Ülkemizde kamusal-toplu ve güvenli taşımanın yetersizliği, velileri büyük oranda okul servis araçlarını tercih etmeye zorlamaktadır. Okul servis araçlarının sayısı hızla artıyor ve artık ciddi bir kazanç kapısı olarak görülüyor. Sağlıklı bir yapıya kavuşturulamayan mevcut yönetmelikler, uygulamadaki aksaklıklar ve denetimsizlik ciddi sorunlarla kazaları beraberinde getiriyor. Türkiye`de okul servis araçlarının yaptığı kaza rakamları, kaza istatistiklerinde en üst sıralarda yer alıyor. Ulaştırma Bakanlığı`nın 2007`te yayınladığı ve günümüze kadar çeşitli eklemeler yapılarak değişikliğe uğrayan "Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliği,"tüm eksikliklerine rağmen bu tür ulaşıma bir disiplin getirmektedir. Ancak denetimlerdeki yetersizlikler nedeniyle kazaların önüne geçilememektedir. Durum böyle olunca; öğrenci velilerine de büyük sorumluluklar düşüyor. Dikkat edilmesi ve takipçi olunması gereken birçok konu bulunmaktadır. Çocuklarımızın can güvenliği açısından son derece önemli bazı hususları, öğrencilerimizin ailelerine ve yetkililere bir kez daha hatırlatmak isteriz. Araç ve personel kriterlerine dikkat İlk yapılması gereken okul servis araçlarının ve personelinin yönetmeliklere uygun olup olmadığını sorgulamaktır. Okul servis aracının yaşı 12`yi aşmamış olmalıdır. Taşıt içi düzeni sağlamak, okul öncesi eğitim ve ilköğretim öğrencilerinin inme ve binmeleri sırasında yardımcı olmak üzere bulundurulması zorunlu olan rehber personelin ise; 22 yaşını doldurmuş ve en az lise mezunu olması gerekmektedir. Araçlar kanun ve yönetmeliklere uygun işaretler taşımalıdır. Servis hizmeti veren araç sahipleri can ve mal güvenliğini sağlamak amacı ile gerekli önlemleri almış olmalıdır. Bu kapsamda; taşıtın cam ve pencereleri sabit olmalı, iç düzenlenmesinde yaralanmaya neden olabilecek demir aksam yumuşak bir madde ile kaplanmalıdır. Araçlar; temiz, bakımlı ve güvenli durumda bulundurulmalı, altı ayda bir yetkili/yeterli servislerde bakım ve onarımları yapılmalıdır. Servis araçlarının kapıları iniş ve binişlerde güvenli ve emniyetli olmalı, kapıların hâkimiyeti sürücüde olmalıdır. Taşıtlarda her öğrenci için standarda uygun emniyet kemeri bulunmalı ve kullanımına dikkat edilmelidir. Servis için kullanılan taşıtlarda görüntü cihazları ve müzik sistemi kullanılmamalıdır. Bu araçların teknik özellikleri ile yerleşim şeması, araç içinde görülür bir yere asılmalıdır. Şoförler öğrencileri gideceği güzergahta, rahat, güvenli bir şekilde kanun ve yönetmeliklere uygun olarak taşımakla yükümlüdürler. İlgili yönetmeliklere göre okul servis şoförleri, 26 yaşından gün almış, E Sınıfı Sürücü Belgesi için 5 yıllık, B Sınıfı Sürücü Belgesi için 7 yıllık sürücü belgesine sahip olmanın yanı sıra, her beş yılda bir şoförlük mesleği bakımından bedeni ve psikoteknik açıdan sağlıklı olduklarını gösteren bir sağlık raporunu yetkili sağlık kuruluşlarından almış olmalıdırlar. Şoförün hizmet sicillerinin temiz olmasına özen gösterilmeli, kılık kıyafeti yönetmeliklere uygun ve mali sigortası yapılmış olmalıdır. Ayrıca aracı kaza, trafik sıkışıklığı gibi sorunlar yaşadığında veli, okul aile birliği gibi ilgili diğer kişi ve kurumlarla mobil iletişimi sağlayacak şekilde donatılı olmalıdır. Mesafe tuzağına düşmeyin Servis ücretleri ödenirken okul ile ev arasındaki ulaşım mesafesi ve Ankara Servis Aracı İşletmecileri Esnaf Odası`nın açıkladığı servis ücretleri bilinerek ödeme yapılmalıdır. Bazı firmalar, servisin gittiği en uzak mesafenin ücretini istemektedirler. Özel okullar dahil hiçbir okul idaresi, okul aile birlikleri veya servis firmaları açıklanan tarifelerin üzerinde bir ücret belirleyemezler. Ayrıca yıllık ücretler hesaplanırken, yarıyıl tatili hesap dışı tutulmalıdır. Yol üstü denetimler resmi olarak emniyet müdürlüğünce yapılmaktadır. Standart dışı ve yönetmeliklere uygun olmayan servis araçları çocuklarımızın can güvenliği için büyük tehdittir. Servis araçlarının bağlı bulundukları örgütler; kuruluş amaçlarının en temel maddesi olan güvenli ulaşımın sağlanması için alınan servis ücretlerinin doğruluğu da dahil olmak üzere tüm kendi iç denetimlerine özen göstermelidirler. Kamusal ucuz toplu taşıma yaygınlaştırılmalıdır Okul servis araçlarının sahip olması gereken özellikler üretim aşamasında dikkate alınmalı, TSE tarafından okul servis aracı standardı belirlenerek tek tip hale getirilmelidir. Servis aracı şartlarını sağlayan araçlara, İl Trafik Komisyonları tarafından izin verilmelidir. Ülke çapında yapılacak bir araştırma ile gerek duyulan okul servis aracı sayısı 2–3 yılda bir belirlenmeli, tahditli plakauygulaması yaygınlaştırılmalıdır. Servis araçlarının teknik muayenelerinin yapıldığı resmi birimler en önemli denetim noktalarıdır ve bu görevin verdiği sorumluluk bilinci ile davranmalıdırlar. Başta okul yönetimi olmak üzere okul aile birliği, okul yönetimiyle veliler ve tüm yurttaşlarımız da karayolu ulaşımındaki öğrenci araçlarının ulaşım güvenliğine duyarlı davranmalıdırlar. Trafiği olumsuz etkileyen ve önemli bir kazanç kapısı haline getirilen servis taşımacılığının, artık kontrol altına alınması şarttır. Sorunun kamusal ucuz nitelikli toplu taşıma ile çözülebileceği açıktır.Bu anlamda yerel yönetimin politikalarını gözden geçirmesi ve kamu yararı ile hareket etmesi gerekmektedir. Yukarıda belirtilen şartların yerine getirilmesi koşuluyla, tüm okul servis araçlarını denetlemeye hazır olduğumuzu belirtir, yetkili kurumları bir kez daha önemle uyarırız.
Sadettin ÖZKALENDER TMMOB Makina Mühendisleri Odası Ankara Şube Yönetim Kurulu Başkanı |
Hakkımızda
OKUL SERVİS ARAÇLARINDA YÖNETMELİKLER YETERSİZ, DENETİM YOK…
