Soba, Baca ve Şofben Kullanırken Azami Dikkat Edilmeli

Ülkemizde hemen her yıl özellikle sonbahar ve kış aylarında soba, baca ve şofbenlerden sızan karbonmonoksit gazı nedeniyle zehirlenmeler yaşanıyor ve çok sayıda insan hayatını kaybediyor. Bilgisizlik, ihmal ve denetimsizlik yüzünden meydana gelen karbonmonoksit zehirlenmelerine bağlı ölüm olayları, havaların iyice soğumaya başlaması ile birlikte ne yazık ki iyice artmaya başladı. Geçtiğimiz hafta İstanbul, Sivas, Kastamonu, Siirt, Kayseri ve Gaziantep`te hepimizi üzen ölümlü zehirlenme vakaları yaşandı.

Makina Mühendisleri Odası Ankara Şube Yönetim Kurulu Başkanı Sadettin Özkalender karbonmonoksit gazı zehirlenmeleri ile ilgili kamuoyunu bilgilendirmek ve ölüm olaylarının son bulması amacıyla, aşağıdaki konulara dikkat çekerek vatandaşlarımızı ve yetkilileri uyardı.

Karbon monoksit kokusuz, renksiz,  tatsız bir gazdır ve özellikle uykudayken fark edilmesi oldukça güçtür. Bu nedenle zehirlenme tehlikesine karşı, vatandaşlarımızın belli bir bilinçle hareket etmesi ve gerekli tedbirleri alması, çok büyük önem taşımaktadır. Vatandaşlarımızın alacağı tedbirlerin yanı sıra,  konuyla ilgili denetimlerin aksatılmaması ve düzenli aralıklarla tekrarlanmasının,  zehirlenmelerin önüne geçebilecek en önemli unsur olduğu unutulmamalıdır.

Baca bakımı çok önemli

Sobaların yanlış kurulumu ve yakılması, baca temizliğinin yaptırılmaması, kalitesiz ve standartlara uymayan yakıt kullanılması, soba-baca ve şofben-baca bağlantılarının yanlış yapılması,  bacalar ile soba ve şofben cihazlarının standartlara uygun olmaması veya yanlış montajdan dolayı genellikle sonbahar ve kış aylarında zehirlenme vakaları artmaktadır.

Tekniğine uygun imalatı, temizliği ve bakımı yapılmayan bacalar, zehirlenmelerin ve yangınların başlıca nedenidir. Bacalar standartlara uygun yaptırılmalı; baca çekişini arttırmak için baca yalıtımı yaptırılmalıdır. Pencere veya duvar delinerek yapılan bacada delinen kısımda, sızdırmazlık sağlanmasına mutlaka dikkat edilmelidir. Soba yakmaya başlamadan önce sonbahar aylarında baca bakımları mutlaka yaptırılmalı ve bu bakımlar düzenli olarak tekrarlanmalıdır.

Bacaların yanı sıra, sobanın doğru kurulmaması ve yakılmaması da zehirlenmelerde önemli bir rol oynar. Sobalar aşırı doldurulmamalıdır. Gereğinden fazla doldurulan sobanın duman yolu daralır ve soba içinde düzensiz ısı dağılımı olacağından baca çekişi zayıflar. Soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanmasının sağlanması hem yakıt tasarrufunda hem de yanma emniyeti açısından daha faydalıdır. Böylece soba içinde ortaya çıkan zehirli gazlar yanarak sobayı terk ederler. Ayrıca yatmadan önce de sobaya kesinlikle yakıt koyulmamalıdır.

Şofbeni mutlaka bacaya bağlayın

Şofben zehirlenmeleri gaz kaçaklarının yanı sıra, özellikle kışın yeterli havalandırma yapılmayan yerlerde, oksijen oranının düşmesi ve karbonmonoksit oranının yükselmesi sonucu gerçekleşmektedir. Bu nedenle şofbenin kullanıldığı yere sürekli temiz hava girmesi sağlanmalıdır. Şofben mutlaka bacaya bağlanmalı, baca bağlantısı olmayan, bina aydınlığına vb. bağlı cihazlar asla çalıştırılmamalıdır. Şofbenin monte edileceği mekân yeterli büyüklükte olmalı, mümkünse banyo yerine bacası olan balkona veya başka bir mekâna takılmalıdır.

Şofbende gaz kaçağı hissedildiğinde; öncelikle gaz vanası ve tüp dedantörü kapatılmalı, elektrik düğmeleri açılıp kapatılmamalı, kibrit çakmak gibi alev ve kıvılcım çıkartabilecek hiçbir işlem yapılmamalı, karşılıklı pencereler açılarak ortam havalandırılmalı, gaz şirketi yetkilisi veya şofben servisi hızla aranmalıdır.

Yakıt alırken kaçak ve belgesiz olmamasına özen gösterilmeli

Vatandaşlarımız, kullanılan her türlü ısıtma cihazının kalite belgesinin olup olmadığına, garantilerine ve garanti sürelerine dikkat etmelidirler. Kullanılan yakıtın standartlara uygunluğu da mutlaka kontrol edilmeli, izin belgesi olmayan satıcılardan asla kömür vb. alınmamalıdır. Yetkililer belgesiz ve kaçak kömür vb. yakıt satışını engellemeli, halkın can güvenliğini tehlikeye atan bu tür eylemlere asla izin vermemelidirler.

Geçtiğimiz yıllarda ve bu sonbahar başında yaşanan ölümlü kazaların tekrarlanmaması, can ve mal kayıplarının olmaması için halkımızı ve yetkililikleri bu konularda dikkatli olmaya çağırıyoruz.

Soba-Şofben-Bacalar ve kullanılan yakıtlarla ilgili ayrıntılı bilgi, Odamız tarafından yayınlanan ekteki broşürümüzde mevcuttur.

Sadettin ÖZKALENDER

TMMOB Makina Mühendisleri Odası

Ankara Şube Yönetim Kurulu Başkanı