İngilizce deyiminden anlaşıldığı üzere klima olarak bilinen işlem aslında havayı ısıtma, soğutma, nemini ayarlama, temiz hava ile besleme ve kirli havanın dışarı atılması işlemlerinden oluşmaktadır. Ülkemizdeki teknik literatürde belirtilen bu işlemlerden temiz hava ile besleme ve kirli havanın dışarı atılması işlemleri havalandırma olarak tanımlanmakta, bunun dışında kalan ısıtma, soğutma, nem ayarı gibi işlemler iklimlendirme tanımı içine girmektedir. Klimanın ilk kez geçen yüzyılın sonunda Amerika‘da keşfedildiği bilinmektedir. Geçtiğimiz yüz yıl içerisinde de önemli bir gelişme kaydetmiş ve yaygın bir kullanım alanına ve çok önemli bir ticari pazara sahip olmuştur. Özellikle son yıllarda bir dış ve iç üniteden oluşan cihazlar yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. "Split" olarak tanımlanan bu cihazlar, yukarıda saydığımız işlemlerden sadece ısıtma ve soğutma kısmını gerçekleştirmektedir. Dolayısıyla nem ayarı ve havalandırma dediğimiz temiz hava beslemesi ve kirli havanın atılması işlemini yapmamaktadır. Bunun için ayrı bir havalandırma sisteminin kurulması gerekir. Split klima satın alırken dikkat edilecek en önemli husus COP (coeficient of performense) ve EER (energy efficiency ratio) denilen enerji performans değerleridir. Cihaz satın alırken bu değerlerin 3.0 ve yukarı olması cihazın enerji performansı açısından önemlidir. Split klimalar iç ortamdan aldıkları enerjiyi dış havaya verdikleri için, cihazın performansı dış ortam sıcaklığına göre değişmektedir. Bu nedenle özellikle kışın soğuk (dış hava sıcaklığının 7 °C‘nin altına düştüğü) havalarda heat pump cihazların performansları düşmektedir. Cihaz satın alırken dış hava sıcaklığına göre performans değerlerinin satıcıdan öğrenilmesi sonradan bir sürprizle karşılaşılmaması açısından önemlidir. Soğutma sistemi, basit yakma sistemli cihazlara göre daha karmaşık bir sisteme sahip olduğu için, klima konusunda yetersiz veya yanlış bilgiler amaçlanan konfor şartlarının elde edilememesine ve gereksiz enerji kaybına neden olmaktadır. Bu nedenle klima kullanırken cihazı konfor şartlarına göre ayarlamak, hem insan sağlığı ve konforu açısından hem de enerji verimliliği açısından önemlidir. Kış için konfor sıcaklığını 20-22 °C, yaz için ise 24 °C altına düşürmemek koşuluyla dış hava sıcaklığından 10 °C daha düşük sıcaklık değerine ayarlamak yeterli olacaktır. Cihazı konfor sıcaklığına ayarlayarak kendi kontrol sistemi ile ortam havasını istenen sıcaklık değerine getirmesini beklemek gerekir. Klima satın alırken en önemli konuların başında kullanılacak mekan seçimi gelmektedir. Cihazın kullanılacağı mekan için en yoğun kullanım zamanları (yaz, kış, gündüz, gece vs.) dikkate alınarak en az enerji kaybına neden olabilecek mekanlar seçilmeli. Cihazın da bu mekanın en yoğun kullanım zamanı dikkate alınarak mekan kapasitesine uygun olarak seçilmesine özen gösterilmelidir. Cihaz seçimi ve satın alma aşamasında satıcı firmanın bünyesindeki makina mühendislerinden görüş ve öneri almak, önerilen cihazların hangi seçim kriterine göre önerildiğini sorgulamak tüketicinin başvurması gereken yöntemlerdir. Melih Yalçın
TMMOB Makina Mühendisleri Odası
İzmir Şubesi
Yönetim Kurulu Sekreteri |
Hakkımızda
KLİMALARI TANIYALIM
