Yayına Giriş Tarihi: 08.02.2014  Güncellenme Zamanı: 05.08.2014 16:04:11  Yayınlayan Birim: İSTANBUL ŞUBE  
 

İstanbul Fatih`te 5 vatandaşımız karbonmonoksit zehirlenmesi sonucu hayatını kaybetmiştir. Yakınlarına sabır diliyor, bu konuda kamuoyuna bir kez daha hatırlatmalarda bulunmak istiyoruz.

Makina Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi tarafından görevlendirilen uzmanlar tarafından yapılan incelemelerde birçok teknik hatanın bulunduğu görülmüştür. Kombi ile baca arasında kullanılan esnek boru bağlantısının montajının uygun olmadığı tespit edilmiştir. Baca bağlantısının yapılmış olduğu duvarda çatlakların bulunduğu tespit edilmiştir. Baca bağlantısı söküldüğünde bacanın içerisinin tamamıyla kurum dolu olduğu görülmüştür. Bu durum baca temizliğinin çok uzun zamandır yapılmadığını göstermektedir. 

Yapılan deneylerde bacanın tıkalı olduğu için tüm yanma gazlarının daire içerisine dolduğu tespit edilmiştir. Bir diğer deney sonucunda ise baca çekişinin yeterli olmadığı durumlarda kombinin çalışmasını durduran baca sensörünün çalışmadığı tespit edilmiştir. Dairede yanma gazlarından olan ve zehirli bir gaz olan karbonmonoksiti algılayacak bir dedektörün bulunmadığı tespit edilmiştir. Karbonmonoksit dedektörünün ne kadar önemli olduğu ve kullanımının zorunlu olmasının gerektiği hususu bir kaz daha ortaya çıkmıştır. 

Kamusal bir hizmet olan doğalgazın kent içi dağıtımı, 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanununa göre yerel gaz dağıtım şirketleri aracılığıyla yapılmaktadır. Doğalgazın, kullanım mahallerine sağlıklı ve güvenli bir şekilde ulaştırılmasında ve her türlü emniyet tedbirlerinin alınıp alınmadığının denetiminde, bu kuruluşlar görevlendirilmiştir. Bu kuruluşlar, kendi şartnamelerine göre, doğalgazın ilk devreye alınmasında gerekli kontrolleri yapmakta, ancak yıllık kontrol ve denetimler eksik bırakılmaktadır. Bu kontroller, herhangi bir yasal çerçeve ile belirlenmemiş olup, gazın güvenli kullanımı sadece nihai tüketicinin duyarlılığına bağlı kılınmıştır. Bu konu, ivedilikle ele alınmalı, ulusal düzeyde geçerli ve uygulaması zorunlu olacak yasal bir statüye kavuşturulmalı, gaz dağıtım şirketlerinin şartnameleri tekleştirilmeli, bu şirketlerin periyodik kontrol ve denetimleri yapması zorunlu hale getirilmelidir. Denetim konusu yalnızca tüketicinin sorumluluğuna bırakılmayacak kadar önemli ve kamusal nitelikte bir konudur.

Doğalgazlı cihazların sisteme dahil edilmesi ya da iptali ile ilgili İGDAŞ`a başvuru yapılmalı ve tadilat projesi yapıldıktan sonra eğer uygun bir cihaz ise İGDAŞ onayı ile bağlanmalıdır. 

Doğalgaz cihazını bacaya bağlayan atık gaz çıkış borusu periyodik olarak denetlenmeli, yırtık, delik ve benzeri deformasyona uğramış atık gaz boruları standartlara uygun malzemelerle mutlaka yenilenmelidir. Bu borular, baca gazlarından, yoğuşmadan ve ısıdan etkilenmeyecek kalite ve kalınlıkta olmalı, yukarıda bahsettiğimiz periyodik denetimlerde de, bu husus dikkate alınmalıdır. Atık gaz borusu olarak cihaz bağlantılarında sabit bağlantılar yapılmalı, mutlaka esnek bağlantı gereken yerlerde ise, paslanmaz esnek çelik boruların kullanılması gerekmektedir. Bunun yanında solenoid vana ve gaz algılama cihazları zorunlu hale getirilmeli ve periyodik denetimleri yapılmalıdır.

1 m3 doğalgazın yakılabilmesi için yaklaşık 10 m3 taze havaya ihtiyaç bulunmaktadır. Yanma havası bu cihazların konulduğu mahallere yerleştirilen ventilasyon  (havalandırma) menfezleri vasıtasıyla sağlanmaktadır. Bu menfezlerin mutlaka bulunması ve  hiçbir şekilde kapatılmaması gerekmektedir. Ancak yine bilinçsizlik ve ihmalden kaynaklı olarak, soğuk hava girişini engellemek için bu menfezler kapatılabilmektedir. Bu nedenle ortamda yeterli hava kalmaması sonucu, doğalgazın yol açtığı boğulmalar da sık görülmektedir.

Cihaz alırken, mümkünse cihaz çalışır halde görülmeye çalışılmalıdır. Alınan cihazın kalite belgesi ve garantilerine dikkat edilmelidir. Cihazlar mümkünse banyo mutfak gibi yerler yerine balkona veya başka bir mekana takılmalı ve montajı mutlaka yetkili servis tarafından yapılmalıdır. 

Baca temizliğinin 3 ayda bir muhakkak gaz dağıtım şirketi veya İtfaiye tarafından yetkilendirilen bir kuruluşa yaptırılması gerekmektedir. Mevcut düzenlemelerde bu konuda da bir boşluk bulunmakta, baca temizliği tüketicinin sorumluluğuna terk edilmektedir. Bu durumun da yasalarla güvence altına alınması ve kamusal denetimin sağlanması, bir zorunluluktur. 

Karbon monoksit gazının ortamda belirli bir seviyeye ulaşması durumunda veya herhangi bir gaz kaçağı durumunda alarm veren sensörler mevcuttur. Bu aygıtların kullanımının yaygınlaştırılması ve zorunlu hale getirilmesi, bu tür acıları yaşamamızın büyük ölçüde önüne geçecektir.

Odalarımızın Kamusal Denetim Yapmaları Engellenmekte, Gelecekte Daha Büyük Facialara Davetiye Çıkartılmaktadır.

4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanununa bağlı yönetmelikler uyarınca, doğalgaz iç tesisatlarının Doğalgaz İç Tesisat Yetki Belgesi‘ne sahip bir makina mühendisinin tam zamanlı olarak çalıştığı şirketlerce yürütülmesi zorunludur. Odamızca bu hizmetleri verecek şirketler tescillenmekte ve kendilerine büro tescil belgesi verilmektedir. Doğalgaz iç tesisat projelerinde mühendislerce yürütülen hizmetler, her proje bazında Oda mesleki denetiminden geçirilmekte, yetkili mühendisin firmada halen çalışıp çalışmadığı, mesleki açıdan bir ceza alıp almadığı kontrol edilmekte idi. Yayınlanan bir genelge ile bu zorunluluk ortadan kaldırıldı. Ayrıca birçok gaz dağıtım şirketi, hizmetin kamusal niteliğini göz ardı ederek, söz konusu MMO Büro Tescil Belgesi`ni şirketin yetkilendirmesi aşamasında da aramamaktadır. Bu durum gelecekte şimdi olduğundan daha büyük facialara yol açacaktır.

Gereken Düzenlemeler EPDK Tarafından Yapılmalıdır 

Gaz dağıtım şirketlerinin birçok farklı ilde farklı uygulamaları mevcuttur. Bu konuda bir standartlaşmaya gidilmelidir. Öte yandan birçok gaz dağıtım şirketi de özelleştirilmiş ya da özelleştirilme aşamasına getirilmiştir. (Özelleştirilmesi planlanan şirketlerden birisi de İGDAŞ`tır.) Kamusal denetimlerin yok denecek kadar az olduğu ülkemizde toplumun can ve mal güvenliğini ilgilendiren meslek alanlarımızla ilgili konularda Odamız, hem bilgi ve tecrübesini hem de kaynaklarını bu doğrultuda kullanmaya hazırdır.

Doğalgaz uygulamaları konusunda yaşanan bir dizi sıkıntı ve sorunun aşılması, gaz dağıtım şirketleriyle, bu hizmetleri veren mühendislerin üyesi olduğu Makina Mühendisleri Odası`yla, sıkı bir iş birliği ve koordinasyonun tesis edilmesinden geçmektedir. Bu koordinasyonu gerçekleştirmekten kaçınan bütün idareler doğabilecek her türlü kaza ve yanlış uygulamaların sorumluluk ve yükümlülüklerinden kaçınamaz. 

TMMOB Makina Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi olarak her kış döneminde bacalı cihazların kullanımında dikkat edilecek hususlar konusunda kamuoyunu bilgilendirmeye ve bir toplumsal bilinç oluşturmaya çalışıyor, bu konuda hazırladığımız broşürleri paylaşıma açıyoruz. Bu broşürleri basın açıklamamızın ekinde sizler aracılığıyla kamuoyu ile bir kez daha paylaşmak isteriz. Ayrıca bu bilgi, broşür ve belgelere Odamızın www.mmoistanbul.org adresli web sitesinde "Oda Broşürleri" bölümünden de ulaşılabilir.  

Olayda yaşamını yitirenlerin yakınlarına baş sağlığı diliyor, acılarını paylaşıyor ve bu tür ölümlü olayların yaşanmaması için ilgili tüm kurum, kuruluşlar ile kamuoyunu yukarıda aktardığımız bilgiler ışığında duyarlı olmaya davet ediyoruz. 

·  Soba-Baca-Şofben Broşürü için tıklayınız

·  DOĞALGAZ KULLANIM KILAVUZU için tıklayınız

ZEKİ ARSLAN

TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI 

İSTANBUL ŞUBE YÖNETİM KURULU BAŞKANI

ŞUBE İÇERİĞİ