21 Haziran Dünya Güneş Günü dolayısıyla Türkiye`nin Enerji Görünümü Oda Raporumuzda yer alan önerilerimizin özetini aşağıda kamuoyuna sunuyoruz. • Güneş enerjisi potansiyelinin tam olarak değerlendirilebilmesi için kamu, üniversite, meslek odaları, uzmanlık dernekleri ve platformları vb. temsilcilerinin katılımıyla Güneş Enerjisi Stratejisi ve Planı hazırlanmalıdır.
• Güneş enerjisi kullanımının geliştirilmesi tartışmalarının sadece elektrik açısından ele alınması doğru değildir. Yenilebilir Enerji Kaynakları Yasasındaki yatırımların özendirilmesi için teşvik yönetmeliği, elektrik üretiminin dışındaki ısıl uygulama alanları kapsayacak şekilde düzenlenmelidir.
• Yeni yapılmakta olan binalarda, şehir ve imar planlarında binaların güneş mimarisine uygun şekilde tasarımı ve yapımı ile yalıtıma büyük önem verilmelidir. Güneş enerjisinin bina ısıtılması-soğutulması ve endüstriyel proseslerde kullanılması ithal enerjinin azaltılması için de önem taşımaktadır.
• Endüstriyel tesislerde, nüfusun ve enerji tüketiminin yoğun olduğu büyük kentlerde, çok katlı binalarda yerel yönetimlerle işbirliği içinde güneş kolektörlerinin yaygın kullanımı için çalışmalar yapılmalı, kolektörler ve aksesuarlarında KDV yüzde 1`e düşürülmelidir.
• Düşük gelir gruplarına güneş enerjisi sistemi yoluyla sıcak su ve ısıtmaya yönelik olarak kamu tarafından doğrudan maddi destek sağlanmalıdır.
• Güneşe, doğal enerjilere ve yerel ekolojik sistemlere uygun kent planları yapılmalı, mevcut planlar dönüştürülmeli ve kamu tarafından denetlenmelidir.
• Nisan 2010 tarihli "Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği," güneş ve yenilenebilir enerjilerden daha fazla faydalanılacak şekilde revize edilmeli; yönetmeliğin ilişkili olduğu kat mülkiyeti gibi yasalarla olan çelişkileri giderilmelidir.
• Konutlarda doğal enerji üreten sistemlere geçilmeli, çatılarda güneş pili uygulamaları başlatılmalı, yeni binalarda güneş ısı sistemleri zorunlu hale getirilmeli, bu sistemlerin eski yapılarda uygulanabilmesi özendirilmeli, uygulamalar tüm toplu konutlar ve kooperatifler için zorunlu hale getirilmelidir.
• Güneş enerjisi sistemlerinin testlerinin yapıldığı akredite laboratuvarların ulusal düzeyde oluşturulması ve yaygınlaştırılması için gerekli girişimler yapılmalıdır.
• Pompalı güneş enerjisi sistemlerinin kurulmasının yaygınlaşmasına yönelik düşük KDV uygulanmalıdır.
• Türkiye`de güneş enerjisinden su ısıtma sistemleri Çin kaynaklı ithal ürünlerin baskısı altındadır. Yerli üretimi özendirecek, koruyacak, geliştirecek tedbirler alınmalı, güneş enerjisinin ısı olarak kullanımını teşvik eden özel mevzuat düzenlemeleri yapılmalıdır.
• Eğitim kurumlarında ısıtma, soğutma, sıcak su, elektrik gibi enerji tüketimini etkileyen faktörlerde yenilebilir enerji kaynaklarının kullanımına başlanmalıdır.
• "Güneşkent" uygulamaları başlatılmalı ve teşvikler sağlanmalıdır.
• ORKÖY projesinin benzeri ova köyleri, kasabalar, ilçeler ve şehirlerin kenar mahalleri için de uygulanmalıdır. Kırsal alanlarda pişirme amaçlı kullanılan güneş ocaklarının yaygınlaştırılması için çalışmalar yapılmalıdır.
• Jeotermal ve rüzgar enerjisinin mevcut olduğu bölgelerde güneş enerjisiyle entegre sistemler oluşturulmalıdır.
• Kamusal kullanıma açık ve kamu idareleri tarafından düzenlenip, işletilen tüm açık alanlar, parklar caddeler ve sokaklar güneş enerjisiyle aydınlatılarak tanıtıma yer verilmeli, kamu binaları ve okullarda güneş sistemlerine geçilmelidir.
• Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanım bilincinin gelişmesi amacıyla meslek odaları, üniversiteler, kamu kurum ve kuruluşları, yerel yönetimlerin katkı ve destekleriyle tüm il ve ilçelerimizde örnek proje ve uygulamaların gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır.
• Güneşten elektrik enerjisi elde edilmesi hususunda uzun vadede başarılı sonuçlar alınabilmesi için öncelikle ülkemizdeki teknolojinin geldiği seviye tespit edilmeli, aşamalı olarak Ar-Ge faaliyetlerinin kapsamı ve yöntemi belirlenmeli, pilot tesis, üretim tesisleri ve imalat montaj aşamaları planlanmalıdır.
• Fotovoltaik panellerin Ar-Ge faaliyetleri desteklenmeli, çeşitli üniversitelerdeki merkezlerin çalışmaları koordine edilmeli, kaynak israfının önüne geçilmelidir.
• Güneş santrallerinin kurulması için kullanılacak arazilerin özellikleri tanımlanmalı, arazilerin envanteri ETKB tarafından öncelikle belirlenmeli, bu sahalara iletim ve dağıtım sistemlerine bağlantı için imkânların önceden hazırlanması sağlanmalıdır.
• Yasada 31.05.2015 tarihine kadar işletmeye girecek güneş santrallerinin yurtiçinde imalatına ödenecek yerli katkı ilavesi için öngörülen beş yıllık süre oldukça kısadır. Sanayinin gelişmesi ve belli bir olgunluğa ulaşabilmesi için yerli üretime yönelik desteğin hem bileşen üretimi hem de özgün tasarım yerli ürün gelişimi için belirlenmiş hedeflere yönelik ve uzun vadeli olarak planlanması gerekmektedir.
• Yerli güneş enerjisi endüstrisinin (pv/odaklayıcı sistem) gelişimini doğrudan destekleyecek ve imalat endüstrisi için uygun bir ortam yaratacak (yerli iş gücüne ödenen ücretlere vergi kredisi veya muafiyetleri, güneş teknolojisi alıcı ve satıcılarına uygulanacak KDV veya gelir vergisi indirimleri, Ar-Ge destekleri, yerli üretimi yapılan türbinlerin kalite ve güvenirliğini teşvik edecek test ve sertifikasyon programları vb.) ilave destekler sağlanmalıdır.
• Tarım arazileri ve güneş santrallerinin ortak özelliği, her ikisinin de büyük, eğimi az ve güneş alan arazilere ihtiyaç duyulmasıdır. Güneş enerjisi maliyetlerinde son yıllarda hızla düşen maliyetler nedeniyle bu tesisler hızla yaygınlaşmaktadır. Benzer bir büyüme ülkemizde de yaşanırsa tarım alanları hızla tehdit altında olabilecektir. Bu nedenle bu tesislerin planlanması konusunda azami dikkat gösterilmeli; tarım arazilerinin, ormanlık alanların, meraların, SİT ve ören alanlarının yok olmamasına dikkat edilmeli, bu alanların tehdit edilmemesine azami önem verilerek planlama yapılmalıdır.
Ercüment Ş. ÇERVATOĞLU
TMMOB Makina Mühendisleri Odası
Yönetim Kurulu Sekreteri |
Hakkımızda
GÜNEŞ ÜLKESİ TÜRKİYE`NİN POTANSİYELİ DEĞERLENDİRİLMEYİ BEKLİYOR
