Merkez Bankası, TÜİK, Dünya Bankası, Hazine verileri kullanılarak yapılan araştırmada, özellikle 2016`da ortaya çıkan sanayi fiyatlarında hissedilir düşüşün nedenleri araştırıldı. Sanayi ürünü fiyatlarının üretici ve tüketici boyutlarının araştırıldığı araştırmada, hizmetler sektörü fiyatlarının sanayi fiyatlarını katladığına dikkat çekildi. 

Araştırmanın bulgularının satır başları şöyle ifade edildi:

Son yıllardaki eğilimin tersine 2016`da sanayi ürünlerinin fiyatlarındaki artışlar yavaşladı, hatta hizmetlerdeki fiyatların yarısında kaldı. 2016`nın ilk 5 aynın birikimli enflasyonu, sanayi fiyatlarının (Yurtiçi ÜFE) 2,5 puan gerileyerek yüzde 2,8`e indiğini gösteriyor. Sadece imalat sanayisi alındığında fiyat düşüşleri ilk 5 ayda 2 puanı buldu. Tüketici enflasyonuna bakıldığında Mayıs ayı itibariyle sanayi mallarının yıllık fiyatları 1 artarken hizmet fiyatlarınınki 2 arttı.

2015`in ilk 5 ayına göre sanayi fiyatlarında yaşanan bu dikkate değer azalmada, gıda fiyatlarındaki düşüş dikkat çekti. Özellikle sebze-meyve, et fiyatlarındaki fiyat azalmaları, gıda enflasyonunda önemli bir gerileme yarattı. Tarımın iyi bir sezon geçirmesinin yanı sıra, Rusya`ya ihracata konulan ambargo ile iç pazara dönüş, işlenmemiş gıda fiyatı düşüşlerinde etkili oldu.

Öte yandan dünyadaki ekonomik daralmanın etkili bir büyüme ivmesi yakalayamamasının etkisiyle düşük seyreden enerji, tarım ürünleri ve metal-maden fiyatları da içeride sanayi fiyatlarının yatay seyrinde etkili oldu.

2013 sonrası yaşanan dolar/TL paritesindeki yükseliş, sanayinin birçok alt dalında, özellikle ithal girdi, ara malı ve makineye yüksek bağımlı alt sektörlerde önemli fiyat artışlarına yol açmışken, 2016`nın ilk yarısında bu etki ucuzlayan dolar ile azaldı.

2016`nın ilk 5 ayında yaşanan dolar fiyatındaki düşüş, sanayinin maliyet ve ürün fiyatlarının gerilemesinde de etkili oldu.

Bütün bu iç ve dış faktörlerin etkisiyle, sanayi ürünlerinin fiyatlarında yaşanan yatay seyrin, 2016`nın ikinci yarısında da etkili olması bekleniyor.

Döviz kurunun birikimli etkilerinin yavaşlamasıyla tüketicinin kullandığı sanayi ürünlerinin enflasyonu son 8 ayın en düşük düzeyine indi.

Yurt içi üretici fiyatlarında yıllık artış Mayıs itibariyle, yüzde 3,2`e düştü. Yıllık enerji enflasyonu yüzde 1,65`e indi. Gıda ve alkolsüz içecekler grubu yıllık enflasyonu yüzde 2,5 ile düşük seyrini korudu. Ancak, işlenmiş gıda yıllık enflasyonu yüzde 8,7 ile yüksek seyrediyor.

Sanayi fiyatlarındaki yataylık, tüketicinin kullandığı sanayi ürünlerinin fiyatlarında yaşanırken, tüketicinin kullandığı konut ve hizmet ürünlerinde ise fiyatlar belli katılıklarını koruyor. Hem kira hem konut ile ilgili harcamalar, sağlık, eğitim gibi hizmetlerin fiyatlarında inişler yerine çıkışlar gözleniyor. Rusya`nın ambargosunun etkisiyle yaşanan ziyaretçi azalmasının sonucunda, konaklama ve paket tur fiyatları ise gerilemiş durumda.

Vergi ağırlıklı sigara-içki fiyatlarındaki artışlar, tüketici fiyatlarını ayrıca yukarı çeken kalemler olmaya devam ediyor.