Yayına Giriş Tarihi: 21.06.2014  Güncellenme Zamanı: 23.06.2015 14:47:51  Yayınlayan Birim: İZMİR ŞUBE  
 

Geçtiğimiz günlerde, Legionella bakterisi yüzünden bir bilim adamımızın hayatını kaybetmesi, hem meslek insanları olarak, hem de toplumun bireyleri olarak bizleri çok üzmüştür. 

Bu tür elim sonuçlar, ülkemizdeki ısıtma, havalandırma ve iklimlendirme tesisatlarının tasarımının, uygulamasının, denetiminin ve işletilmesinin uzman makina mühendislerince gerçekleştirilmesinin, periyodik denetimlerinin yapım sürecinde olduğu kadar işletme sürecinde de uzman makina mühendislerince yapılmasının ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. 

Lejyoner hastalığı, Legionella Pneumophila olarak adlandırılan bakterinin neden olduğu bir akciğer enfeksiyonudur. Bu bakterilerinin yol açtığı lejyoner hastalığının, şiddetli belirtilerle seyreden zatürree ve daha hafif tipi olan pontiac ateşi olmak üzere iki şekli vardır. Lejyoner hastalığı; adını, 1976‘da ABD‘de Philadelphia‘daki eski lejyoner askerleri arasında bir kutlama toplantısından sonra meydana gelen salgından almıştır.

RİSK GRUBU

Lejyoner hastalığı bakterisinin enfeksiyon yapma potansiyeli oldukça zayıftır. Bakteriye maruz kalan bireylerin yalnızca %1-5`inde hastalık ortaya çıkabilir. Bireyde hastalığın ortaya çıkabilmesi için bir yatkınlık olması gerekir. Normal bağışıklık sistemine sahip sağlıklı bireylerde, etken alınsa bile çoğu kez enfeksiyon gelişmez. Hastalığın ortaya çıkması için bireyin bazı risk faktörlerini taşıyor olması gerekir. En önemli risk faktörleri, kişinin solunum yolu direncini veya genel vücut direncini zayıflatan etkilerdir. Bunlar özetle: 

•Yaşlılık (>50 yaş), 

•Sigara tiryakiliği, 

•Alkol bağımlılığı, 

•Bağışıklık sisteminin çeşitli nedenlerle baskılanmış olması (transplantasyon geçirmiş olma, kortikosteroid tedavisi, kanser tedavisi) 

•Kişinin kronik bir akciğer hastalığının olması

şeklinde sıralanabilir. 

Tasarım ve uygulama sürecinde alınacak tedbirlerle, işletme koşullarının işletme esnasında periyodik bakım ve dezenfeksiyon işlemleriyle yaşam alanı çok daraltılabilecek bir bakteri olan legionella, uzun zaman çalıştırılmayan sistemlerdeki su birikintilerinde veya çalıştırılan sistemlerde de uygun imalat yapılmadığı için oluşan durgun su birikintilerinde  yaşamakta ve çoğalmaktadır. 

Bu tür su birikintilerinde oluşan bakteri, suyla çeşitli şekillerde temas eden havaya geçerek, nefes yoluyla insanlara bulaşmaktadır. Bu yolla insanlara taşınan bakteri ölümcül bir hastalığa neden olabilir.

Legionella Bakterisi, özellikle içinde çökelmelerin olduğu pH oranı 2 ile 5 arasında olan durgun sularda 20 ile  50 °C arasında yaşayabilen, 35-46 °C arasında hızla çoğalabilen ölümcül bir bakteridir. Bakteri 60 °C üstüne çıkıldığında 2 dakikalık bir sürede ölmektedir. 

Bakterinin; durgun su barındıran soğutma kulelerinde, genel kullanıma açık ve merkezi klima sistemine sahip hacimlerde (oteller, hastaneler, kapalı yüzme havuzları, AVM vb.) evlerde bulunan münferit (split vb.) klima sistemlerinde, evlerdeki sıcak su sitemlerinde, durgun su havuzlarının-birikintilerinin olabileceği her türlü hacimlerde (spa vs., süpermarketlerdeki durgun su olabilecek ekipmanlarda vs.), nemlendiricilerde, evlerdeki ve işyerlerindeki dekoratif havuzlarda, içinde durgun su bulunan taşınabilir soğutucularda, duşlarda bulunması ve üremesi mümkündür. 

ALINACAK TEDBİRLER:

1. Isıtma, havalandırma ve iklimlendirme sistemlerinde kalıcı su birikintilerinin olmaması için proje uygulamalarında ve cihazlarda gerekli tedbirler alınmalıdır (özellikle yoğuşma tavalarının tasarımı, su birikintisi olmayacak şekilde yapılmalıdır).

2. Isıtma, havalandırma ve iklimlendirme sistemleri yapıldıktan sonra ve periyodik olarak uzman makina mühendisleri tarafından Test Ayar ve Dengeleme işlemleri esnasında Legionella bakterisinin oluşmasına imkân verecek su birikintilerinin olup olmaması açısından denetlenmelidir.

3. Soğutma kulelerindeki suyun, çeşitli yöntemlerle dezenfekte edilmesi sağlanmalıdır.

4. Klimaların taze hava girişleri soğutma kulelerine yakın olmamalıdır.

5. Uzun müddet beklemiş sular; ısıtma, havalandırma ve iklimlendirme sistemlerinde kullanılmamalıdır.

6. Legionella bakterisinin üreyebileceği sistemler sık sık söz konusu bakteri için uzman kişilerce dezenfekte edilmelidir. 

7. Sıcak su depolama sistemlerinde sıcak su 50°C üzerinde tutulmalıdır.

8. Enerji tasarrufu gibi nedenlerle çeşitli toplumsal mekânlarda havalandırma ve iklimlendirme sistemlerinin çalıştırılmadığı görülmektedir. Bu nedenlerle özellikle AVM, otel, kongre merkezi ve benzeri yerler çok kısa aralıklarla İç Çevre Kalitesi ve Mikrobiyolojik Çevre açılarından denetime tabi tutulmalıdır.

9. Evlerde bulunan split tip klimalar sezon başlarında mutlaka servisi tarafından temizlenip dezenfekte edilmelidir. 

10. Evlerde özellikle çatılarda bulunan su depoları uzun süre kullanılmayacaksa boşaltılmalıdır. 

11. Evlerdeki sıcak su hatlarındaki su (duş, sıcak su bataryası vb) bir miktar su akıtıldıktan sonra kullanılmalıdır. 

TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI 

İZMİR ŞUBESİ YÖNETİM KURULU

ŞUBE İÇERİĞİ