Geçmiş iktidarın izlediği politikalar; kamuyu küçültme, işlevsizleştirme, kamu varlıkları ile elektrik dağıtım ve üretim faaliyetlerinin tamamını özel sektöre bırakma, iletimdeki kamu etkinliğini sınırlama ve zaman içinde taşeronlaştırma, özel iletim hatları yapımı, EPİAŞ vb. uygulamalarla özel sektörü daha etkin kılma, kamusal planlama, üretim, denetim uygulamalarını rafa kaldırmaya yöneliktir.

Bu anlayış, 2002‘den bu yana tüm dağıtım şirketlerini özelleştiren, kamunun elektrik üretimindeki payını yarı yarıya azaltıp üçte birin altına düşüren, kamunun elinde kalan son bir kaç termik santralı ve birçok hidroelektrik santralı hızla satmayı, elde kalacağı söylenen az sayıda hidroelektrik santralla üretimde kamu payını yüzde 10‘un altına çekmeyi göze alan bir ekonomi politik yaklaşımına sahiptir.  

Hükümet, istifa etmiş olmasına rağmen üç büyük (Soma, Orhaneli, Tunçbilek) termik santralı devretmekte, hatta Özelleştirme Yüksek Kurulu kararı aracılığıyla birçok santralı (26 HES ile birlikte Hopa Termik Santralı, Bursa Doğalgaz Santralı, Aliağa Kombine Çevrim Gaz Türbinleri Santralı ve ayrıca Türkiye Elektromekanik Sanayi) özelleştirme kapsamına almakta; atamalara devam etmekte;  EPDK aracılığıyla da Akkuyu Nükleer AŞ`ye ön lisans vermektedir.

Geçmiş iktidar, 2002`de birincil enerji üretiminde yüzde 31 olan yerli kaynak payını artırmak bir yana yüzde 26,5`e geriletmiş, çok sayıda yeni doğal gaz ve ithal kömür projesiyle dışa bağımlılığı artırmış, enerji girdileri ithalatı faturasını yükseltmiştir.

Hükümet kurmaya talip siyasi partilere de bir kez daha hatırlatıyoruz:

1. Enerjiden yararlanmak temel bir haktır ve tüm tüketicilere yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli, güvenilir bir şekilde sunulması temel politika olmalıdır.

2. Enerji üretiminde ağırlık yerli, yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarına verilmelidir.

3. Planlamanın mutlak gerekliliği kabul edilmeli; planlama ulusal, kamusal çıkarların korunmasını, kamusal hizmet perspektifi ile toplumsal yararın artırılmasını hedeflemeli, yasalar bu esaslara göre düzenlenmelidir

4. Gereksinimi duyulan planlama, birincil enerji kaynağı kullanımında ve elektrik üretiminde dışa bağımlılığın azaltılması, süreklilik, toplumsal fayda ve maliyet analizi, arz güvenilirliği ve çevreye verilen zararın asgari düzeyde olması unsurlarını içermelidir. Gerek kamu ve özel sektör yatırımları için bu planlamaya uymak zorunluluğu getirilmelidir.

5. Sorunlara çözüm getirmediği ortaya çıkan kamu kurumlarını küçültme, işlevsizleştirme ve özelleştirmeler ile özelleştirme amaçlı politika ve uygulamalar son bulmalı; mevcut kamu kuruluşları etkinleştirilmeli, güçlendirilmelidir. Enerji üretim, iletim ve dağıtımında, kamu kuruluşlarının; çalışanların yönetim ve denetimde söz ve karar sahibi olacağı, özerk bir statüde, etkin, verimli çalışmalar yapması sağlanmalıdır. Bu kapsamda; elektrik üretim, iletim, dağıtım faaliyetlerinin bütünlük içinde olması için EÜAŞ, TEİAŞ, TEDAŞ, TETAŞ, eskiden olduğu gibi Türkiye Elektrik Kurumu (TEK) bünyesinde birleştirilmelidir.

6. Enerjiyle ilgili tüm kurumlar çalışmalarında şeffaflaşmalı, bilgiler yaygınlaşmalı, herkesçe erişilebilir, kullanılabilir olmalıdır(15.07.2015)

TMMOB Makina Mühendisleri Odası                                               
Mersin Şube Yönetim Kurulu Adına Başkan     

Mehmet Akif ERMAN