Yayına Giriş Tarihi: 25.11.2008  Güncellenme Zamanı: 17.03.2009 21:23:00  Yayınlayan Birim: İZMİR ŞUBE  
 

Geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi, içinde bulunduğumuz kış aylarında da bu kazalardan kaynaklanan zehirlenme ve ölümler ne yazık ki yaşanmaktadır.

Kokusuz, renksiz, tatsız bir gaz olan karbon monoksitten kaynaklanan zehirlenmelerin özellikle uykuda iken farkına varılmasının güçlüğü bu zehirlenmeye karşı önlemler konusunda daha bilinçli olunmasını gerektirmektedir.

Bacalardan kaynaklı soba, şofben zehirlenmelerine maruz kalmamak için aşağıdaki hususlara dikkat etmek gerekmektedir.

BACALARDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

• Tekniğine uygun imalatı, temizliği ve bakımı yapılmayan bacalar zehirlenmelere ve yangınlara neden olur. Bacalarınızı, kömür gibi fazla miktarda is bırakan yakıt kullandığınız takdirde en az 2 ayda bir, diğer yakıtları (sıvı ve gaz gibi) kullandığınız takdirde en az 3 ayda bir temizlenmelidir.
• Şofben veya sobanın bağlanacağı  baca mümkünse müstakil baca olmalıdır. Eğer şönt baca kullanılacaksa, dairenize ait baca ana bacaya üst kattaki baca seviyesinden bağlanılmalıdır ve baca mutlaka standartlara uygun olmalıdır.
• Tek kolonlu bacaya kesinlikle birden fazla bağlantı yapılmamalıdır.
• Baca bağlantısı eğimli olmalıdır. Baca ile duvar arasında tam bir sızdırmazlık olmalıdır. Şofben borusu yatay mesafesi 2,5 m‘den az olmalıdır ve baca bağlantısı zemine göre % 3 eğimle yapılmalıdır.

• Bacalar yatak odalarından, merdiven sahanlığından, bina girişlerinden, havalandırma boşluklarından, çatı arasından, banyo ve tuvaletten geçirilmemelidir.
• Pencere veya duvar delinerek yapılan bacalar çabuk soğuduğu için yalıtılması gerekir. Aksi halde soğuyan baca gazı içindeki su buharı yoğunlaşır ve baca çekişi azalır.
• Pencere veya duvar delinerek yapılan bacada delinen kısımda mutlaka sızdırmazlık sağlanmalıdır.
• Yangın emniyeti için bacalar çatının mahyasından en az 50-80 cm yükseklikte olmalıdır.
• Bacalara yağmur suları, kuşlar, ağaç yaprakları v.b. maddelerin girmesini engellemek için mutlaka başlık kullanılmalıdır.

KÖMÜRLÜ SOBALARDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

• Sobada eksik yanma sonucu oluşan karbon monoksit gibi zararlı gazlar oda içine sızarsa zehirlenmelere neden olur.
• Sobalar kurulmadan çnce mutlaka bacanın çekişi kontrol edilmeli, yeterli çekişe sahip olmayan bacalara soba bağlantısı yapılmamalıdır.
• Soba kurulu olan hacimler sık  sık havalandırılmalı bacadan çekilen kadar temiz havanın içeri girmesi sağlanmalıdır.
• Sobaların boruları ve bacası ayda bir kez mutlaka temizlenmelidir.
• TSE‘li sobaların satın alınmasına dikkat edilmelidir.
• Kullanılan yakıtın da yüksek kalorili ve izin belgesi olan satıcılardan alınmış olması da önem taşımaktadır.
• Soba aşırı doldurulmamalıdır. Aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralır ve soba içinde düzensiz ısı dağılımı olacağından baca çekişi zayıflar.
• Alttan yakılan kömür sobalarında karbon monoksit zehirlenmesi riski artmaktadır. Soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalıdır. Böylece soba içinde ortaya çıkan zehirli gazlar yanarak sobayı terk ederler.
• Kömürü tutuşturmak için üzerine az miktarda kağıt ya da karton ve bunların üzerine de kolay yanan çıra ve odun konulmalıdır.
• Sönmekte olan sobaya tutuşması güç yakıtların asla konmaması  gerekir. Yakıt iyi olsa bile yavaş yavaş ilave edilmelidir.
• Soba yakıtla beslenirken, yeni atılan yakıtın üzerine kor halindeki yakıttan bir miktar konulması, sobadaki yakıtın sürekli olarak üstten yanmasını sağlar.
• Yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt konulmamalıdır.
• Yatak odalarında soba kurulmamalı, soba kurulu yerlerde gece yatılmamalıdır.
• Özellikle alçak basınçlı-lodoslu havalarda ölüm olayları artmaktadır. Bacalar standartlara uygun olduğundan şüphe ediliyorsa alçak basınçlı-lodoslu havalarda soba yakılmamalıdır.

ŞOFBEN KULLANIMINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

• Şofbenler, mutlaka standarda uygun, çekişi kontrol edilmiş bir bacaya bağlanmalıdır.  Baca bağlantısı olmayan (bina aydınlığına v.b. bağlı) şofben asla çalıştırılmamalıdır.
• Şofbenin monte edileceği mekan yeterli büyüklükte olmalıdır. Şofben mümkünse banyo yerine balkona veya sürekli havalandırılan bir bölüme takılmalıdır. Şofbenin montajı mutlaka yetkili servis tarafından yapılmalıdır.
• Şofben zehirlenmeleri genellikle gaz kaçaklarından değil, yeterli havalandırma yapılmayan yerlerde yeterli yanmama sonucu karbonmonoksit oranının yükselmesiyle gerçekleştiği için şofbenin kullanıldığı yere sürekli temiz hava girmesi sağlanmalıdır.
• Halen yasak olmasına rağmen evlerimizin bir çoğunda banyolarda şofben bulunmaktadır.  Şofbenlerin mutlaka banyo dışında bir yere montajı gerçekleştirilmeli, şofben takılı  banyoların kapısına mutlaka havalandırma menfezleri yapılmalıdır.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası olarak, ölümlerin yaşanmaması için halkımızı dikkatli olmaya davet ediyor, özellikle alçak basınçlı havalarda bacası uygun olmayan evlerde soba yakılmaması konusunda bir kez daha uyarıyoruz. Diğer ayrıntılı ve tamamlayıcı bilgiler ekteki broşürümüzde mevcuttur.

Makina Mühendisleri  Odası
İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı
Mehmet Özsakarya

ŞUBE İÇERİĞİ