirilen yükümlülükleri yerine getiren
üreticinin basınçlı ekipmanın AT tip inceleme sertifikasında veya AT tasarım
inceleme sertifikasında tanımlanan tipe uygunluğunu ve Yönetmeliğin
gereklerini yerine getirdiğini beyan ve garanti ettiği prosedürü
tanımlamaktadır. Üretici veya Topluluk içinde faaliyet gösteren yetkili
temsilcisi, basınçlı ekipmanın her birine CE uygunluk işaretini iliştirir ve
yazılı bir uygunluk beyannamesi düzenler. CE uygunluk işaretine, aşağıda madde
4'de açıklanan gözetimden sorumlu onaylanmış kuruluşun tanıtıcı numarası eşlik
eder.
2. Üretici, aşağıda madde 3'de tanımlandığı gibi, üretim, nihai ürün
denetimi ve testler için onaylı bir kalite sistemi uygulamalı ve aşağıda madde
4'de açıklanan gözetime tabi olmalıdır.
3. Kalite sistemi
3.1
Üretici, kalite sisteminin değerlendirilmesi için kendi seçtiği bir
onaylanmış kuruluşa başvuruda bulunur. Başvuruda aşağıdaki bilgiler
bulunmalıdır:
- Basınçlı ekipman ile ilgili gerekli bütün bilgiler,
- Kalite sistemi ile ilgili dokümanlar,
- Onaylanmış tip ile ilgili teknik dosya ve AT tip inceleme sertifikasının
veya AT tasarım inceleme sertifikasının bir kopyası.
3.2 Kalite sistemi, basınçlı ekipmanın, AT tip inceleme sertifikasında
veya AT tasarım inceleme sertifikasında tanımlanan tipe uygun olmasını ve
Yönetmelik gereklerini yerine getirmesini temin etmelidir.
Üretici tarafından benimsenen bütün unsurlar, gereksinimler ve hükümler
sistematik ve düzenli bir biçimde yazılı politikalar, prosedürler ve
talimatlar şeklinde dokümante edilmelidir. Bu kalite sistemi dokümanları,
kalite programları, planları, elkitabı ve kayıtların doğru anlaşılmasını
sağlayacak ve özellikle aşağıda belirtilenlerin yeterli tanımını içerecek
şekilde düzenlenir:
- Basınçlı ekipmanın
kalitesi bakımından, yönetimin sorumlulukları ve
gücü, organizasyon yapısı ve kalite hedefleri,
-
Uygulanacak olan üretim, kalite kontrol ve kalite güvencesi teknikleri
özellikle EK-I madde 3.1.2 ye göre onaylanan sabit bağlantı parçaları için
kullanılan prosedürler olmak üzere, kullanılacak yöntem ve sistematik
faaliyetler,
- Üretim öncesi, üretim esnasında ve üretimden sonra uygulanacak olan
testler ve muayeneler ve bunların hangi sıklıkla uygulanacağı,
- Muayene raporları, test verileri gibi kalite kayıtları, kalibrasyon
verileri, özellikle EK-I madde 3.1.2. ve madde 3.1.3. e göre parçaların
birleştirilmesi ve tahribatsız muayeneleri yapanlar olmak üzere ilgili
personelin nitelikleri veya onayları.
- İstenilen kalitenin sağlanması ve kalite sisteminin verimli işlemesi
için kullanılan izleme araçları.
3.3 Onaylanmış kuruluş, madde 3.2 de bildirilen gerekleri yerine getirip
getirmediğini belirlemek üzere kalite sistemini değerlendirir.
Değerlendirmede, ilgili uyumlaştırılmış standardları esas alan kalite sistemi
unsurlarının madde 3.2 deki gereklere uygun olduğu varsayılır.
Denetçilerin en az bir üyesi, ilgili basınçlı ekipman teknolojisinin
değerlendirilmesi konusunda tecrübeli olmalıdır. Değerlendirme prosedürü
üretim yerine denetim ziyareti içermelidir.
Karar
üreticiye bildirilmelidir. Bu bildirme, değerlendirme sonuçlarını ve
kararla ilgili nedenleri içermelidir. İtiraz başvurusu için gerekli
hazırlıklar yapılmalıdır.
3.4 Üretici,
onaylandığı şekliyle kalite sisteminden doğan
yükümlülüklerini yerine getirmeli etkinliğini ve devamlılığını sağlamalıdır.
Üretici veya Topluluk içinde faaliyet gösteren yetkili temsilcisi, kalite
sistemini onaylamış olan onaylanmış kuruluşu, kalite sistemi ile ilgili olarak
yapmayı öngördükleri güncelleştirmeler hakkında bilgilendirmelidir.
Onaylanmış kuruluş yapılması düşünülen değişiklikleri değerlendirmeli ve
değiştirilmiş kalite sisteminin madde 3.2. de bildirilen gerekleri hala yerine
getirip getirmediğine ve yeniden bir değerlendirmenin gerekli olup olmadığına
karar vermelidir.
Karar, üreticiye
bildirilmelidir. Bildirim, inceleme sonuçlarını ve
gerekçeli değerlendirme kararlarını içermelidir.
4. Onaylanmış kuruluşun gözetim sorumluluğu
4.1 Gözetimin amacı, üreticinin onaylı kalite sistemi ile ilgili
yükümlülüklerini hakkıyla yerine getirdiğinden emin olmaktır.
4.2 Üretici, onaylanmış kuruluşun kontrol amacıyla üretim, kontrol, test
ve depolama mahallerine giriş izni vermeli ve özellikle aşağıda belirtilenler
olmak üzere bütün gerekli bilgileri temin etmelidir:
- Kalite sistem dokümanları,
- Muayene raporları ve test verileri, kalibrasyon verileri, ilgili
personelin nitelik raporları v.b. gibi kalite kayıtları.
4.3 Onaylanmış kuruluş, üreticinin kalite sistemini sürdürdüğünü ve
uyguladığını belirlemek amacıyla periyodik olarak denetlemeli ve üreticiye
denetleme raporlarını sunmalıdır. Periyodik denetlemelerin sıklığı, her üç
yılda bir yeniden değerlendirme yapılacak şekilde olmalıdır.
4.4 Ayrıca, onaylanmış kuruluş üreticiye beklenmedik ziyaretlerde
bulunacaktır. Bu ilave ziyaretin gerekliliği ve sıklığı onaylanmış kuruluş
tarafından uygulanan kontrol sistemi temelinde belirlenecektir. Özellikle,
aşağıdaki faktörler ziyaret kontrol sisteminde dikkate alınmalıdır:
- Ekipmanın kategorisi,
-
Daha önceki denetim ziyaretlerinin sonuçları,
- Düzeltici faaliyetini sürdürme ihtiyacı,
- Uygulanabilir olduğunda sistemin onayıyla bağlantılı özel koşullar,
- Üretim organizasyonunda, politikada veya tekniğinde önemli
değişiklikler.
Bu tür ziyaretler sırasında onaylanmış kuruluş, gerektiğinde, kalite
sisteminin doğru işlediğini teyit etmek için testler yapabilir veya
yaptırabilir. Onaylanmış kuruluş üreticiye bir denetim raporu, şayet bir test
yapılmışsa bir de test raporu sunmalıdır.
5. Üretici, aşağıdaki bilgileri basınçlı ekipmanın son üretildiği tarihten
itibaren on yıl süre ile muhafaza eder ve istenildiğinde yetkili kamu
kuruluşuna sunar:
- Madde 3.1 in ikinci
paragrafında belirtilen dokümanlar;
- Madde 3.4 ün ikinci paragrafında belirtilen güncellemeler;
- Madde 3.3 ün son paragrafında, madde 3.4 ün son paragrafında ve madde
4.3 ve madde 4.4 de belirtilen onaylanmış kuruluşun karar ve raporları.
6. Her onaylanmış kuruluş, verilen ve geri çekilen kalite sistem onayları
hakkında diğer onaylanmış kuruluşlara bilgi verir.
Modül D1: ÜRETİM KALİTE GÜVENCESİ
1.
Bu modül, aşağıdaki madde 3 de bildirilen yükümlülükleri yerine getiren
üreticinin basınçlı ekipmanın Yönetmeliğin gereklerini yerine getirdiğini
beyan ve garanti ettiği prosedürü tanımlamaktadır. Üretici veya Topluluk
içinde faaliyet gösteren yetkili temsilcisi, basınçlı ekipmanın her birine CE
uygunluk işaretini iliştirir ve yazılı bir uygunluk beyannamesi düzenler. CE
uygunluk işaretine, aşağıdaki madde 5 de açıklanan gözetimden sorumlu
onaylanmış kuruluşun tanıtıcı numarası eşlik eder.
2. Üretici aşağıda belirtilen teknik dosyayı hazırlamalıdır:
Teknik dosya, basınçlı ekipmanın Yönetmelik gereklerine uygunluğunu ortaya
koyacak şekilde hazırlanır. Teknik dosya bu tür değerlendirme için mümkün
olduğunca basınçlı ekipmanın tasarımı, üretimi ve işleyişini kapsamalı ve
şunları içermelidir:
- Basınçlı ekipmanın
genel bir tanımı,
- Kavramsal
tasarım ve imalat çizimleri, parçaların, alt parçaların,
devrelerin vb. şemaları
- Bahsedilen
çizimlerin, şemaların ve basınçlı ekipmanın, çalışmasının
anlaşılabilmesi için gerekli tanımlamalar ve açıklamalar,
- Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde belirtilen ve tamamen veya kısmen
uygulanmış standardların listesi ve bu standardların uygulanmadığı durumlarda,
Yönetmeliğin temel gereklerini karşılaması için benimsenen çözümlerin
açıklamaları,
- Yapılan tasarım hesaplarının ve muayenelerin sonuçları,
- Deney raporları
3. Üretici aşağıdaki madde 4 de tanımlandığı gibi üretim, son denetim ve
testler için onaylı bir kalite sistemi uygulamalı ve aşağıdaki madde 5 de
açıklanan gözetime tabi olmalıdır.
4.
Kalite sistemi
4.1. Üretici,
kalite sisteminin değerlendirilmesi için kendi seçtiği bir
onaylanmış kuruluşa başvuruda bulunur. Başvuru aşağıdaki bilgileri
kapsamalıdır.
- Söz konusu basınçlı ekipman ile ilgili gerekli bütün bilgiler,
- Kalite sistemi ile ilgili dokümanlar.
4.2. Kalite sistemi, basınçlı ekipmanın, Yönetmelik gereklerini yerine
getirmesini temin etmelidir.
Üretici
tarafından benimsenen bütün unsurlar, gerekler ve hükümler
sistematik ve düzenli bir biçimde yazılı politikalar, prosedürler ve
talimatlar şeklinde dokümante edilmelidir. Bu kalite sistemi dokümanları,
kalite programlarının, planlarının, elkitaplarının ve kayıtların doğru
anlaşılmasını sağlamalı ve özellikle aşağıda belirtilenlerin yeterli tanımını
içermelidir.
- Basınçlı ekipmanın kalitesi bakımından, Yönetimin sorumlulukları ve
gücü, organizasyon yapısı ve kalite hedefleri,
- Uygulanacak olan üretim, kalite kontrol ve kalite güvencesi teknikleri,
özellikle EK-I madde 3.1.2 ye göre onaylanan sabit bağlantı parçaları için
kullanılan prosedürler olmak üzere, kullanılacak yöntem ve sistematik
faaliyetler,
- Üretim öncesi, üretim esnasında ve üretimden sonra uygulanacak olan
testler ve muayeneler ve bunların hangi sıklıkla uygulanacağı,
- Muayene raporları, test verileri, kalibrasyon verileri, özellikle EK-I
madde 3.1.2 ye göre parçaların birleştirilmesini üstlenenler olmak üzere
personelin nitelikleri ve onayı,
- İstenilen
kalitenin sağlanması ve kalite sisteminin verimli işlemesi
için kullanılan izleme araçları.
4.3. Onaylanmış kuruluş, kalite sisteminin madde 4.2 de bildirilen
gerekleri yerine getirip getirmediğini belirlemek üzere kalite sistemini
değerlendirir. Değerlendirmede, ilgili uyumlaştırılmış standardlar esas alan
kalite sistemi unsurlarının madde 4.2 deki gereklere uygun olduğu varsayılır.
Denetçilerin en az bir üyesi, ilgili basınçlı ekipman teknolojisinin
değerlendirilmesi konusunda tecrübeli olmalıdır. Değerlendirme prosedürü
üretim yerinin denetimini içermelidir.
Değerlendirme
sonucu üreticiye bildirilmelidir. Bu bildirme, değerlendirme
sonuçlarını ve kararla ilgili nedenleri içermelidir. İtiraz başvurusu için
gerekli hazırlıklar yapılmalıdır.
4.4.
Üretici, onaylandığı şekliyle kalite sisteminden doğan
yükümlülüklerini yerine getirmeli etkinliğini ve devamlılığını sağlamalıdır.
Üretici veya Topluluk içinde faaliyet gösteren yetkili temsilcisi, kalite
sistemini onaylamış olan onaylanmış kuruluşu kalite sistemi ile ilgili olarak
yapmayı öngördükleri güncelleştirmeler hakkında bilgilendirmelidir.
Onaylanmış kuruluş yapılması düşünülen değişiklikleri değerlendirmeli ve
değiştirilmiş kalite sisteminin madde 4.2. de bildirilen gerekleri yerine
getirip getirmediğine ve yeniden bir değerlendirmenin gerekli olup olmadığına
karar vermelidir.
Karar, inceleme
sonuçları ve gerekçeler ile birlikte üreticiye
bildirilmelidir.
5. Onaylanmış kuruluşun gözetim sorumluluğu
5.1. Gözetimin amacı, üreticinin onaylı kalite sistemi ile ilgili
yükümlülüklerini yerine getirdiğinin belirlenmesidir.
5.2. Üretici, onaylanmış kuruluşun kontrol amacıyla üretim, kontrol, test
ve depolama mahallerine, giriş izni vermeli ve özellikle aşağıda belirtilenler
olmak üzere bütün gerekli bilgileri temin etmelidir:
- Kalite sistem dokümanları,
- Muayene raporları ve test verileri, kalibrasyon verileri, ilgili
personelin nitelik raporları v.b. gibi kalite kayıtları.
5.3. Onaylanmış kuruluş üreticinin kalite sistemini gerektiği gibi
sürdürdüğünü ve uyguladığını belirlemek amacıyla periyodik olarak denetlemeli
ve üreticiye denetleme raporlarını sunmalıdır. Periyodik denetlemelerin
sıklığı, her üç yılda bir yeniden değerlendirme yapılacak şekilde olmalıdır.
5.4. Ayrıca, onaylanmış kuruluş üreticiye beklenmedik ziyaretlerde
bulunacaktır. Bu ilave ziyaretin gerekliliği ve sıklığı, onaylanmış kuruluş
tarafından uygulanan ziyaret kontrol sistemi temelinde belirlenecektir.
Özellikle, aşağıdaki faktörler ziyaret kontrol sisteminde dikkate alınmalıdır:
- Ekipmanın kategorisi,
-
Daha önceki denetim ziyaretlerinin sonuçları,
- Düzeltici faaliyetin yapılma ihtiyacı,
- Sistemin onayıyla bağlantılı özel koşullar,
- Üretim organizasyonunda politikada veya tekniğinde önemli değişiklikler.
Bu tür ziyaretler sırasında onaylanmış kuruluş, gerektiğinde, kalite
sisteminin doğru işlediğini teyit etmek için testler yapabilir veya
yaptırabilir. Onaylanmış kuruluş, üreticiye bir denetim raporu, şayet bir test
yapılmışsa bir de test raporu vermelidir.
6. Üretici, aşağıdaki bilgileri basınçlı ekipmanın son üretildiği tarihten
itibaren on yıl süre ile, muhafaza eder ve istenildiğinde Bakanlığa sunar:
- Yukarıda madde 2 de bildirilen teknik dosya,
- Madde 4.1 in ikinci paragrafında belirtilen dokümanlar,
- Madde 4.4 ün ikinci paragrafında belirtilen güncellemeler,
- Madde 4.3 ün son paragrafında, madde 4.4 ün son paragrafında ve madde
5.3 ve madde 5.4 de belirtilen onaylanmış kuruluşun karar ve raporları.
7. Her onaylanmış kuruluş, verilen ve geri çekilen kalite sistem onayları
hakkında diğer onaylanmış kuruluşlara bilgi verir.
Modül E: ÜRÜN KALİTE GÜVENCESİ
1. Bu modül, aşağıdaki madde 2 de bildirilen yükümlülükleri yerine getiren
üreticinin basınçlı ekipman AT tip inceleme sertifikasında tanımlanan tipe ve
Yönetmeliğin gereklerini yerine getirdiğini beyan ve garanti ettiği prosedürü
tanımlamaktadır. Üretici veya Topluluk içinde faaliyet gösteren yetkili
temsilcisi, her ürüne CE uygunluk işaretini iliştirir ve yazılı bir uygunluk
beyannamesi düzenler. CE uygunluk işaretine aşağıda madde 4 de açıklanan
gözetimden sorumlu onaylanmış kuruluşun belirleyici numarası eşlik eder.
2. Üretici, aşağıda madde 3 de tanımlandığı gibi, basınçlı ekipmanın nihai
basınçlı ekipman denetimi ve testleri için onaylı bir kalite sistemi
uygulamalı ve aşağıda madde 4 de açıklanan gözetime tabi olmalıdır.
3. Kalite sistemi
3.1.
Üretici, basınçlı ekipmanın kalite sisteminin değerlendirilmesi için
kendi seçtiği bir onaylanmış kuruluşa başvuruda bulunur. Başvuruda aşağıdaki
bilgiler bulunmalıdır:
- Basınçlı
ekipman ile ilgili gerekli bütün bilgiler,
- Kalite sistemi ile ilgili dokümanlar,
- Onaylanmış tip ile ilgili teknik dosya ve AT tip inceleme sertifikasının
bir kopyası.
3.2. Kalite sistemi altında, basınçlı ekipmanın her bir parçası,
Yönetmelik gereklerine uygunluğunun sağlanması için muayene edilmeli ve bu
Yönetmeliğin 5 inci
maddesinde belirtilen ilgili standardlarda belirtildiği gibi gerekli testler
veya eşdeğer testler ile özellikle EK - I madde 3.2. de bildirilen nihai
değerlendirme yapılmalıdır. Üretici tarafından benimsenen bütün temel,
gerekler ve hükümler sistematik ve düzenli bir biçimde yazılı politikalar,
prosedürler ve talimatlar şeklinde dokümante edilmelidir. Bu kalite sistemi
dokümanları, kalite programları, planları, elkitapları ve kayıtların doğru
anlaşılmasını sağlayacak ve özellikle aşağıda belirtilenlerin yeterli tanımını
içerecek şekilde düzenlenir:
- Basınçlı
ekipmanın kalitesi bakımından, yönetimin sorumlulukları ve
gücü, organizasyon yapısı ve kalite hedefleri,
-
Üretimden sonra uygulanacak olan muayeneler ve testler,
- Kalite sisteminin verimli işlemesi için kullanılan izleme araçları,
- Muayene raporları ve test verileri, kalibrasyon verileri, özellikle EK-I
madde 3.1.2. ve madde 3.1.3. e göre parçaların birleştirilmesini tahribatsız
testleri yapanlar olmak üzere ilgili personelin nitelikleri veya onayları.
3.3. Onaylanmış kuruluş kalite sisteminin madde 3.2 de bildirilen
gerekleri yerine getirip getirmediğini belirlemek üzere kalite sistemini
değerlendirir. Değerlendirmede, ilgili uyumlaştırılmış standardları esas alan
kalite sistemi unsurlarının madde 3.2 deki gereklere uygun olduğu varsayılır.
Denetçilerin en az bir üyesi, ilgili basınçlı ekipman teknolojisinin
değerlendirilmesi konusunda tecrübeli olmalıdır. Değerlendirme prosedürü
üretim yerinin denetimini içermelidir.
Değerlendirme
sonucu üreticiye bildirilmelidir. Bu bildirme, değerlendirme
sonuçlarını ve kararla ilgili nedenleri içermelidir.
3.4. Üretici, onaylandığı şekliyle kalite sisteminden doğan yükümlülükleri
yerine getirmeli etkinliğini ve devamlılığını sağlamalıdır.
Üretici veya Topluluk içinde faaliyet gösteren yetkili temsilcisi, kalite
sistemini onaylamış olan onaylanmış kuruluşu kalite sistemi ile ilgili olarak
yapmayı öngördükleri güncelleştirmeler hakkında bilgilendirmelidir.
Onaylanmış kuruluş yapılması düşünülen değişiklikleri değerlendirmeli ve
değiştirilmiş kalite sisteminin madde 3.2.de bildirilen gerekleri yerine
getirip getirmediğine ve yeniden bir değerlendirmenin gerekli olup olmadığına
karar vermelidir.
Karar, inceleme sonuçları ve gerekçeleri ile birlikte üreticiye
bildirilmelidir.
4. Onaylanmış kuruluşun gözetim sorumluluğu
4.1 Gözetimin amacı, üreticinin onaylı kalite sistemi ile ilgili
yükümlülüklerini yerine getirdiğinin belirlenmesidir.
4.2 Üretici, onaylanmış kuruluşun kontrol amacıyla, kontrol, test ve
depolama mahallerine giriş izni vermeli ve özellikle aşağıda belirtilenler
olmak üzere bütün gerekli bilgileri temin etmelidir:
- Kalite sistem dokümanları,
- Teknik dosya,
-
Muayene raporları ve test verileri, kalibrasyon verileri, ilgili
personelin nitelik raporları, vb. gibi kalite kayıtları.
4.3 Onaylanmış kuruluş, üreticinin kalite sistemini gerektiği şekilde
sürdürdüğünü ve uyguladığını belirlemek amacıyla periyodik olarak denetlemeli
ve üreticiye denetleme raporlarını sunmalıdır. Periyodik denetlemelerin
sıklığı, her üç yılda bir yeniden değerlendirme yapılacak şekilde olmalıdır.
4.4 Ayrıca, onaylanmış kuruluş üreticiye beklenmedik ziyaretlerde
bulunacaktır. Bu ilave ziyaretin gerekliliği ve sıklığı onaylanmış kuruluş
tarafından uygulanan ziyaret kontrol sistemi temelinde belirlenecektir.
Özellikle, aşağıdaki faktörler ziyaret kontrol sisteminde dikkate alınmalıdır:
- Ekipmanın kategorisi,
-
Daha önceki denetim ziyaretlerinin sonuçları,
- Düzeltici faaliyet yapılma ihtiyacı,
- Sistemin onayıyla bağlantılı özel koşullar,
- Üretim organizasyonunda politikada veya tekniğinde önemli değişiklikler.
Bu tür ziyaretler sırasında onaylanmış kuruluş, gerektiğinde, kalite
sisteminin doğru işlediğini teyit etmek için testler yapabilir veya
yaptırabilir. Onaylanmış kuruluş üreticiye bir denetim raporu, şayet bir test
yapılmışsa bir de test raporu vermelidir.
5. Üretici, aşağıdaki bilgileri basınçlı ekipmanın son üretildiği tarihten
itibaren on yıl süre ile muhafaza eder ve istenildiğinde Bakanlığa sunar:
- Madde 3.1 in ikinci paragrafında belirtilen dokümanlar;
- Madde 3.4 ün ikinci paragrafında belirtilen düzenlemeler;
- Madde 3.3 ün son paragrafında, madde 3.4 ün son paragrafında, madde 4.3
ve madde 4.4 de belirtilen onaylanmış kuruluşun kararları ve raporları.
6. Her onaylanmış kuruluş, verilen ve geri çekilen kalite sistem onayları
hakkında diğer kuruluşlara bilgi verir.
Modül E1: ÜRÜN KALİTE GÜVENCESİ
1. Bu modül, aşağıdaki madde 3 de bildirilen yükümlülükleri yerine getiren
üreticinin basınçlı ekipmanın Yönetmeliğin gereklerini yerine getirdiğini
beyan ve garanti ettiği prosedürü tanımlamaktadır. Üretici veya Topluluk
içinde faaliyet gösteren yetkili temsilcisi, basınçlı ekipmanın her birine CE
uygunluk işaretini iliştirir ve yazılı bir uygunluk beyannamesi düzenler. CE
uygunluk işaretine, aşağıdaki madde 5 de açıklanan gözetimden sorumlu olan
onaylanmış kuruluşun tanıtıcı numarası eşlik eder.
2. Üretici aşağıda belirtilen teknik dosyayı hazırlamalıdır:
Teknik dosya, basınçlı ekipmanın Yönetmelik gereklerine uygunluğunu ortaya
koyacak şekilde hazırlanır. Teknik dosya bu tür değerlendirme için mümkün
olduğunca, basınçlı ekipmanın tasarımı, üretimi ve işleyişini kapsamalı ve
aşağıdakileri içermelidir:
- Basınçlı ekipmanın
genel bir tanımı,
- Kavramsal
tasarım ve imalat çizimleri, parçaların alt parçaların,
devrelerin vb. şemaların,
- Bahsedilen çizimlerin,
şemaların ve basınçlı ekipmanın çalışmasının
anlaşılabilmesi için gerekli tanımlamalar ve açıklamalar,
-
Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde belirtilen ve tamamen veya kısmen
uygulanmış standardların listesi ve bu standardların uygulanmadığı durumlarda,
Yönetmeliğin temel gereklerini karşılaması için benimsenen çözümlerin
açıklamaları,
- Yapılan tasarım hesaplarının ve muayenelerin
sonuçları,
- Deney raporları.
3. Üretici, aşağıdaki madde 4 de tanımlandığı gibi, basınçlı ekipmanın,
nihai denetimi ve testler için onaylı bir kalite sistemi uygulamalı ve aşağıda
madde 5 de açıklanan gözetime tabi olmalıdır.
4. Kalite sistemi
4.1.
Üretici, kalite sisteminin değerlendirilmesi için kendi seçtiği bir
onaylanmış kuruluşa başvuruda bulunur. Başvuruda aşağıdaki bilgiler
bulunmalıdır:
- Basınçlı ekipman ile ilgili gerekli bütün bilgiler,
- Kalite sistemi ile ilgili dokümanlar.
4.2. Kalite sistemi altında, basınçlı ekipmanın her bir parçası,
Yönetmelik gereklerine uygunluğunun sağlanması için muayene edilmeli ve bu
Yönetmeliğin 5 inci maddesinde belirtilen ilgili standardlarda belirtildiği
gibi gerekli testler veya eşdeğer testler ile özellikle EK-I madde 3.2. de
bildirilen nihai ürün değerlendirmesi yapılmalıdır. Üretici tarafından
benimsenen bütün temel unsurlar,
gerekler ve hükümler sistematik ve düzenli bir biçimde yazılı politikalar,
prosedürler ve talimatlar şeklinde dokümante edilmelidir. Bu kalite sistemi
dokümanları, kalite programları, planları, elkitabı ve kayıtların doğru
anlaşılmasını sağlayacak ve özellikle aşağıda belirtilenlerin yeterli tanımını
içerecek şekilde düzenlenir:
- Basınçlı
ekipmanın kalitesi bakımından, yönetimin sorumlulukları ve
gücü, organizasyon yapısı ve kalite hedefleri,
-
EK-I madde 3.1.2. ye göre onaylandığı şekilde parçaların sabit
bağlantısı ile ilgili prosedürler,
-
Üretimden sonra uygulanacak olan muayeneler ve testler,
- Kalite sisteminin verimli işlemesi için kullanılan izleme araçları,
- Muayene raporları, test verileri gibi kalite kayıtları, kalibrasyon
verileri, özellikle EK-I madde 3.1.2.ye göre parçaların birleştirilmesini
üstlenenler olmak üzere personelin nitelikleri veya onayları.
4.3. Onaylanmış kuruluş kalite sisteminin madde 4.2 de bildirilen
gerekleri yerine getirip getiremediğini belirlemek üzere kalite sistemini
değerlendirir. Değerlendirmede, ilgili uyumlaştırılmış standardları esas alan
kalite sistemi unsurlarının madde 4.2 deki gereklere uygun olduğu varsayılır.
Denetçilerin en az bir üyesi, ilgili basınçlı ekipmanın teknolojisinin
değerlendirilmesi konusunda tecrübeli olmalıdır. Değerlendirme prosedürü
üretici yerinin denetimini içermelidir.
Değerlendirme
sonucu üreticiye bildirilmelidir. Bu bildirme, değerlendirme
sonuçlarını ve kararla ilgili nedenleri içermelidir. İtiraz başvurusu için
gerekli hazırlıklar yapılmalıdır.
4.4.
Üretici, onaylandığı şekliyle kalite sisteminden doğan yükümlülükleri
yerine getirmeli etkinliğini ve devamlılığını sağlamalıdır.
Üretici veya Topluluk içinde faaliyet gösteren yetkili temsilcisi, kalite
sistemini onaylamış olan onaylanmış kuruluşu kalite sistemi ile ilgili olarak
yapmayı öngördükleri güncelleştirmeler hakkında bilgilendirilmelidir.
Onaylanmış kuruluş yapılması düşünülen değişiklikleri değerlendirmeli ve
değiştirilmiş kalite sisteminin madde 4.2. de bildirilen gerekleri yerine
getirip getirmediğine ve yeniden bir değerlendirmenin gerekli olup olmadığına
karar vermelidir.
Karar, inceleme
sonuçları ve gerekçeleri ile birlikte üreticiye
bildirilmelidir.
5 Onaylanmış kuruluşun gözetim sorumluluğu
5.1 Gözetimin amacı, üreticinin onaylı kalite sistemi ile ilgili
yükümlülüklerini yerine getirdiğinin belirlenmesidir.
5.2 Üretici, onaylanmış kuruluşun, kontrol amacıyla kontrol, test ve
depolama mahallerine giriş izni vermeli ve özellikle aşağıda belirtilenler
olmak üzere bütün gerekli bilgileri temin etmelidir:
- Kalite sistem dokümanları,
- Teknik dosya,
-
Muayene raporları ve test verileri, kalibrasyon verileri, ilgili
personelin nitelik raporları v.b. gibi kalite kayıtları.
5.3 Onaylanmış kuruluş, üreticinin kalite sistemini gerektiği şekilde
sürdürdüğünü ve uyguladığını belirlemek amacıyla periyodik olarak denetlemeli
ve üreticiye denetleme raporlarını sunmalıdır. Periyodik denetlemelerin
sıklığı, her üç yılda bir yeniden değerlendirme yapılacak şekilde olmalıdır.
5.4 Ayrıca, onaylanmış kuruluş üreticiye beklenmedik ziyaretlerde
bulunacaktır. Bu ilave ziyaretin gerekliliği, ve sıklığı onaylanmış kuruluş
tarafından uygulanan ziyaret kontrol sistemi temelinde belirlenecektir.
Özellikle, aşağıdaki faktörler ziyaret kontrol sisteminde dikkate alınmalıdır:
- Ekipmanın kategorisi,
-
Daha önceki denetim ziyaretlerinin sonuçları,
- Düzeltici faaliyet yapılma ihtiyacı,
- Sistemin onayıyla bağlantılı özel koşullar,
- Üretim organizasyonunda, politikada veya tekniğinde önemli
değişiklikler.
Bu tür ziyaretler sırasında onaylanmış kuruluş, gerektiğinde, kalite
sisteminin doğru işlediğini teyit etmek için testler yapabilir veya
yaptırabilir. Onaylanmış kuruluş, üreticiye bir denetim raporu, şayet bir test
yapılmışsa, bir de test raporu vermelidir.
6. Üretici, aşağıdaki bilgileri basınçlı ekipmanın son üretildiği tarihten
itibaren on yıl süre ile muhafaza eder ve istenildiğinde yetkili kamu
kuruluşuna sunar:
- Yukarıda madde 2
de belirtilen dokümanlar,
-
Madde 4.1 in ikinci paragrafında belirtilen dokümanlar,
- Madde 4.4 ün ikinci paragrafında belirtilen güncellemeler,
- Madde 4.3 ün son paragrafında, madde 4.4 ün son paragrafında, madde 5.3
ve madde 5.4 de belirtilen onaylanmış kuruluşun karar ve raporları.
7. Her onaylanmış kuruluş, verilen ve geri çekilen kalite sistem onayları
hakkında diğer onaylanmış kuruluşa bilgi verir.
Modül F: ÜRÜN DOĞRULAMASI
1. Bu modül, üretici veya Topluluk içinde faaliyet gösteren yetkili
temsilcisinin aşağıdaki madde 3 ün hükümlerine tabi olan basınçlı ekipmanın;
- AT tip inceleme sertifikasında, veya
- AT tasarım inceleme sertifikasında
tanımlanan tipe uygun olduğunu ve Yönetmeliğin gereklerini karşıladığını
temin ve beyan ettiği prosedürü tanımlamaktadır.
2. Üretici, basınçlı ekipmanın üretimi sürecinde;
- AT tip inceleme sertifikasında, veya
- AT tasarım inceleme sertifikasında
ve tanımlanan tipe uygun Yönetmeliğin gerekleri yerine getirmesini
sağlamak üzere gerekli bütün önlemleri almalıdır.
Üretici veya Topluluk içinde faaliyet gösteren yetkili temsilcisi, CE
uygunluk işaretini her basınçlı ekipmana iliştirmeli ve uygunluk beyanı
düzenlenmelidir.
3. Onaylanmış kuruluş aşağıdaki madde 4 de belirtilen şekilde her ürünü
muayene ve test ederek, basınçlı ekipmanın Yönetmeliğin gereklerine
uygunluğunu kontrol etmek için uygun incelemeleri ve deneyleri yapmalıdır.
Üretici veya Topluluk içinde faaliyet gösteren yetkili temsilcisi,
uygunluk beyanının bir kopyasını basınçlı ekipmanın son üretiminden sonra on
yıl süreyle muhafaza etmeliler.
4. Basınçlı ekipmanın her bir parçasının muayene ve test edilerek
doğrulanması
4.1. Onaylanmış kuruluş basınçlı ekipmanın her bir parçasını ayrı ayrı
muayene eder ve tip inceleme sertifikasında tanımlanan tipe uygun olduklarını
ve Yönetmelikte belirtilen gerekleri yerine getirdiklerini doğrulamak için, bu
Yönetmeliğin 5 inci maddesinde atıfta bulunulan standardlarda belirtilen
testleri ve muayeneleri veya eşdeğerlerini yapar.
Onaylanmış kuruluşun özellikle yerine getireceği görevler:
- Basınçlı ekipmanın sabit bağlanan parçalarının işlemini gerçekleştiren
ve tahribatsız testleri yapan personelin EK - I madde 3.1.2 veya madde 3.1.3'e
uygun onaylı olduğunu doğrulamak,
-
Malzeme üreticisi tarafından EK - I madde 4.3.e uygun olarak hazırlanmış
olan sertifikayı doğrulamak,
-
EK - I madde 3.2.de bildirildiği gibi nihai muayeneyi ve dayanıklılık
testini yapmak veya yaptırmak ve varsa emniyet donanımını muayene etmek,
4.2. Onaylanmış kuruluş, basınçlı ekipmanın her bir parçasına tanıtıcı
numarasını iliştirmeli veya iliştirtmeli ve yapılan testler ile ilgili yazılı
bir uygunluk sertifikası düzenlenmelidir.
4.3. Üretici veya Topluluk içinde faaliyet gösteren yetkili temsilcisi,
onaylanmış kuruluş tarafından düzenlenen uygunluk sertifikasının talep üzerine
temin edileceğini garanti etmelidir.
Modül G: AT BİRİM DOĞRULAMASI
1. Bu modül, üreticinin aşağıdaki madde 4.1 de bildirilen sertifikaya
sahip basınçlı ekipmanın Yönetmeliğin gereklerine uygun olduğunu beyan ve
garanti ettiği prosedürü tanımlamaktadır. Üretici, CE uygunluk işaretini
basınçlı ekipmana iliştirir ve uygunluk beyanı düzenler.
2. Üretici, birim doğrulaması için, kendi seçeceği bir onaylanmış kuruluşa
başvuracaktır.
Başvuruda aşağıdaki bilgiler bulunmalıdır:
- Üreticinin adı, adresi ve basınçlı ekipmanın bulunduğu yer,
- Benzer başvurunun bir başka onaylanmış kuruluşa yapılmamış olduğuna dair
yazılı bir beyanname,
- Teknik dosya.
3. Teknik dosya basınçlı ekipmanın, Yönetmeliğin gereklerine uygunluğunu
ortaya koyacak ve basınçlı ekipmanın tasarım, üretim ve işleyişinin
anlaşılmasını sağlayacak şekilde olmalıdır.
Teknik dosyanın içermesi gerekenler:
- Basınçlı ekipmanın genel bir tanımı,
- Kavramsal tasarım
ve imalat çizimleri, parçaların alt parçaların,
devrelerin vb. şemaları,
- Bahsedilen çizimlerin, şemaların ve basınçlı ekipmanın çalışmasının
anlaşılabilmesi için gerekli tanımlamalar ve açıklamalar,
- Bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinde belirtilen ve tamamen veya kısmen
uygulanmış standardların listesi ve bu standardların uygulanmadığı durumlarda,
Yönetmeliğin temel gereklerini karşılaması için benimsenen çözümlerin
açıklamaları,
- Yapılan tasarım hesaplarının ve muayenelerin sonuçları,
- Deney raporları,
-
EK - I madde 3.1.2 ve madde 3.1.3.e uygun olarak ilgili personelin
nitelik ve onayları, üretim ve test işlemlerinin onayı hakkındaki uygun
ayrıntılar.
4. Onaylanmış kuruluş, basınçlı ekipmanın her bir parçasının tasarım ve
yapısını incelemeli ve Yönetmelikte belirtilen gerekleri yerine getirdiklerini
garanti etmek için, üretim sırasında Yönetmeliğin 5 inci maddesinde atıfta
bulunulan standartlarda belirtilen testleri veya eşdeğer muayene ve testleri
yapmalıdır.
Onaylanmış kuruluşun özellikle yerine getireceği görevler:
- Teknik dosyayı tasarım ve üretim prosedürleri yönünden incelemek,
- Kullanılan malzemelerin ilgili uyumlaştırılmış standardlarda
belirtilenlere veya basınçlı ekipmanın malzemesinin Avrupa onayına uygun
olmaması halinde, bunların değerlendirilmesi ve EK-I madde 4.3.e göre malzeme
üreticisi tarafından düzenlenen sertifikanın kontrolü,
- Basınçlı ekipmanın sabit bağlanan parçalarının prosedürlerini onaylamak
veya daha önce EK-I madde 3.1.2.ye göre onaylanmış olduğunu kontrol etmek,
- EK-I madde 3.1.2. ve madde 3.1.3 de istenilen nitelikleri veya onayları
doğrulamak,
- EK-I madde 3.2.1. de bildirilen son muayeneleri gerçekleştirmek, EK-I
madde 3.2.2. de bildirilen dayanıklılık testlerini yapmak veya yaptırmak şayet
varsa emniyet donanımını muayene etmek.
4.1. Onaylanmış kuruluş, basınçlı ekipmana belirleyici numarasını
iliştirmeli veya iliştirtmeli ve yapılan testler ile ilgili yazılı bir
uygunluk sertifikası düzenlemelidir. Sertifika on yıl süreyle muhafaza
edilmelidir.
4.2. Üretici veya Topluluk içinde faaliyet gösteren yetkili temsilcisi,
onaylanmış kuruluş tarafından hazırlanan uygunluk beyanını ve uygunluk
sertifikasının talep üzerine temin edileceğini garanti etmelidir.
Modül H: TAM KALİTE GÜVENCESİ
1. Bu modül, aşağıda madde 2 de bildirilen yükümlülükleri yerine getiren
üreticinin, basınçlı ekipmanın, Yönetmeliğin gereklerini karşıladığını beyan
ve garanti ettiği prosedürü tanımlar. Üretici veya Topluluk içinde faaliyet
gösteren
yetkili temsilcisi, basınçlı ekipmanın her bir parçasına
CE uygunluk
işaretine iliştirir ve yazılı bir uygunluk beyanı düzenler. CE uygunluk
işaretine, aşağıda madde 4 de açıklanan gözetimden sorumlu onaylanmış
kuruluşun tanıtıcı numarası eşlik eder.
2. Üretici; tasarım, üretim, nihai inceleme ve testler için aşağıda madde
3 de belirtildiği gibi onaylı bir kalite sistemi uygulamalı ve aşağıda madde 4
de belirtilen gözetim prosedürüne tabi olmalıdır.
3. Kalite sistemi
3.1.
Üretici, kalite sisteminin değerlendirilmesi için kendi seçtiği bir
onaylanmış kuruluşa başvuruda bulunur. Başvuruda aşağıdaki bilgileri
kapsamalıdır:
- Basınçlı ekipman ile ilgili gerekli bütün bilgiler,
- Kalite sistemi ile ilgili dokümanlar.
3.2. Kalite sistemi, basınçlı ekipmanın, Yönetmelik gereklerine uygun
olmasını sağlanmalıdır.
Üretici tarafından
benimsenen bütün unsurlar, gerekler ve hükümler
sistematik ve düzenli bir biçimde yazılı politikalar, prosedürler ve
talimatlar şeklinde dokümante edilmelidir. Bu kalite sistemi dokümanları,
kalite programları, planları, elkitapları ve kayıtların doğru anlaşılmasını
sağlayacak ve özellikle aşağıda belirtilenlerin yeterli tanımını içerecek
şekilde düzenlenir:
- Tasarım ve ürün kalitesi bakımından yönetimin sorumlulukları ve gücü,
organizasyon yapısı ve kalite hedefleri,
-
Standardlar da dahil olmak üzere uygulanacak teknik tasarım özellikleri
ve bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde bildirilen standartların tam olarak
uygulanmadığı durumlarda basınçlı ekipmanı ilgilendiren Yönetmeliğin temel
gereklerine uygunluğun sağlanması için kullanılacak olan araçlar,
- Özellikle EK-I madde 4. e uygun malzemeler konusunda olmak üzere,
basınçlı ekipmanın tasarımında kullanılacak tasarım kontrol ve tasarım
doğrulama teknikleri, yöntemleri ve sistematik faaliyetler.
- Özellikle EK-I madde 3.1.2'ye göre onaylandığı şekliyle parçaların sabit
bağlantısı ile ilgili prosedürler olmak üzere ilgili üretim, kalite kontrol ve
kalite güvencesi teknikleri, yöntemleri ve sistematik faaliyetler.
- Üretim öncesi, üretim esnasında ve üretimden sonra yapılacak olan
muayeneler ve testler ile bunların gerçekleştirilme sıklıkları,
- Muayene raporları, test verileri gibi kalite kayıtları kalibrasyon
verileri, özellikle EK-I madde 3.1.2. ve madde 3.1.3 e göre parçaların
birleştirilmesini ve tahribatsız testleri yapanlar olmak üzere ilgili
personelin nitelikleri veya onayları,
- Basınçlı
ekipmanın istenilen tasarımının ve kalitesinin sağlanması ve
kalite sisteminin etkin bir şekilde işlemesinin gözetimi için kullanılan
araçlar.
3.3. Onaylanmış kuruluş, madde 3.2 de bildirilen gerekleri yerine getirip
getirmediğini belirlemek üzere kalite sistemini değerlendirir.
Değerlendirmede, ilgili uyumlaştırılmış standardları esas alan kalite sistemi
unsurlarının madde 3.2 deki gereklere uygun olduğu varsayılır.
Denetçilerin en az bir üyesi, ilgili basınçlı ekipmanı teknolojisinin
değerlendirilmesi konusunda tecrübeli olmalıdır. Değerlendirme prosedürü
üretim yerinin denetimini de içermelidir.
Değerlendirme
sonucu üreticiye bildirilmelidir. Bu bildirme, değerlendirme
sonuçlarını ve kararla ilgili nedenleri içermelidir. İtiraz başvurusu için
gerekli hazırlıklar yapılmalıdır.
3.4.
Üretici, onaylandığı şekliyle kalite sisteminden doğan yükümlülükleri
yerine getirmeli etkinliğini ve devamlılığını sağlamalıdır.
Üretici veya Topluluk içinde faaliyet gösteren yetkili temsilcisi, kalite
sistemini onaylamış olan onaylanmış kuruluşu kalite sistemi ile ilgili olarak
yapmayı öngördükleri güncelleştirmeler hakkında bilgilendirmelidir.
Onaylanmış kuruluş, yapılması düşünülen değişiklikleri değerlendirmeli
ve
değiştirilmiş kalite sisteminin madde 4.2. de bildirilen gerekleri yerine
getirip getirmediğine ve yeniden bir değerlendirmenin gerekli olup olmadığını
karar vermelidir. Karar, inceleme sonuçları ve gerekçeleri ile birlikte
üreticiye bildirilmelidir.
4. Onaylanmış kuruluşun gözetim sorumluluğu
4.1. Gözetimin amacı, üreticinin onaylı kalite sistemi ile ilgili
yükümlülüklerini yerine getirdiğinin belirlenmesidir.
4.2. Üretici, onaylanmış kuruluşa, kontrol amacıyla üretim, kontrol, test
ve depolama mahallerine, giriş izni vermeli ve özellikle aşağıda belirtilenler
olmak üzere bütün gerekli bilgileri temin etmelidir.
- Kalite sistem dokümanları,
- Analizlerin, hesaplamaların ve testlerin sonuçları gibi kalite
sisteminin tasarım kısmıyla ilgili kalite kayıtları,
- Denetleme raporları, test verileri, kalibrasyon verileri ve ilgili
personelin nitelikleri ile ilgili raporlar gibi kalite sisteminin üretim
kısmıyla ilgili kalite kayıtları.
4.3. Onaylanmış kuruluş, üreticinin kalite sistemini gerektiği şekilde
sürdürdüğünü ve uyguladığını belirlemek amacıyla periyodik olarak denetlemeli
ve üreticiye denetleme raporunu sunmalıdır. Periyodik denetlemelerin sıklığı,
her üç yılda bir yeniden değerlendirme yapılacak şekilde olmalıdır.
4.4. Ayrıca, onaylanmış kuruluş üreticiye beklenmedik ziyaretlerde
bulunacaktır. Bu ilave ziyaretin gerekliliği ve sıklığı, onaylanmış kuruluş
tarafından uygulanan ziyaret kontrol sistemi temelinde belirlenecektir.
Özellikle, aşağıdaki faktörler ziyaret kontrol sisteminde dikkate alınmalıdır:
- Ekipmanın kategorisi,
- Daha önceki denetim ziyaretlerinin sonuçları,
- Düzeltici faaliyet yapılma ihtiyacı,
- Sistemin onayıyla bağlantılı özel koşullar,
- Üretim organizasyonunda, politikada ve tekniğinde önemli değişiklikler.
Bu tür ziyaretler sırasında onaylanmış kuruluş, gerektiğinde, kalite
sisteminin doğru işlediğini teyit etmek için testler yapabilir veya
yaptırabilir. Onaylanmış kuruluş üreticiye bir denetim raporu, şayet bir test
yapılmışsa, bir de test raporu vermelidir.
5. Üretici, aşağıdaki bilgileri basınçlı ekipmanın son üretildiği tarihten
itibaren on yıl süre ile, muhafaza eder ve istenildiğinde yetkili kamu
kuruluşuna sunar:
- Madde 3.1 in ikinci
paragrafının ikinci alt paragrafında belirtilen
dokümanlar,
- Madde 3.4 ün ikinci alt paragrafında belirtilen düzenlemeler,
- Madde 3.3 ün son alt paragrafında, madde 3.4 ün, son paragrafında ve
madde 4.3 ve madde 4.4'de belirtilen onaylanmış kuruluşun karar ve raporları.
6. Her onaylanmış kuruluş, verilen ve geri çekilen kalite sistem onayları
hakkında diğer onaylanmış kuruluşlara bilgi verir.
Modül H 1: TASARIM İNCELEMESİ VE NİHAİ DEĞERLENDİRMENİN ÖZEL GÖZETİMİ VE
TASARIM İNCELEMESİ İLE TAM KALİTE GÜVENCESİ
1. H Modülünün gereklerine ilaveten, aşağıda belirtilenler uygulanır:
a) Üretici, tasarım incelemesi için onaylanmış kuruluşa başvurur.
b) Başvuru formu, basınçlı ekipmanın tasarım, üretim ve işleyişini
anlaşılmasını mümkün kılmalı ve Yönetmeliğin ilgili gereklerine uygunluğun
denetlenmesine olanak sağlamalı ve başvuru formu aşağıdakileri içermelidir.
- Uygulanmış olan standardlar dahil, teknik tasarım ayrıntıları,
- Özellikle bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde belirtilen standardların
tam
uygulanamadığı durumlarda, yeterliliklerinin kanıtlayacak gerekli destekleyici
deliller. Bu destekleyici deliller üreticinin laboratuvarları tarafından veya
üretici adına yapılan testlerin sonuçlarını içerir.
c) Onaylanmış kuruluş başvuruyu incelemeli ve tasarımın, Yönetmeliğin
koşullarına uyması durumunda, başvuru sahibine bir AT tasarım inceleme
sertifikası vermelidir. Sertifika, muayene sonucunu, geçerlilik koşullarını,
onaylanan tasarımın tanınması için gerekli bilgileri ve gerektiğinde, basınçlı
ekipmanın veya aksesuarlarının işlevinin tanımlamasını içermelidir.
d) Başvuru sahibi, AT tasarım inceleme sertifikasını hazırlayan onaylanmış
kuruluşa, onaylanan tasarımda yaptığı bütün değişikliklerinden haberdar
etmelidir. Yönetmelikte belirtilen temel gereklere uygunluğu veya basınçlı
ekipmanın kullanım şartlarını etkileyen değişikliklerin olması durumunda,
onaylanan tasarımdaki bu değişiklikler için, tasarım inceleme sertifikasını
veren onaylanmış kuruluştan ilave onay alınır. Bu ilave onay asıl AT tasarım
inceleme sertifikasının eki şeklinde verilmelidir.
e) Her onaylanmış kuruluş, verilen veya geri çekilen tasarım inceleme
sertifikaları ile ilgili bilgileri diğer onaylanmış kuruluşlara da
iletmelidir.
2. EK-I madde 3.2. de belirtilen nihai değerlendirme, onaylanmış kuruluş
tarafından yapılan beklenmedik ziyaretler şeklinde arttırılmış gözetime
tabidir. Bu tür ziyaretler sırasında, onaylanmış kuruluş basınçlı ekipmanın
üzerinde muayeneler yapmalıdır.
EK - IV
YÖNETMELİĞİN
12 NCİ VE 13 ÜNCÜ MADDELERİNDE BİLDİRİLEN
ONAYLANMIŞ KURULUŞLARIN VE BİLDİRİLMİŞ ÜÇÜNCÜ TARAF UYGUNLUK
DEĞERLENDİRME KURULUŞLARININ BELİRLENMESİNDE ARANMASI
GEREKEN MİNİMUM KRİTERLER
1. Değerlendirme ve doğrulama işlemlerini yerine getirmekten sorumlu
kuruluş, bu kuruluşun yöneticileri ve personeli bu kuruluşun denetlediği
basınçlı ekipmanın veya donanımın tasarımcısı, üreticisi, temin edicisi, tesis
edeni veya kullanıcısı ve bu grupların herhangi birinin yetkili temsilcileri
olamazlar. Bunlar, basınçlı ekipmanın veya donanımın tasarımında, yapımında,
pazarlamasında veya bakımında doğrudan görev alamazlar. Bu, basınçlı ekipmanın
veya donanımın üreticisi ile onaylanmış kuruluş arasındaki teknik bilgi alış
verişi imkanını engellemez.
2. Kuruluş
ve personeli, değerlendirmelerini ve doğrulamalarını en yüksek
derecede profesyonel doğruluk ve teknik yeterlilik ile yerine getirmeli ve
özellikle finansal olarak, değerlendirme veya denetleme sonuçlarını
etkileyebilecek, bilhassa doğrulama sonuçları ile ilgisi olan kişilerden veya
gruplardan gelebilecek baskı ve teşviklerden etkilenmemelidir.
3. Kuruluş, denetleme ve gözetim işlemleri ile bağlantılı teknik ve idari
görevlerini gerektiği gibi yerine getirebilmek için gerekli personel ve
imkanlara sahip olmalı, aynı zamanda özel doğrulama işlemlerini
gerçekleştirebilmek için gereken donanıma sahip olmalıdır.
4. Denetlemeden sorumlu personelin sahip olması gerekenler:
- Yeterli teknik ve mesleki eğitim,
- Uyguladıkları denetimin gerekleri hakkında yeterli bilgi ve bu tür
işlemlerde yeterli tecrübe,
- Denetlemelerin
uygulandığını bildirecek olan rapor, kayıt ve
sertifikaların hazırlanması için gerekli kabiliyet.
5.
Denetleme personelinin tarafsızlığı garanti edilmelidir. Onların
ücretleri doğrudan doğruya uygulanan denetleme sayısına ve bu tür
denetlemelerin sonuçlarına bağlı olmamalıdır.
6.
Kuruluş şayet sorumlulukları Bakanlık tarafından milli kanunlara göre
üstlenilmemişse veya Bakanlık doğrudan denetlemelerden sorumlu değilse,
sorumluluk sigortası sağlamalıdır.
7. Kuruluş
personeli, Yönetmeliğin veya milli kanunların bu Yönetmeliğin
uygulanması ile ilgili hükümleri doğrultusunda görevlerini yaparken elde
edilen bilgilerle ilgili (Bakanlık yetkilileri ile ilişkileri haricinde),
profesyonel gizlilik kurallarını yerine getirmelidir.
EK - V
YÖNETMELİĞİN
14 ÜNCÜ MADDESİNDE BİLDİRİLEN KULLANICI
DENETMENLERİNİN YETKİLENDİRİLMESİNDE ARANMASI GEREKEN
KRİTERLER
1. Kullanıcı
denetmenleri kuruluş olarak tanınabilir olmalı, üyesi
oldukları ve tarafsızlıklarını bildiren ve temin eden grup içinde raporlama
sistemleri olmalıdır. Basınçlı ekipmanın veya donanımın tasarımından,
üretiminden, temin edilmesinden, kurulmasından, işletiminden veya bakımından
sorumlu olmamalı ve yürüttükleri faaliyetlerle ilgili bağımsızlık ve
bütünlüklerinde çelişki yaratabilecek herhangi bir çalışmada yer
almamalıdırlar.
2. Kullanıcı denetmenleri ve bunların personeli değerlendirmelerini ve
doğrulamalarını en yüksek derecede profesyonel doğruluk ve teknik yeterlilik
ile yerine getirmeli ve özellikle finansal olarak, değerlendirme veya
denetleme sonuçlarını etkileyebilecek, bilhassa doğrulama sonuçları ile ilgisi
olan kişilerden veya gruplardan gelebilecek baskı ve teşviklerden
etkilenmemelidir.
3. Kullanıcı denetmenleri, denetleme ve gözetim işlemleri ile bağlantılı
teknik ve idari görevlerini gerektiği gibi yerine getirebilmek için gerekli
personele ve imkanlara sahip olmalı, aynı zamanda özel doğrulama işlemlerini
gerçekleştirebilmek için gereken donanıma erişimleri olmalıdır.
4. Denetlemeden sorumlu personelin sahip olmaları gerekenler:
- Yeterli teknik ve mesleki eğitim,
- Uyguladıkları denetimin gerekleri hakkında yeterli bilgi ve bu tür
işlemlerde yeterli tecrübe,
- Denetlemelerin
uygulandığını bildirecek olan rapor, kayıt ve
sertifikaların hazırlanması için gerekli kabiliyet.
5.
Denetleme personelinin tarafsızlığı garanti edilmelidir. Onların
ücretleri doğrudan doğruya, uygulanan denetleme sayısına ve bu tür
denetlemelerin sonuçlarına bağlı olmamalıdır.
6.
Kullanıcı denetmenleri, şayet sorumlulukları üyesi oldukları grup
tarafından üstlenilmemişse, sorumluluk sigortası sağlamalıdır.
7. Kullanıcı denetmenleri personeli, Yönetmeliğin veya milli kanunların
bu
Yönetmeliğin uygulanması ile ilgili hükümleri doğrultusunda, görevlerini
yerine getirirken elde edilen bilgilerle ilgili (faaliyetlerini Bakanlığın
yetkilileri ile ilişkileri haricinde), profesyonel gizlilik içerisinde yerine
getirmelidirler.
EK - VI
CE
UYGUNLUK İŞARETİ
CE uygunluk
işareti aşağıda belirtilen şekilde, "'CE" harflerinden
oluşmaktadır.
****************
* ŞEKİL VARDIR *
****************
Şayet
CE uygunluk işareti küçültülecek veya büyütülecekse, üstteki ölçekli
resimde belirtilen oranlara uyulmalıdır.
CE uygunluk işaretinde yer alan tüm yazılar, 5 mm'den küçük olmamak üzere
aynı düşey boyutlarda olmalıdır.
EK - VII
UYGUNLUK
BEYANNAMESİ
AT uygunluk beyannamesi
aşağıdaki hususları içermelidir:
- Üreticinin veya topluluk içinde faaliyet gösteren yetkili temsilcisinin
adı ve adresi,
- Basınçlı ekipmanın
veya donanımın tanımlanması,
-
İzlenen uygunluk değerlendirme prosedürü,
- Donanımlarda, donanımı oluşturan basınçlı ekipmanın tanımlanması ve
izlenilen uygunluk değerlendirme prosedürü,
- Denetimi yapan onaylanmış kuruluşun adı ve adresi,
- Duruma göre, AT tip inceleme sertifikasına, AT tasarım inceleme
sertifikasına veya AT uygunluk sertifikasına atıflar,
- Üreticinin kalite güvence sistemini izleyen onaylanmış kuruluşun adı
ve
adresi,
- Uygulanan
uyumlaştırılmış standardlara atıflar,
- Kullanılan diğer teknik standard ve ayrıntılar,
- Üreticinin veya Topluluk içinde faaliyet gösteren yetkili temsilcisinin
yasal bağlayıcı imza yetkilisinin ayrıntıları.